ایران بزرگ هم تولیدکننده غلات و حبوبات است و هم واردکننده لذا با بسته شدن مرزهای وارداتی و صادراتی، بعضی از کشورها صادرات برخی از محصولاتشان را محدود و ممنوع کردند و همین امر باعث شد افرادی که بار غلات و حبوبات دارند نیز اجناسشان را باقیمت بیشتری بفروشند.
افزایش قیمت کالاهای اساسی به ویژه حبوبات به شکل انفجاری از فروردین‌ماه امسال هم‌زمان با شیوع بیماری کرونا آغاز شد.
با افزایش قیمت حبوبات بسیاری از مسئولان ادعا کردند که حبوبات به میزان کافی در بازار هست اما دراین‌بین عده‌ای از سودجویان نسبت به احتکار این محصول اقدام کرده و سودجویی آن‌ها موجب گرانی شده است.
اگرچه دهم اردیبهشت‌ماه، مسئولان صنعت، معدن و تجارت، اعلام کردند با توزیع حبوبات وارداتی به‌زودی قیمت آن دوباره متعادل می‌شود اما این وعده نه‌تنها محقق نشد بلکه با افزایش قیمت نیز روبرو شد.
گفتنی است بیشترین افزایش قیمت در اردیبهشت امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب مربوط به عدس، لپه، لوبیا قرمز و لوبیاچیتی است که به ترتیب ۱۵۷، ۱۳۱، ۱۰۶ و ۶۸ درصد افزایش داشته است.
قیمت عدس در اردیبهشت سال گذشته ۷۶۰۰، لپه ۱۰ هزار و ۳۰۰، لوبیا قرمز ۱۰ هزار و ۸۰۰ و ۱۳ لوبیاچیتی۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان بوده، اما در اردیبهشت امسال عدس به ۱۹ هزار و ۷۰۰، لپه به ۲۳ هزار و ۹۰۰، لوبیا قرمز ۲۲ هزار و ۳۰۰ و لوبیاچیتی به ۲۳ هزار و ۲۰۰ تومان رسید.
وعده‌های مسئولان
در رابطه با افزایش قیمت حبوبات اواخر فروردین‌ماه دبیر کل اتحادیه بنکداران مواد غذایی گفته بود که با بسته شدن مرزهای وارداتی و صادراتی، بعضی از کشورها صادرات برخی از محصولاتشان را محدود و ممنوع کردند و همین امر باعث شد افرادی که بار غلات و حبوبات دارند نیز محصولاتشان را باقیمت بیشتری بفروشند.
در پی این افزایش قیمت دریکی از جلسات ستاد تنظیم بازار در خردادماه سال جاری، مقرر شد بانک مرکزی تأمین ارز حبوبات را در اولویت قرار دهد و تمام دستگاه‌های نظارتی ضمن تشدید بازرسی‌ها به‌ویژه کنترل انبارها و واحدهای بسته‌بندی با احتکار و عدم رعایت مراتب سود مصوب برخورد کنند.
اما به نظر می‌رسد که تمامی این وعده‌ها تنها در حد حرف باقی‌مانده است و به مقام عمل نرسیده است زیرا نه‌تنها این قیمت‌ها کاهش یا ثبات یافته بلکه باقیمت‌های بالا در بازار خودنمایی می‌کند.
گرانفروشی برخی فروشگاه‌ها
در این رابطه یکی از خریداران مواد غذایی دریکی از فروشگاه‌های صاحب‌نام بزرگ در سطح شهر به خبرنگار ما گفت: درحالی‌که قیمت هر کیلو عدس در بازار مصلی مشهد بین ۱۵ تا ۱۸ هزار تومان متغیر است اما در این فروشگاه ۹۰۰ گرم عدس در یک بسته‌بندی پلاستیکی به قیمت ۲۴ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است.
فریبا حسینی گفت: بابیان اینکه سال گذشته قیمت عدس از کیلویی شش هزار تومان تجاوز نمی‌کرد افزود: این در حالی است که در حال حاضر این قیمت سه برابر شده است.
وی با اشاره به سودجویی برخی شرکت‌های تجاری بیان کرد: درحالی‌که نرخ عدس در فروشگاه‌ها کیلویی ۱۸ هزار تومان است چرا در فروشگاه‌هایی که زیر نظر دولت و شهرداری اداره می‌شود قیمت این محصول باید این‌همه تفاوت داشته باشد؟
نرخ مصوب موجود نیست
در همین راستا رئیس اتحادیه صنف عمده‌فروشان مواد غذایی و خواربار مشهد بابیان اینکه قیمت حبوبات به دلیل نوسان نرخ ارز متغیر است به بازار گفت: ازآنجاکه این کالاها اغلب از طریق واردات تأمین می‌شوند و ارز دولتی نیز برای آن‌ها تخصیص داده نمی‌شود لذا با توجه به نوسان قیمت ارز در بازار قیمت آن‌ها نیز متغیر است.
