یک متخصص عفونی با برشمردن بایدها و نبایدهای رفتاری و عملکردی پزشکان در شرایط بحران؛ معتقد است باید به جای رویاپردازی، رواج شایعات و اظهار نظرهای غیر مستند و کارشناسی نشده، واقعیت‌ها را به مردم بگوییم.
روز پزشک سال معروف به کرونا را در حالی پشت سر گذاشتیم که کادر بهداشت و درمان بیش از ۱۸۰ روز سخت را در خط مقدم مقابله با کرونا پشت سر گذاشته است.
به گزارش ایسنا، دکتر طبرسی – رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری؛ اولین مرکز درمانی پذیرنده بیماران کرونایی در تهران؛ شاید از جمله درگیرترین و نام آشناترین پزشکان در بحبوحه کروناست، بحرانی که حدود شش ماه از آغاز آن گذشته و انتهایش نامعلوم است و غیرقابل پیش بینی…
این متخصص عفونی که از ابتدای شیوع این ویروس منحوس تا به امروز بیش از ۲۰۰۰ بیمار کرونایی را ویزیت کرده و همچنان مقتدرانه در خط مقدم مبارزه ایستاده، معتقد است: بحران کووید۱۹ ا طی ۱۰۰ سال گذشته مرگبارترین پاندمی قرن بوده؛ وسعت آن به حدی است که کل جهان را درگیر کرده و تمامی شئون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی جهانیان را تحت تاثیر قرار داده است.
این روزها اگرچه پرسنل و کادر درمان در معرض خطری بالقوه قرار دارند، ولی جانانه در میدان ایستاده و میدان را به نفع این ویروس منحوس خالی نکرده‌اند، به گفته دکتر طبرسی؛ کادر درمان از همان صبح که وارد محیط بیمارستان می‌شود، ریسک و خطر ابتلا را تنها به نیت درمان بیماران به جان می‌خرد.
به اعتقاد این استاد دانشگاه، چنین درجه‌ای از اخلاص و جانفشانی پزشکان، پرستاران و کل مجموعه بهداشت و درمان، شاید تنها با شرایط زمان جنگ قابل قیاس باشد؛ اینکه در دل بحرانی با این شدت و حدت افراد با علم و آگاهی از همه خطرات بالقوه پیرامون، خالصانه به مراقبت بیماران پرداخته، دل به دریا می‌زنند و تنها به این فکر می‌کنند که هر چه سریع‌تر بیمار را به آغوش خانواده بازگردانند.
این متخصص عفونی همچنین با برشمردن بایدها و نبایدهای رفتاری و عملکردی پزشکان در شرایط بحران؛ معتقد است باید به جای رویاپردازی، رواج شایعات و اظهار نظرهای غیر مستند و کارشناسی نشده، واقعیت‌ها را به مردم بگوییم.
وی می‌گوید: قصد ترویج نا امیدی ندارم، ولی امید واهی دادن نیز تبعات خطرناکی به دنبال دارد؛ در شرایطی که هنوز درمان و واکسن مؤثر تولید نشده، تنها ریسمان نجات قابل اتکا، پیشگیری با رعایت پروتکل‌ها و اعمال سیاست‌های سختگیرانه ست.
طبرسی همچنین با تاکید بر اینکه کادر درمان امروز، همان کادر درمان ۶ ماه قبل نبوده و به شدت آسیب دیده و فرسوده شده، می‌افزاید: با ادامه روند فعلی پاییز و زمستان سختی پیش‌رو خواهیم داشت.
در همین راستا خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) به بهانه هفته بزرگداشت مقام پزشک طی گفت‌وگویی با دکتر پیام طبرسی متخصص عفونی و فلوشیپ بیماریهای عفونی و ریاست بخش عفونی و معاونت آموزشی بیمارستان مسیح دانشوری، درباره تحولات جامعه پزشکی کشور طی چند ماه گذشته و نا گفته‌های بحران کووید ۱۹ به صحبت نشسته که مشروح آن در پی می آید:
آنچه از ابتدا رخ داد…
این متخصص عفونی با اشاره به روزهای آغازین شیوع بیماری کووید ۱۹ و نحوه مواجهه جامعه پزشکی با این بحران نوپدید، توضیح می‌دهد: به یاد دارم به دنبال انتشار اخبار بروز بیماری کووید ۱۹ در چین، بلافاصله اوایل بهمن کنفرانسی به همت مرکز تحقیقات بیماریهای عفونی و گرمسیری، با حضور جمع کثیری از متخصصان حوزه و با هدف بررسی آخرین تحولات آن در دانشگاه عوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد. شاید آن زمان تصور نمی‌کردیم که طی کمتر از یک ماه با شدتی بیشتر از چین، درگیر این بیماری می‌شویم، همانطور که می‌بینیم الان آمار ابتلا در چین بر روی ۸۰ هزار نفر ثابت مانده ولی متاسفانه آمار ما روز به روز در حال افزایش بوده و به بالای ۳۵۰ هزار نفر رسیده است.
