آبادان - «کویی هرپس ویروس» برای حوضچه‌های پرورش ماهی در شهرهای آبادان و خرمشهر بحران ایجاد کرده تا جایی که باعث خسارت ۲۰۰ میلیارد تومانی و توقف صادرات ماهیان گرمابی منطقه آزاد اروند شده است.
رشد جمعیت، افزایش نرخ بیکاری و لزوم تولید غذای ارزانتر، نیازمند برنامه‌ریزی و ارائه راهکارهای بهینه در راستای رفع این معضلات است و در چنین شرایطی و با وجود تحریم‌های اعمال شده بر کشور، ضرورت تولید و خودکفایی در حوزه‌های مختلف، بیشتر احساس می‌شود.
یکی از موضوعات مهم، تهیه پروتئین مورد نیاز مردم است و آبزی پروری به عنوان محورها و راهبردهای تولید پروتئین می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد.
سرانه مصرف سالانه ماهی در جهان ۲۱ کیلوگرم و در کشورهای توسعه یافته ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم است و در کشوری همچون ژاپن به ۷۰ کیلوگرم نیز می‌رسد؛ در حالیکه در ایران نصف سرانه مصرف جهان است و به حدود ۱۱ کیلوگرم می‌رسد.
منطقه آزاد اروند در شمال غربی خلیج فارس و جنوب غربی استان خوزستان و شامل شهرهای آبادان، خرمشهر و مینوشهر با وسعت ۳۷ هزار و ۴۰۰ هکتار در محل تلاقی اروند رود و کارون واقع و همجوار با کشورهای عراق و کویت قرار دارد.
منطقه آزاد اروند در شمال غربی خلیج فارس و جنوب غربی استان خوزستان و شامل شهرهای آبادان، خرمشهر و مینوشهر با وسعت ۳۷ هزار و ۴۰۰ هکتار در محل تلاقی اروند رود و کارون واقع و همجوار با کشورهای عراق و کویت قرار دارد
وجود زمین‌های لم یزرع مناسب آبزی پروری و ایده آل بودن دمای هوا خصوصا برای پرورش ماهیان گرمابی و میگو در این منطقه باعث شده که چنانچه بر روی آن برنامه‌ریزی صورت گیرد، به یکی از قطب‌های پرورش ماهیان گرمابی، ماهیان دریایی و میگو در ایران تبدیل شود و تاکنون اشتغالزایی خوبی نیز صورت گرفته است.
بررسی مستمر حوضچه ماهی به شیوه اصولی و همچنین استفاده از نیروهای توانمند و متخصص همواره از ضروریات فردی است که قصد دارد به صورت حرفه‌ای در این حوزه فعالیت کند.
انتشار ویروس یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی پرورش دهندگان ماهی است که می‌توان به ویروس کویی هرپس ویروس (بیماری اگزوتیک) اشاره کرد.
حوضچه‌هایی که ویروسی شدند
بنیامین خیرآبادی، رئیس انجمن صنفی کشاورزان آبادان در گفتگو با خبرنگار بازار از ورود کویی هرپس ویروس (بیماری اگزوتیک) به حوضچه‌های پرورش ماهی آبادان و خرمشهر خبر داد و اظهار کرد: این بیماری قارچی است و باعث شده حوضچه‌های ماهی‌های این دو شهر برداشت نداشته باشند.
وی توضیح داد: بحران از اسفندماه تا اواخر فروردین ماه آغاز شده است و شیلات تاکنون واکنش خاصی نداشته است.
رئیس انجمن صنفی کشاورزان آبادان افزود: در شرایط فعلی که ویروس کرونا بازارها را به تعطیلی کشانده و فروش را به حداقل رسانده و این بیماری نیز تلفات و خسارات جبران ناپذیری برجای گذاشته است؛ بعضی ادارات مخصوصا اداره آب استان خوزستان که مسئول دادن آب سالم و نه آب آلوده به ویروس (kvhd) ویرمی هرپس به کشاورزان و مزرعه‌داران است با کارشکنی و برگه زدن چک‌های کشاورزان کمر بر نابودی این صنعت در استان خوزستان بسته است؛ آنهم در سالی که از جانب مقام معظم رهبری سال جهش تولید نامگذاری شده است و ایشان دستور همکاری ادارات و بانک‌ها را با مردم داده‌اند.
بعضی ادارات مخصوصا اداره آب استان خوزستان که مسئول دادن آب سالم و نه آب آلوده به ویروس ویرمی هرپس به کشاورزان و مزرعه‌داران است با کارشکنی و برگه زدن چک‌های کشاورزان کمر بر نابودی این صنعت در استان خوزستان بسته است؛ آنهم در سالی که از جانب مقام معظم رهبری سال جهش تولید نامگذاری شده است و ایشان دستور همکاری ادارات و بانک‌ها را با مردم داده‌اند
خیرآبادی در همین خصوص تصریح کرد: این کارشکنی‌ها چه قصد و غرضی دارد؟ غیر از اینکه سبب نابودی مزارع و از بین رفتن مشاغل و نابودی بیش از پنج هزار نفر شغل مستقیم در استان خوزستان می‌شود؟ آیا باید اینگونه آب در آسیاب دشمن بریزند و زمینه نابودی مشاغل را فراهم سازند؟
ضرورت امهال وام
وی با بیان اینکه ماهی‌های گرمابی محور صادراتی عراق هستند، اضافه کرد: از دولت انتظار داریم به بدهی‌های مزارع پرورش ماهی توجه کند و اگر وامی گرفتند امهال کنند زیرا آنها باید حقوق کارگر را نیز پرداخت کنند.
