این روزها ترس از کرونا در دل خیلی ها افتاده تا جایی که استرس ناشی از ابتلا به این بیماری، خود به یک عامل تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن تبدیل شده است. شاید برای بسیاری افراد، قرنطینه بودن در خانه به کاهش و کنترل استرس و افزایش ایمنی کمک کند ولی در برخی شرایط مثل بارداری، ماندن در خانه و صرف نظر کردن از آزمایشات غربالگری ممکن نیست و عواقب خطرناکی را به دنبال خواهد داشت. به بیان دیگر، روند بارداری چیزی نیست که قابل توقف باشد. بارداری ادامه پیدا می کند و مادر باردار نیاز به مراجعه به مطب یا مراکز تشخیصی و درمانی جهت ویزیت های معمول بارداری و انجام آزمایش و سونوگرافی دارد. از این رو با دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان گفت وگو کرده ایم تا توصیه های مهمی که بارداران در این شرایط باید مدنظر داشته باشند را از زبان یک پزشک متخصص بشنویم.
آ زمایش های ضروری دوران بارداری چه هستند و با رعایت چه نکاتی باید انجام شوند؟
در حالت کلی خانم های باردار هم باید همان توصیه های ایمنی عمومی برای افراد جامعه مثل خود مراقبتی و ماندن در خانه و رعایت فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند. اما برای خروج از خانه، بارداران نیاز به رعایت پروتکل مراقبتی داریم.
این پروتکل شامل دو قسمت است:
اول، خود مراقبتی هنگام خروج از خانه که شامل استفاده از دستکش، ماسک، وسیله نقلیه شخصی و حضور در مطب با وقت قبلی است.
دوم، خارج نشدن از خانه مگر به هنگام ضرورت.
دقیقا منظور از ضرورت چیست؟
وزارت بهداشت در تازه ترین بخشنامه خود زمان هایی را برای مراقبت از همه خانم های باردار در دوران شیوع کرونا مشخص کرده است که همه مادران باردار اعم از بارداری طبیعی و بارداری حاصل از آی وی اف را دربر می گیرد.
این ضرورت ها شامل سونوگرافی اول برای دیدن ضربان قلب جنین بعد از مثبت شدن تست بارداری، غربالگری اول، غربالگری دوم، مراقبت های بعدی شامل وزن و فشارخون و سایر مراقبت های معمول یک بار در هفته ۲۸ تا ۳۰ و بار دیگر درهفته ۳۱ تا ۳۴ و نیز در هفته ۳۷ بارداری است. همچنین سونوگرافی رشد بین هفته های ۲۸ تا ۳۴ باید انجام شود. بسته به شرایط مادر و وضعیت جنین، تعداد این مراقبت ها و سونوگرافی ها ممکن است بیشتر شود اما معمولا کمتر از این نخواهد بود.
چه راهکارهایی را برای کنترل استرس ناشی از کرونا در بارداران طی مراجعه برای آزمایش توصیه می کنید؟
باید توجه داشت که حاملگی با تغییراتی در عملکرد سیستم ایمنی همراه است که معمولا (ولی نه همیشه) به معنی کاهش فعالیت سیستم ایمنی است. این کاهش فعالیت ممکن است باعث شدیدتر بودن بیماری در خانم های باردار شود. از سوی دیگر در همه افراد استرس باعث تضعیف سیستم ایمنی شده و می تواند مانع عملکرد کافی و درست این سیستم دفاعی در برابر ویروس و عدم استفاده از ظرفیت کامل آن شود.
پس مدیریت و کنترل استرس به ویژه در خانم های باردار بسیار مهم است. راهکارهایی مثل پرهیز از مطالعه مکرر همه اخبار بخصوص در فضای مجازی و از طریق وبگاه های بی نام و نشان، توجه به تن آرامی (مراقبه)، ورزش های سبک بارداری، دوش آب گرم، استراحت کافی، مطالعه کتاب های خوب، صحبت با یک دوست، شنیدن موسیقی آرام بخش، انجام فعالیت های هنری و سایر فعالیت های مورد علاقه می تواند به کاهش استرس کمک کند. همچنین کسب اطلاعات از منابع معتبر و مطرح کردن نگرانی ها با پزشک معالج بسیار کمک کننده است.
بر اساس آخرین یافته ها، احتمال ابتلای بارداران به کرونا به اندازه سایر افراد است ؟
احتمال ابتلای بارداران به کرونا مثل افراد طبیعی یا کمی بیشتر از آنهاست. از آنجا که سیستم ایمنی مادر در حاملگی دستخوش تغییر می شود، احتمال دارد به فرم شدیدتر بیماری مبتلا شوند. پس در صورت بروز علائم خطر مثل تب، تنگی نفس، سرفه خشک و علائم آنفلوآنزا حتما باید به بیمارستان هایی که به عنوان مراکز معین کرونا معرفی شده و در عین حال بخش زنان دارند مراجعه کنند.
تاکنون انتقال ویروس از مادر به جنین از راه جفت مشاهده نشده است و احتمال انتقال پس از تولد از راه شیر هم وجود ندارد. اما احتمال انتقال مستقیم همچنان به قوت خود باقی است. به همین دلیل به مادران مبتلا به کرونا باید تمهیدات ویژه شیردهی و نگهداری از نوزاد را آموزش داد.
نشانه هایی که بارداران باید از حیث آلودگی به کرونا جدی بگیرند چیست؟
علائم ابتلا در زنان باردار مانند سایر افراد است. تب، تنگی نفس، سرفه خشک، نداشتن حس بویایی یا چشایی و علائم آنفلوانزا مثل بدن درد ممکن است نشانه بیماری باشد. در صورتی که حال عمومی باردار خوب است و علائمش خفیف است، مراجعه به مراکز درمانی نیاز نیست. اگر خانم باردار احتمال تماس با فرد مبتلا را داشته بهتر است خود را قرنطینه کند. اما اگر علائم شدید است باید به بیمارستان های معین کرونا در هر شهر مراجعه شود.
آیا در دوران شیردهی، نکات خاصی باید از سوی مادر مبتلا رعایت شود؟
در صورتی که مادری مبتلا به کرونا شده و کودکی داشته باشد که از وی مراقبت می کند یا به او شیر می دهد بهتر است همه اقدامات حفاظتی مثل پوشیدن دستکش و زدن ماسک و شستشوی مرتب دست ها را انجام دهد. در صورتی که مادر به تنهایی قادر به شیردهی نیست، می تواند از فرد دیگری به عنوان کمک استفاده کرد. این فرد هم باید همه نکات ایمنی را رعایت کند. بهتر است غیر از زمان شیردهی، مادر و نوزاد از هم جدا باشند و اگر امکان جداسازی نیست حداقل شش قدم بین مادر و نوزاد فاصله باشد و پرده ای هم بین آنها قرار گیرد.