وی ادامه می‌دهد: به محض شناسایی و اعلام رسمی دو مورد کرونا مثبت در قم، جلسه ستاد بحران در بیمارستان مسیح دانشوری تشکیل و تصمیم گرفته شد که بخش به بخش بیمارستان به بیماران کرونایی اختصاص داده شود، تا جایی که در عرض کمتر از یک هفته کل بیمارستان پر شد از بیماران کرونایی؛ روز سوم یا چهارم همان هفته دکتر ولایتی ریاست بیمارستان جلسه‌ای تشکیل داده و اعلام کردند کم کم همه بخش‌ها را خالی و به بیماران کووید اختصاص دهیم، شکل و شمایل بیمارستان در کمترین زمان ممکن عوض شد، کلیه پرسنل سریعا به وسایل و لباس‌های حفاظتی مجهز شدند؛ تغییرات به حدی سریع و ناگهانی بود که باعث تعجب نمایندگان وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی شد؛ نمایندگانی که همان هفته اول از بیمارستان بازدید کردند.
بیم و امید پرسنل بیمارستانی در روزهای آغازین شیوع بیماری
رییس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری با اشاره به بیم و امید پرسنل بیمارستانی در آن روزها، ادامه می‌دهد: همگی امید داشتیم که با اجرای قوانین سختگیرانه و سیاست‌های شدید کنترلی مانند آنچه در چین اتفاق افتاد، حداکثر طی دو الی سه ماه بیماری کنترل و مهار شود، البته به آن سمت هم رفتیم، به گونه‌ای که با اجرای پروتکل‌های سختگیرانه مانند منع تردد و محدودیت مسافرت در فروردین ماه، بار بیماری در اردیبهشت فروکش کرد.
چرا فاز دوم با این شدت آغاز شد…
وی ادامه می دهد: سیزده به در تجربه واقعا موفقی بود، همه پارک‌ها خالی و اکثرا در خانه ماندند، نتیجه آن هم فروکش موقت بیماری در اردیبهشت ماه بود، خود ما نیز باور داشتیم که بیماری کنترل و ویروس تا حد زیادی مهار شده؛ ولی با بازگشایی‌های زود هنگام؛ رهاسازی پروتکل‌ها، خسته شدن مردم و عادی سازی کاذب شرایط، موج دوم با ابعادی وسیع‌تر از خرداد ماه آغاز شد، البته برخی می‌گویند این شرایط ادامه همان موج اول بیماریست ولی ما معتقدیم که از خرداد موج دوم شروع شد که متاسفانه از موج اول سهمگین‌تر است، آمار نیز همین را نشان می دهد؛ تا اردیبهشت آمار مرگ و میر حدود ۷ هزار نفر بود ولی الان و در عرض کمتر از سه ماه از مرز ۲۰ هزار مرگ و میر گذشت استه.
وی هشدار داد که اگر وضعیت به همین صورت ادامه داشته باشد متاسفانه پاییز و زمستان سختی پیش رو داریم و مرگ و میرها بالاتر خواهد بود.
تبعات خطرناک اظهارات غیرکارشناسی درباره دارو و واکسن
این استاد دانشگاه در ادامه با انتقاد از برخی اظهار نظرهای کارشناسی نشده در رابطه با واکسن و داروی کرونا، می‌گوید: تا صحبت از دارو و واکسن می‌شود، برخی احساس می کنند که کرونا تمام شده و رعایت پروتکل‌ها را رها می‌کنند، در حالیکه این تصورات غلط است. برخی معتقدند که با همین داروها کشورهای همسایه بیماری را کنترل کرده‌اند، در حالیکه در واقعیت اینگونه نیست، کشورهای موفق در مهار بیماری، قرنطینه و پروتکل‌ها را جدی دنبال می‌کنند، همانطور که می‌بینید در اسپانیا به محض بازگشایی سواحل بلافاصله آمار مرگ و میر بالا رفت و از سازمان بهداشت جهانی تذکر گرفتند و یا در امریکا کمی که سهل انگاری شد مجددا قوانین سفت و سختی گذاشتند؛ اما در کشور ما نه قوانین سفت و سختی داریم و نه خود مردم چندان رعایت می‌کنند.
امید واهی دادن خطرناک است
این متخصص عفونی با بیان اینکه قصد ترویج ناامیدی ندارم، ادامه می دهد: ولی امید واهی دادن نیز خطرناک است؛ در شرایطی که هنوز درمان و واکسن قطعی و موثری برای بیماری تولید نشده، تنها ریسمان نجات، پیشگیری از طریق رعایت اصول بهداشتی و پروتکل‌هاست.
