استان فارس به دلیل پراکندگی اقلیم، سطح وسیع کشاورزی و مساحت در شمار پرفرسایش ترین استانهای کشور است به گونهای که ۱۷ درصد از کل فرسایش ایران به فارس اختصاص دارد.
یکی از مهمترین مسائلی در این شرایط برای هر استانی به ویژه استان فارس مهم است؛ ذخیرهسازی آب است، در این میان خاک نقش بسیار مهمی در ذخیره آب دارد. به گونهای که برخی از کارشناسان خاک را بزرگترین سرمایه میدانند که نقش مهمی در ذخیرهسازی آب و رطوبت زمین دارد.
به گفته منوچهر گرجی، رئیس انجمن خاک ایران در دی ماه امسال بررسیهای جهانی نشان میدهد که رطوبت خاک بیش از ۸ برابر رطوبت همه رودخانهها است و این رطوبت خاک است که موجب توسعه پوششهای گیاهی و مرتع میشود.
وی معتقد است که با توجه به این واقعیات حل مشکل آب کشور بدون در نظر گرفتن مشکل خاک امکانپذیر نیست. این مسئله در استان فارس نیز مصداق عینی دارد. هر چند آمار متقنی از فرسایش خاک نمیتوان ارائه داد، اما براساس آنچه توسط کارگروه فرسایش و حفاظت خاک ایران مطرح کرده است؛ به طور میانگین ۲ میلیارد تن در سال فرسایش خاک در کشور داریم که به گفته گرجی از این حیث رتبه نخست را در دنیا داریم.
امیر اسلامی، مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی جهاد کشاورزی فارس گفت: فرسایش خاک شامل آبی و بادی میشود و براساس گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۱۸ فرسایش خاک در جهان ۲۴ میلیارد تن در سال است که با توجه به اینکه ایران یک درصد از مساحت خشکی دنیا را دارد، فرسایش خاک در ایران ۸ درصد کل دنیا میشود.
به گفته وی براساس آمار فرسایش آبی ۱۵ تن در هکتار در سال و فرسایش بادی ۱۳ تن در هکتار در سال است که با توجه به مساحت استان فارس ۱۷ درصد از فرسایش کل کشور در این استان رخ میدهد.
اسلامی دلیل اصلی فرسایش خاک در استان فارس را تغییر کاربری اراضی میداند و در کنار این عامل تالابها و زمینهای زراعی خشکیده به دلیل نداشتن پوشش گیاهی با هر وزش باد یا روان آبی دچار فرسایش میشوند.
به گفته مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی جهاد کشاورزی استان فارس شخم زدن خلاف جهت شیب زمین، وجود بقایای پوشش گیاهی یا باقی گذاشتن پوشش گیاهی در زمین زراعی، بارندگی و رطوبت کافی سبب میشود که فرسایش خاک در استان کمتر شود.
وی به عوامل دیگری نیز، چون انجام کشتهای روان آبی که پوشش گیاهی را حفظ کند، باقی گذاشتن بقایای گیاهی یا انجام کشاورزی حفاظتی که سبب میشود سطح خاک خالی نشود میتواند در کاهش فرسایش خاک تاثیرگذار باشد.
به اعتقاد وی هر جا باد بیشتر، رطوبت و پوشش گیاهی کمتر، بارندگی کمتر، شیب بیشتر، تغییر کاربری بیشتر باشد فرسایش خاک بیشتر است و با انجام روشهای ساده که مهمترین آن عدم تغییر اراضی است میتوان این موضوع را مدیریت کرد.
به دنبال اهمیت این مسئله و پس از کش و قوسهای بسیار در خردادماه امسال قانون حفاظت از خاک بعد از تصویب در مجلس از سوی رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شد که به گفته اسلامی در راستای این قانون معاونت اجتماعی پیشگیری دادگستری استان فارس ۶۱ وظیفه برای ۱۸ دستگاه مجری این قانون به تفکیک مشخص کرده است که جهاد کشاورزی با ۱۸ وظیفه بیشترین نقش را در بین دستگاههای مجری دارد.