رئیس انجمن صنفی کشاورزان آبادان با بیان اینکه امیدواریم این بحران در فصل آینده رخ ندهد، بیان کرد: انتظار می‌رود بیمه‌های مکمل برای آنها درست کنند تا بتواند خسارات بیشتری به آنها پرداخت شود.
خیرآبادی در خصوص میزان خسارات اظهار کرد: فقط در یکی از مزارع شش هزار ماهی مرده‌اند؛ تقریبا ۲۰۰ میلیارد تومان به حوضچه‌های آبادان و خرمشهر خسارات وارد شده است.
وی تاکید کرد: امسال ماهیان گرمابی صادر نشده است و چالشی نیز ایجاد شده است.
آشنایی با علائم کویی هرپس ویروس
فروغ محمدی، دکتری بهداشت آبزیان در گفتگو با خبرنگار بازار در این خصوص اظهار کرد: این بیماری نوعی بیماری ویروسی شدیداً مسری است و باعث ایجاد تلفات بسیار بالا می‌شود.
وی افزود: موارد متعددی از این بیماری در اروپا، آمریکا و آسیا گزارش شده است. به علت مسری بودن و شیوع گسترده و سریع و تلفات سنگین، خسارات اقتصادی زیادی را برای پرورش دهندگان نقاط مختلف جهان مثل آفریقای جنوبی، اندونزی، چین، تایوان، ژاپن و آمریکا وارد کرده است.
این دکتری بهداشت آبزیان ادامه داد: اولین خسارت ناشی از کویی هرپس ویروس در سال ۱۹۹۸ در سرزمین‌های اشغالی و آمریکا پدید آمد و به علت تجارت کنترل نشده به نقاط مختلف جهان منتقل شد به طوریکه تا اواخر سال ۲۰۰۰، ۹۰ درصد از ذخایر ماهی کپور سرزمین‌های اشغالی و استان‌های شرقی آلمان مبتلا به ویروس بودند.
محمدی عنوان کرد: عامل این بیماری از خانواده هرپس ویریده است؛ کویی هرپس ویروس به طور مشخص و اثبات شده در ماهیان کپور معمولی و کپور کویی و به صورت مشکوک و تحت مطالعه در کپور علفخوار، کپور طلایی معمولی و کاراس ایجاد بیماری می‌کند.
وی توضیح داد: ماهیان درگیر به این ویروس علائم بالینی غیراختصاصی نظیر زخم‌های وسیع، خونریزی از آبشش‌ها، نقاط رنگ پریده یا تاول‌های روی پوست، چشمان فرورفته، شنای بی حال و بی اشتهایی را نشان می‌دهند. همچنین از دیگر علائم آن، شروع تلفات سریع و سنگین، مرگ میر ۲۴-۴۸ ساعت پس از علایم بالینی، باقی ماندن ماهی‌های آلوده و درگیر در سطح آب است.
ماهیان درگیر به این ویروس علائم بالینی غیراختصاصی نظیر زخم‌های وسیع، خونریزی از آبشش‌ها، نقاط رنگ پریده یا تاول‌های روی پوست، چشمان فرورفته، شنای بی حال و بی اشتهایی را نشان می‌دهند
این دکتری بهداشت آبزیان یادآور شد: این بیماری از راه‌های مختلفی از جمله تماس مستقیم با ماهی آلوده و مایعات مترشحه ماهی و آب آلوده قابل انتقال است. ویروس حداقل چهار ساعت در آب فعال و زنده است و از طریق آبشش صدمه دیده به آب وارد می‌شود.
محمدی تاکید کرد: از عوامل مهم انتشار بیماری ماهی بهبود یافته است چرا که این ماهیان با وجود بهبود یافتن به عنوان ناقلین بالقوه بیماری باقی می‌مانند؛ از عوامل مؤثر در وقوع و تشدید بیماری می توان به دما، ضعف سیستم ایمنی، جوان بودن ماهی، عوامل ثانویه، غلظت ویروس در محیط اشاره کرد که بیشترین درگیری ماهی در دمای ۲۳-۲۸ درجه بروز می‌کند، دمای بالای ۳۰ درجه سانتیگراد باعث مقاومت طبیعی ماهی می‌شود، در دمای پایین‌تر از ۱۳ درجه و بالاتر از ۳۰ درجه سانتی گراد هیچگونه بیماری مشاهده نشده است.
وی بیان کرد: در صورت مواجهه و درگیری ماهیان با این بیماری سیاست مقابله با بیماری به صورت قرنطینه‌سازی و حذف ماهیان آلوده به ویروس است.
نقش کلیدی دولت
یکی از موضوعاتی که به دلیل بحران حوضچه‌های ماهی دارای اهمیت بوده اشتغالزایی است و دولت باید برای جلوگیری از بیکاری افراد شاغل در این حوضچه‌ها جلوگیری کند. باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود تا با اعطای تسهیلات به پرورش دهندگان ماهی در منطقه آزاد اروند، این منطقه به عنوان پایلوت صادراتی ماهیان گرمابی معرفی شود.
پرداخت تسهیلات ویژه با کامزدهای کم بهره باید در دستور کار قرار گیرد که در این خصوص سازمان منطقه آزاد اروند نیز باید با اتخاذ تدبیر لازم سریعا چاره اندیشی کند و در این راستا تعیین تکلیف میزان خسارت دقیق هر کدام از حوضچه‌داران به منظور اولویت در ارائه تسهیلات بسیار مهم است.