این آمار را حلاجی کرده بعد تصمیم بگیرید !
طبرسی آماری ارایه کرده و عنوان می‌کند: مردم اول این آمار را در ذهن خود حلاجی کنند و بعد ببینند آیا رهاسازی پروتکل‌ها و ابتلا به کرونا ارزش آن را دارد یا خیر؟ ۹۰ درصد بیمارانی که در ICU به زیر دستگاه می‌روند و ۵۰ درصد بیمارانی که کارشان به آی سی یو می‌کشد، فوت می‌کنند؛ این آمار مختص کشور ما نیست و آمار جهانی است؛ همچنین ۳۰ درصد افرادی که بستری می‌شوند کارشان به آی سی یو می‌کشد؛ بنابراین خودتان این آمار را حلاجی کرده و تصمیم بگیرید، باید بدانید کرونا به این سادگی‌ها نیست که بگیرید و با مصرف دارو خوب شوید، هیچ چیزی درباره این بیماری قابل پیش‌بینی نیست.
وی با تاکید بر اینکه هنوز داروی موثری برای این بیماری تولید نشده، می‌گوید: هر از چند گاهی یک دارو به عنوان داروی موثر درمان کرونا بولد می‌شود که گاها اثرگذاری آن توسط کشور سازنده خودش هم نقض می‌شود؛ البته نو بودن بیماری و سیاست‌های دارویی کشورها نیز در این مساله تاثیرگذار است، ولی تا کنون هیچ دارویی به صورت صد در صدی میزان مرگ و میر کرونا را کاهش نداده است.
تا اوایل ۲۰۲۱ هیچ واکسنی نداریم؛ تنها را نجات، پیشگیری است
وی ادامه داد: بنابرین مردم باید توجه داشته باشند که اگرچه در ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد بیماری خودبه‌خود و بدون مصرف دارو خوب می‌شود، ولی در ۱۰ یا ۱۵ درصد مابقی موارد مرگ و میر بالاست و متاسفانه در حال حاضر برای شرایط حاد بیماری داروی موثری تولید نشده و درمان‌های فعلی همگی حمایتی است.
وی ادامه می‌دهد: طبق پیش بینی سازمان جهانی بهداشت تا اوایل سال ۲۰۲۱ هیچ واکسنی در دسترس عموم نخواهد بود. بنابراین اگر واقع بینانه نگاه کنیم حداقل برای پاییز و زمستان امسال واکسنی در دسترس نیست.
کرونا جدی است
طبرسی تجمعات در هر شرایطی را خطرناک دانست و با ذکر نمونه‌هایی از تبعات خطرناک مسافرت‌ها، دورهمی‌ها و سایر تجمعات غیرضروری، ادامه می‌دهد: همین اواخر موردی داشتیم که ۲۰ نفر که فکر می کردند هیچ کدام بیمار نیستند با هم به مسافرت رفته و در ویلایی ساکن می‌شوند، بعد از چند روز عین ۲۰ نفر مبتلا شدند، ۳ نفر کارشان به ICU کشید و ۲ نفر فوت کردند. باید این مسایل را در ذهن خود حلاجی کنیم؛ ممکن است به مسافرت و میهمانی برویم و هیچ اتفاقی نیافتد ولی اگر اتفاق رخ داد دیگر تبعات ساده‌ای نخواهد داشت. کرونا مانند سرماخوردگی با استامینوفن و ازیترومایسین خوب نمی‌شود؛ موارد حاد کووید ۱۹ در حال حاضر درمان موثری ندارد.
“کرونا پژوهی” معضل جدی روزهای کرونایی
این محقق در ادامه “کرونا پژوهی” را یکی از معضلات جدی روزهای کرونایی عنوان کرده و می‌گوید: کرونا پژوهی برای جامعه سم است؛ متاسفانه این روزها افرادی که در حیطه پزشکی تجربه و تخصصی ندارند با خواندن مقالات علمی از چند نشریه که گاها معتبر هم هستند، در مورد مسائل پزشکی اظهار نظر می‌کنند که این مسئله عبث است؛ چراکه استنباط افراد غیرمتخصص از مطالب علمی و تبدیل آن به مباحث پزشکی واعلام در سطح عموم تبعات خطرناکی به دنبال دارد.
رییس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری با بیان اینکه علم پزشکی، علمی تجربی است که با خواندن یکی دو مقاله نمی‌توان درباره آن اظهار نظر کرد، ادامه می‌دهد: برخی با استناد به مقالات معتبر، ابتلای مجدد بهبودیافتگان را نقض می‌کنند، در حالیکه ما به صورت تجربی عینا ابتلای مجدد را مشاهده و تجربه می‌کنیم؛ لذا اظهارنظرها تنها باید از سوی متخصصین امر ارایه شده و یا در کمیته‌های تخصصی سبک و سنگین شده و بعد منتشر شود.