سید حسینعلی شرف زاده با اشاره به این موضوع که حبوبات از طریق واردات و با نرخ ارز آزاد محاسبه می‌شود لذا فاقد نرخ مصوب است بیان کرد: گرانی حبوبات در بازار ناشی از افزایش نرخ ارز است و لذا این موضوع ربطی به گرانفروشی اصناف ندارد.
ازآن جا که حبوبات اغلب از طریق واردات تأمین می‌شوند و ارز دولتی نیز برای آن‌ها تخصیص داده نمی‌شود لذا با توجه به نوسان قیمت ارز در بازار قیمت آن‌ها نیز متغیر است
وی بابیان اینکه سود عمده‌فروشی برای حبوبات و مواد غذایی تنها سه درصد محاسبه می‌شود ادامه داد: لذا بر همین اساس نرخ سود عمده‌فروشان تأثیر چندانی بر گرانی ندارد.
وی افزود: قیمت حبوبات به‌صورت خرده‌فروشی نیز با فاکتور معتبر و رسمی از طریق قیمت خریداری‌شده به‌اضافه سود متعارف ۱۰درصد، مجاز است و بیشتر از آن غیرقانونی و تخلف می‌باشد.
رئیس اتحادیه صنف عمده‌فروشان مواد غذایی و خواربار مشهد بیان کرد: در حال حاضر هیچ کمبودی به‌ویژه در خصوص حبوبات در بازار وجود ندارد.
خروج از ارز نیمایی عامل گرانی حبوبات
کارشناس مسئول اداره نظارت بر کالا و خدمات سازمان صمت خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: در تیرماه سال گذشته حبوبات از گروه کالاهای شامل نرخ ارز دولتی خارج و مشمول ارز نیمایی شد.
عباس اخوان اظهار کرد: این تغییر وضعیت به‌تبع، افزایش نرخ این محصول را نیز به همراه داشت و در بازار اثرات آن را شاهد بودیم و این افزایش نرخ بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین‌کننده است.
وی عنوان کرد: زمانی که حبوبات با نرخ ارز ۴۲۰۰ تومان عرضه می‌شد با نرخ مصوب سازمان حمایت از مصرف‌کننده که به ما اعلام می‌شد در بازار به فروش می‌رسید اما در حال حاضر در واحدهایی که نسبت به واردات اقدام کرده و یا به‌صورت عمده‌فروشی و یا خرده‌فروشی نسبت به عرضه اقدام می‌کنند مشمول رعایت ضوابط قیمت‌گذاری و مشمول مصوبات کمیسیون هیئت عالی می‌شوند.
گرانی با گرانفروشی تفاوت دارد
کارشناس مسئول اداره نظارت بر کالا و خدمات سازمان صمت خراسان رضوی بابیان اینکه گرانی محصول با گرانفروشی متفاوت است اظهار کرد: فروشندگان باید ضرایب سود سه درصد در قالب عمده‌فروشی و ۱۲ درصد خرده‌فروشی را رعایت کنند و تابع این قانون افزایش نرخ باشند.
فروشندگان باید ضرایب سود سه درصد در قالب عمده‌فروشی و ۱۲ درصد خرده‌فروشی را رعایت کنند و تابع این قانون افزایش نرخ باشند
اخوان با اشاره به این موضوع که در بعضی موارد شاهد گرانی در عرضه حبوبات هستیم، ادامه داد: این مسئله‌ای جدا است و لذا در حوزه گرانفروشی، بازرسان تعزیرات به موضوع ورود پیداکرده و با بررسی اسناد و مدارک و احراز جرم ، نسبت به اعمال قانون واحدهای متخلف بر اساس ضوابط سازمان مقررات اقدام می‌کنند.
وی در خصوص تغییر نرخ نسبت به ماه‌های گذشته نیز اظهار کرد: درحالی‌که حاضر افزایش نرخ زیاد مشهودی را در بحث حبوبات نداشتیم به‌طوری‌که طبق اعلام کارشناسان سازمان صمت، افزایش نرخ حبوبات در حد دو الی سه درصد بوده و در بازه زمانی یک ماه گذشته تا به امروز افزایش چشم‌گیری را نداشته و بازار متعادلی را شاهد بوده‌ایم.