با انتشار هر خبری با محور دارو و واکسن، جاده‌های شمال شلوغ می‌شود!
طبرسی در ادامه با بیان اینکه متاسفانه مردم با موضوعات، هیجانی برخورد می‌کنند که بسیار مخرب است، عنوان می‌کند: مثلا با انتشار خبر تولید دارو یا واکسن، جاده‌های شمال شلوغ‌تر می‌شود، چرا؟ چون برخی استنباط می‌کنند کرونا تمام شده و پروتکل‌ها را رها می‌کنند، این رفتارها گاها با عادی جلوه دادن شرایط از سوی مسئولین غیرپزشک هم مشاهده می‌شود که قطعا تبعات خطرناکی به دنبال دارد.
عادی سازی کاذب شرایط و تبعات خطرناک آن
وی با گلایه از همکاران پزشک و غیرپزشکی که آگاهانه و یا ناآگاهانه با اظهار و نظرهای غیر مستند و تایید نشده و عادی سازی کاذب شرایط، به بحران دامن می‌زنند، ادامه می‌دهد: هر روز در رسانه و فضای مجازی داروی جدیدی کشف می‌شود! یکی می‌گوید نیش زنبور، دیگری می‌گوید داروی دکتر ایکس، روز بعدی پیش فروش واکسن و … این اظهارات و شایعات ثابت نشده نه تنها به عادی سازی کاذب شرایط می‌انجامد، بلکه زمینه را برای سودجویی و کلاهبرداری هموار می‌کند.
وی مسایل مرتبط با دارو واکسن را بسیار حساس و جدی دانسته که نباید به این صورت در سطح عموم مطرح شود و تاکید می‌کند: به عنوان نمونه خود ما ۳ یا ۴ دارو در بیمارستان مسیح دانشوری ترایال کرده‌ایم و اگرچه موثر هم بوده ولی هیچگاه در سطح عموم مطرح نکردیم؛ چراکه در این موارد باید با احتیاط برخورد شود.
شایعات مردم را از اصل پیشگیری غافل می‌کند
قائم مقام مرکز تحقیقات سل بیمارستان مسیح دانشوری، با تاکید بر اینکه دامن زدن به شایعات و ادعاهای ثابت نشده عاملی برای ایجاد هیجان کاذب در جامعه و غافل شدن از اصل پیشگیری است، عنوان می‌کند: تایید اثرگذاری داروها پروسه و فرایند خاص خودش را دارد که هنوز در رابطه با هیچ دارویی ثابت شده نیست، البته در این میان اقتصاد و سیاست دارویی کشورها و در کل تجارت جهانی دارو نیز اثرگذار است.
حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد مبتلایان بدون مصرف دارو خوب می‌شوند
وی درباره برخی داروها که نسبت به اثرگذاری آنها اظهار نظر می‌شود، تاکید می‌کند: حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد مبتلایان به کرونا خود به خود و بدون مصرف هیچ دارویی خوب می‌شوند ولی از طرفی ۱۵ درصد باقیمانده با نوع شدید بیماری مواجه می‌شوند که تمام جنجال‌های دارویی برای درمان این گروه است. البته مردم باید بدانند که اگرچه تاکنون هیچ دارویی اثر قطعی و معجزه آسایی برای این ۱۵ درصد نداشته، ولی در شرایط موجود و تا قبل از کشف واکسن و داروی موثر، هر دارویی حتی با اثرگذاری محدود نیز برای بیماران بدحال استفاده می‌شود.
تاب و توان کادر درمان با ۶ ماه قبل قابل قیاس نیست
رییس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری در ادامه با اذعان به اینکه پزشک و کادر درمانی که امروز می بینیم، همان کادر درمان ۶ ماه قبل نبوده و به شدت از نظر روحی و جسمی آسیب دیده و خسته و فرسوده شده، بیان می‌کند: مرگ و میر بالا به خصوص در بخش‌های اورژانس و آی‌سی یو شدیدا پزشک و کادر درمان را تحت تاثیر قرار داده؛ مثلا چندین روز برای درمان بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه وقت می‌گذاریم، دقیقا موقعی که امید و انتظار بهبودی داریم، بیمار از دست می‌رود؛ این شرایط بسیار ناراحت کننده است، البته آنفولانزا و بیماریهای عفونی دیگر هم نگران کننده‌اند، ولی شرایط این بیماری بسیار متفاوت وغیرقابل پیش‌بینی است.
تنها راه نجات فعلی کاهش آمار ابتلا و ورودی بیمارستان‌هاست
به گفته این استاد دانشگاه، تمامی آمارها و شواهد نشان دهنده این است که کنترل پاندمی کرونا در کوتاه مدت امکان‌پذیر نبوده و تنها راه نجات فعلی کاهش آمار ابتلا و ورودی بیمارستان‌ها، آن هم با رعایت اصول پیشگیری و پروتکل‌های بهداشتی است تا ضمن کاهش فشار کاری کادر درمان، سطح رسیدگی و مراقبت از بیماران بستری ارتقا پیدا کند.
طبرسی با ابراز امیدواری نسبت به گذر سریع‌تر از این شرایط بحرانی، ادامه می‌دهد: البته با این سهل انگاری‌ها، تشتت آراء، رفتارها و حالات هیجانی، توهین و افترا، رواج نا امیدی و یا در مقابل تزریق امید واهی و عادی سازی شرایط، نمی‌توان بیماری را کنترل کرد. در واقع باید اجازه دهیم اطلاعات معتبر و موثق از یک فضای صاف و ثابت شده در اختیار مردم قرار گیرد تا ضمن روبرو شدن با واقعیت‌ها، خودشان وضعیت را حلاجی کرده و تصمیم بگیرند.
به گفته این پزشک عفونی، در شرایط فعلی باید به فکر تقویت سیستم مراقبتی باشیم و با بهره‌گیری از امکانات موجود و در دسترس، آمار مرگ و میر را پایین بیاوریم. البته اگر ورودی بیمارستان‌ها کم نشود با کمبود تخت و تجهیزات و خستگی پرسنل مواجه می‌شویم که این معضلات کارایی سیستم و کادر درمان را پایین می‌آورد.
فعلا تنها راه چاره ترویج و ارتقای فرهنگ پیشگیری است
وی با اشاره به سیاست کشورهای مختلف در این خصوص می‌گوید: به عنوان نمونه ایتالیا در شرایطی که آمار بستری بالا بود، بیماران را اولویت بندی می کرد، مثلا بالای ۷۰ ساله‌ها را بستری نمی‌کرد که البته این مسئله در فرهنگ ما پسندیده نیست، بنابراین تنها راه چاره ترویج و ارتقای فرهنگ پیشگیری از سوی رسانه‌ها، صداوسیما، مسئولان و پزشکان و کلیه اقشار جامعه است.
مردم باید سطح تاب آوری خود را افزایش دهند
این متخصص عفونی با تاکید بر اینکه مردم باید سطح تاب آوری خود را افزایش دهند، اظهار کرد: نباید خستگی ناشی از طولانی شدن دوره بیماری را بهانه‌ای برای عدم رعایت پروتکل‌ها و یا برگزاری عروسی و میهمانی و مسافرت و یا عزاداری در فضای بسته و شلوغ کنیم؛ اینها افکار خطرناکی است که تبعات جبران ناپذیری به دنبال دارد.
وی گفت: باید بدانیم که شرایط بحرانی تنها مختص کشور ما نیست، تمام دنیا درگیرند، باید سطح تاب آوری خود را بالا ببریم و اطمینان داشه باشیم هر زمان در هر جای دنیا درمان و واکسن موثری برای این بیماری تولید شد، در کشور ما نیز استفاده می‌شود؛ خوشبختانه به دنبال تحریم‌ها، صنعت داروسازی و سیستم مهندسی معکوس در کشور تقویت شده و بستر ساخت و تولید دارو به شیوه مهندسی معکوس موجود است.
برای مهار و کنترل کووید، جهانی فکر کنیم
این محقق و استاد دانشگاه که سابقه بیش از ۲۰ سال فعالیت تحقیقاتی در حوزه بیماری‌هایی همچون سل، آنفلوانزا و HIV را در کارنامه خود دارد، در ادامه درباره تجربیات شخصی خود در بحران کرونا می‌گوید: پیش از این هم بیماریهای عفونی خطرناکی را تجربه کردیم ولی هیچ‌کدام به وسعت کووید ۱۹ نبوده، مثلا ابولا در آفریقا بروز کرد ولی تنها در یک محدوده کوچک؛ تمام سیستم‌های بهداشتی دنیا برای کنترل آن بسیج شدند، ولی کووید ۱۹ در کل دنیا پخش شده؛ همین چند روز پیش تنها ۳۰۰ هزار نفر ابتلای جدید در یک روز گزارش شد که رقم بسیار بالایی است، بنابراین برای مهار و کنترل بیماری باید جهانی فکر کرده و بومی اجرا کنیم.
علل ناکامی‌ها در کنترل و مهار بیماری ریشه‌یابی شود
وی با تاکید بر اینکه باید علت ناکامی‌ها در کنترل و مهار بیماری ریشه‌یابی شود، می‌گوید: باید بررسی شود که چرا آمار ابتلای روزانه ما از اسفند تا به امروز از ۲۰۰۰ نفر پایین نیامده؛ آمار فوتی‌ها نیز همواره ۳ رقمی بوده؛ تازه الان دارو و امکانات داریم، نگرانی اصلی ما برای پاییز و زمستان است که همزمانی این بیماری با بیماریهای تنفسی همچون انفلوانزا باعث افزایش تعداد بستری‌ها شده و آن روز است که بحران واقعی را تجربه می‌کنیم.
خطر از هم‌پاشیدگی ناگهانی سیستم درمانی وجود دارد
وی می گوید: از طرف دیگر نیروها و پرسنل کادر درمان توان و نیروی ۶ ماه قبل را ندارند، آسیب دیده و ضربه خورده‌اند؛ اکثرا مبتلا شده و درد بیماری را چشیده‌اند، تعداد زیادی از دوستان خود را از دست داده و برای رویارویی با بحران جدید روحیه قبل را ندارند؛ بنابراین باید حواسمان باشد که خطر از هم‌پاشیدگی ناگهانی سیستم درمانی وجود دارد و ممکن است با اعمال یک فشار سنگین مجموعه کادر درمانی تاب و توان مراقبتی را از دست داده و نتواند موفقیت آمیز عمل کند.
اعمال سیاست‌های سختگیرانه، عامل موفقیت در مهار بیماری
طبرسی درباره علت موفقیت برخی کشورها در مهار بیماری، می‌گوید: باید دقت کنیم که دلیل موفقیت این کشورها دارو و واکسن نیست، بلکه با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و اعمال نظارت‌های سخت گیرانه موفق عمل کرده‌اند، ما نیز اگر بتوانیم سیاست‌های سختگیرانه‌تری اعمال کنیم موفق می‌شویم، ولی اگر با همین روش فعلی ادامه داده و کل فشار و بار بیماری را بر دوش سیستم درمان و پزشک و پرستاران بیاندازیم، موفق نخواهیم شد.
روزهای کرونایی را تجربه خوبی نمی‌دانم
معاون آموزشی بیمارستان مسیح دانشوری با اشاره به تجربیات شخصی خود در طول این بحران و همه‌گیری جهانی، روزهای کرونایی را تجربه خوبی نمی‌داند و می‌گوید: ۲۰ سال در بزرگترین مرکز سل خاورمیانه کار کردم و در همین مدت تجربه کار در حوزه آنفولانزا و بیش از ۱۵ سال بر روی HIV دارم، هیچ زمان فشار کار به این حد نبوده، امروز HIV به یک بیماری قابل درمان تبدیل شده؛ بیماران HIV از دوستان ما هستند، آنها را هر ماه می‌بینیم؛ همگی با ما بزرگ شده، ازدواج کرده و بچه‌دار شده‌اند، منظورم این است که وقتی به عقب نگاه می‌کنیم، می‌بینیم در بیماریهای دیگر تجربیات موفقی داشتیم؛ در حالیکه در مورد کووید متاسفانه هنوز تجربه موفقیت‌آمیزی نداریم.
وی ادامه می‌دهد: سبک این بیماری خیلی خاص است. در ۱۰۰ سال اخیر چنین تجربه‌ای موجود نیست؛ ضمن اینکه کشندگی این بیماری بالاست و افراد سریع از بین می‌روند، در صورتیکه در بیماری‌هایی مانند HIV اگر هم کشندگی داشته باشند، در طولانی مدت است.
ابتلاهای خانوادگی معضل جدید بحران کرونا
طبرسی ابتلاهای خانوادگی را معضل بعدی این بیماری عنوان کرده و می‌گوید: این مساله نیز اخیرا به دغدغه و نگرانی کادر درمان تبدیل شده، مثلا اعضای یک خانواده همگی مبتلا شده، برخی در بخش و برخی در ICU بستری هستند، انتقال خبر بدحالی و یا فوت یکی از اعضای خانواده به دیگران کار بسیار سخت و ناراحت کننده‌ای است، ولی متاسفانه به خصوص در ماه‌های اخیر به یکی از روزمره‌ها و دغدغه‌های ذهنی کادر درمان تبدیل شده؛ تجربه‌ای تلخ که به خستگی و فرسودگی جسمی و روحیه کادر درمان منجر شده است.
نمی‌توان با ساده‌انگاری از واقعیت‌ها فرار کرد
وی البته کاهش بار بیماری در اردیبهشت را تجربه خوبی می‌داند و می گوید: طی آن دوره مرگ و میر و ابتلا بسیار کمتر شد؛ حتی یک دوره ۱۰ روزه هیچ مرگ و میری نداشتیم ولی متاسفانه دوباره آمارها بالا رفت؛ اینها واقعیت بیماری است که در صورت عدم رعایت پروتکل‌ها و سیاست‌های نادرست بروز می‌یابد؛ نمی‌توان با سهل انگاری و ساده‌انگاری از این واقعیت‌ها فرار کرد.
طبرسی خطاب به مردم توصیه می‌کند: ضمن پرهیز از رفتارهای هیجانی باید سبک زندگی را برای سازگاری و همخوانی با کرونا تغییر دهیم، نمی‌توان همچون گذشته در تجمعات شرکت کرده، به مسافرت و میهمانی و عزا و عروسی برویم و انتظار داشته باشیم که بحران خودبخود تمام شود. باید به جای امید واهی داشتن به موارد ثابت نشده، بر روی مسایل ثابت شده یعنی شست‌شوی مکرر دست‌ها، پوشش ماسک و فاصله‌گذاری‌های فیزیکی سرمایه‌گذاری کنیم.
تعطیلات کابوس کادر پزشکی است
این پزشک متخصص عفونی با بیان اینکه به دلیل مراسم و تعطیلات شهریور، ماه سختی پیش رو داریم، گفت: تعطیلات شهریور به کابوس کادر پزشکی تبدیل شده؛ شهریور به خودی خود فصل مسافرت ایرانی‌هاست که با این تعطیلات همزمان شده، لذا در صورت عدم رعایت پروتکل‌ها و افزایش حجم مسافرت‌ها، شرایط بسیار نگران کننده‌ای خواهیم داشت. توصیه ما این است که مردم فارغ از اجرا و یا عدم اجرای سیاست‌های کنترلی و محدود کننده از سوی مسئولین، خودشان پروتکل‌ها را رعایت کرده و احساس مسئولیت کنند تا مجددا با پیک شدید بیماری مواجه نشویم.
اثرگذاری کرونا بر روابط خانوادگی کادر درمان
این پزشک عفونی در ادامه گفت‌وگو با بیان اینکه بحران کرونا بر زندگی شخصی و خانوادگی تمامی پرسنل درگیر این بیماری تاثیرگذار بوده، می‌گوید: کمترین مورد آن، استرس و احساس عذاب وجدان ناشی از احتمال انتقال ویروس به اعضای خانواده بوده که دغدغه تک تک افراد و پرسنل درگیر با این بیماریست، کما اینکه در مواردی این اتفاق رخ داده و حتی متاسفانه به فوت افراد خانواده نیز منجر شده است. از این احساس عذاب وجدان تا دوری‌های طولانی مدت از اعضای خانواده، مدت‌های محدود استراحت و یا حضور در جمع خانواده، فشارهای روحی و روانی ناشی از وضعیت نابسامان بیماری و بیماران و همچنین فشار روحی ناشی از فوت دوستان و همکاران، همگی زندگی کادر درمان را تحت‌الشعاع قرار داده که در کنار آن نمی‌توان نقش مشکلات اقتصادی را نیز نادیده گرفت.
ضرورت توجه به خستگی و کاهش انگیزه‌های کاری کادر درمان
طبرسی با تاکید بر اینکه وضعیت روحی و روانی، خستگی و فرسودگی و کاهش انگیزه‌های کاری کادر درمان از مسایلی است که باید توسط سیاستگذاران و برنامه‌ریزان مورد تاکید و توجه قرار گیرد، ادامه می‌دهد: سیاست گذاران و تصمیم گیرندگان در سطح کلان باید با دید کرونایی با مسائل برخورد کنند، این دید با شرایط قبل کرونا متفاوت است، به عنوان مثال اگر قبل کرونا مسائل اقتصادی مطرح می‌شد، افراد راحت‌تر قبول می‌کردند؛ ولی بروز چندین فشار همزمان، تاب و توان افراد را کم کرده، باید درد دل کادر درمان شنیده شده و تاثیرات درازمدت آن بر زندگی کاری و شخصی افراد بررسی و برای آن تمهیداتی اندیشیده شود.
کووید ۱۹ نیز به پیشرفت علم پزشکی منجر می‌شود
این استاد دانشگاه که علاوه بر سابقه بالای طبابت در حوزه بیماریهای عفونی، طرح‌های تحقیقاتی و مطالعاتی مختلفی در این حوزه داشته، با بیان اینکه پاندمی کرونا در کنار تمام تلخی‌ها، دستاوردها و ره‌آوردهایی نیز برای جامعه پزشکی به همراه داشته، می‌گوید: سالها پیش ویروسی مانند HIV کل دنیا و علم پزشکی را غافلگیر کرد، ولی امروز با پیشرفت علم و شناسایی روش‌های درمانی، به یک بیماری قابل کنترل تبدیل شده، به عبارتی HIV علم پزشکی را متحول کرد.
وی ادامه می دهد: کووید ۱۹ نیز به پیشرفت علم پزشکی منجر می‌شود، در واقع با بروز بیماریهای نوپدید، کلیه تحقیقات و مطالعات بروی آن متمرکز شده و در نهایت بار علمی بالایی تولید می‌شود؛ در طول این مدت روش‌ها، راه‌حل‌ها و پروتکل‌های جدید شناسایی شده و درمان‌های پیشین نیز بسط پیدا کرده و شاید در آینده روش‌های درمانی تغییر کند؛ ضمن اینکه از لحاظ شیوه‌های مراقبت از بیماران نیز در واقع تجربه‌ای که پزشکان طی این بحران کسب کردند، حتما در آینده کمک کننده و موثر خواهد بود.
ره‌آوردهای پاندمی کرونا برای جامعه پزشکی
این استاد دانشگاه در ادامه تقویت ارتباط بین بخشی و بین تخصص‌های مختلف پزشکی را از ره‌آوردهای این پاندمی جهانی برای جامعه پزشکی عنوان کرده و می‌گوید: البته بحران کرونا بر آموزش پزشکی تاثیر منفی داشته؛ چراکه در حال حاضر بسیاری از فعالیت‌ها در بیمارستان‌های آموزشی بر روی موضوع کرونا متمرکز شده و لذا آموزش رزیدنت‌ها در برخی تخصص‌ها دچار چالش و اختلال شده است.
اعتماد مردم به جامعه پزشکی بیشتر شد
این پزشک متخصص در ادامه با اشاره به اهمیت ایجاد اعتماد دو طرفه بین پزشک و بیمار، با بیان اینکه عدم وجود ارتباط مناسب بین پزشک و بیمار به هر دو طرف ضربه می‌زند، ادامه می‌دهد: در ابتدای بحران کرونا رابطه مطلوب ناشی از اعتماد دوطرفه و حس همدلی بین پزشکان و جامعه برقرار شد؛ اما با گذشت زمان و افزایش فشارها و خستگی‌ها افراد بی حوصله شدند، باید شرایط را درک کنیم و برای گذر از بحران، پیشگیری را اصل قرار داده و ترویج کنیم.
وی می گوید: البته دستاوردهای خوبی هم داشتیم؛ اعتماد مردم به جامعه پزشکی بیشتر شد مردم احساس کردند که پزشکان طرف مردم هستند و برای مردم خدمت رسانی می‌کنند، البته از سویی باید درک کنیم که شرایط بحرانی است، الان هم دولت وهم جامعه تحت فشارند و تحریم‌ها نیز مشکلات را را دو چندان کرده، بنابراین همه باید با درک شرایط به بهترین نحو ممکن وظایف و مسئولیت اجتماعی خود را بجا بیاوریم تا این دوره بحران طی شده و زندگی به روال عادی و طبیعی بازگردد.
تصویر دنیای بعد از کرونا
طبرسی در پاسخ به این سوال که آینده بحران کرونا و جهان پساکرونا را چگونه به تصویر می‌کشید، می‌گوید: همانطور که HIV ظرف بیست و پنج سال به یک بیماری مزمن و فاقد کشندگی تبدیل شده که مبتلایان نیز طول عمر طبیعی دارند، چاره و راه نجات بیماری کووید ۱۹ نیز مثل سایر بیماریهای عفونی، تولید واکسن و داروی موثر است؛ ممکن است در چند سال آینده مرگ و میر بیماران در اثر کرونا عجیب و غریب به نظر برسد، کما اینکه امروز فوت افراد بر اثر ابتلا به سل عجیب و نامعمول است. با تمام اینها نمی‌توان زمان مشخصی برای پایان پاندمی کرونا پیش بینی کرد.
این استاد دانشگاه همچنین با بیان اینکه البته زمان دسترسی به دارو و واکسن موثر بیماری به سیاست و سرمایه‌گذاری کشورها بستگی دارد، می‌گوید: اینگونه به نظر می رسد که تا ۶ ماه آینده و در پاییز و زمستان اتفاق معجزه آسایی رخ نمی‌دهد، بنابراین تا آن موقع باید با رعایت اصول پیشگیری و پروتکل‌های بهداشتی زمان بخریم.
طبرسی در خاتمه در پاسخ به انتظارات جامعه پزشکی، با بیان اینکه انتظار شخصی از مردم و مسئولان ندارم، تاکید می‌کند: هر خدمتی که ارایه کردیم انجام وظیفه بوده، با این حال جامعه پزشکی از مردم انتظار دارد که ضمن پرهیز از برخوردهای هیجانی، تاب آوری خود را به خصوص در شش ماه آینده ارتقا داده و به بهانه خستگی، رعایت پروتکل‌ها را رها نکنند. از مسئولین هم انتظار می‌رود در خصوص رعایت پروتکل‌ها سختگیرانه‌تر عمل کنند؛ چراکه اعمال سیاست‌ها به حالت سهل ممتنع و آزمون و خطایی، حالت بازدارندگی ندارد و مطمئنا به کنترل و مهار بیماری و پایان دادن به بحران جهانی کووید منجر نخواهد شد.
