معاون روابط کار اداره کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان کرمان با اشاره به مشکلات اقتصادی که کرونا برای کسب و کارها ایجاد کرده است، گفت: مشاغلی که در این شرایط دچار آسیب شده اند مورد حمایت قرار می گیرند.
کرونا این روزها نبض بازار جهانی را در دست گرفته و بسیاری از کسب و کارها را تحت تاثیر قرار داده است تا جایی که تعطیلی برخی کارگاه ها و شرکت های خصوصی باعث شده که صاحبان این واحدها متضرر و در مواردی حتی مجبور به تعدیل نیرو شوند.
طبق تصمیم ستاد استانی مدیریت کرونا در کرمان از ۱۹ اسفند سال گذشته به جز ۱۲ اتحادیه صنفی تأمین کننده مواد روزانه مردم، ۵۶ اتحادیه صنفی دیگر روزانه به صورت ۵۰ درصد فعالیت می کردند که ۲۴ اسفند این محدودیت فعالیت به ممنوعیت تبدیل شد و بر اساس اعلام ستاد استانی تمامی اصناف (به غیر از ۱۲ اتحادیه ارزاق عمومی)، دفاتر پیشخوان و پایانه‌های مسافربری در سطح استان کرمان تا اطلاع ثانوی تعطیل شدند.
البته روز گذشته رئیس‌جمهور اعلام کرد که از ۲۳ فروردین استان‌های کشور کسب و کارها را می توانند شروع کنند، اما کسب و کارهای پرریسک تا آخر فروردین تعطیل می‌مانند. اما برای استان تهران این فعالیت از ۳۰ فروردین آغاز می‌شود و باز هم با مراعات پروتکل‌های بهداشتی و انجام نظارت است.
اما چیزی که مشخص است؛ این مساله است که در هر صورت در شرایط کنونی در کنار مخاطرات ویروس کرونا برای سلامت مردم، کسب و کارها دچار آسیب جدی شده و کارگران بیکار شده اند که باید در این زمینه چاره ای اندیشیده شود.
بخشی از این فعالیت ها در زمینه جبران خسارات ناشی از بحران کرونا در حیطه وظایف وزرات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ادارات کل در استان ها است. برای بررسی این موضوع با مریم آبشاهی معاون روابط کار اداره کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان کرمان به گفت و گو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
* چه تمهیداتی از سوی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان برای جبران خسارت های شیوع ویروس کرونا اندیشیده شده است؟
اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی برای کارگران بیمه شده آسیب دیده که واحدشان تعطیل شده است بیمه بیکاری برقرار می کند، به استناد ماده ۱۵ قانون کار «در موردی که به واسطه قوه قهریه و یا بروز حوادث غیر قابل پیش بینی که وقوع آن از اراده طرفین خارج است، اگر تمام یا قسمتی از کارگاه تعطیل شود و انجام تعهدات کارگر یا کارفرما به طور موقت غیر ممکن شود، قراردادهای کار با کارگران تمام یا آن قسمتی از کارگاه که تعطیل می شود به حال تعلیق در می آید. تشخیص موارد فوق با وزارت کار و امور اجتماعی است».
بر این اساس افراد مشمول این ماده قانون، می توانند از بیمه بیکاری استفاده می کنند و بعد از عادی شدن شرایط کارگاه کار بر اساس قرارداد ادامه پیدا می کند. این افراد باید بیمه شده سازمان تامین اجتماعی و تابع قانون کار باشند، مثلا مشمولان خویش فرمای بیمه رانندگان یا خویش فرمای بیمه کارگران ساختمانی، بیمه این افراد خویش فرما بوده و با وجود اینکه بیمه تامین اجتماعی هستند اما تابع قانون کار نیستند و به همین دلیل نمی توانند از این بیمه بیکاری استفاده کنند.
افرادی که بیمه شده، تابع قانون کار بوده و کارفرما داشته باشند می توانند در سامانه بیمه بیکاری bimebikari.mcls.gov.ir ثبت نام کنند و از اسفند ۹۸ تا پایان اردیبهشت ۹۹ می از بیمه بیکاری استفاده کنند.
* کم و بیش شنیده ایم که برخی از کارفرماها قراردادها را به گونه ای می بندند که شامل پرداخت بیمه و مانند اینها نشود آیا در این صورت بیمه بیکاری شامل کارگر خواهد شد؟
در قانون کار قرارداد کتبی یا شفاهی وجود دارد، کارگر در ازای درخواست مزدی برای کارفرما کار می کند و بیمه می شود، در خصوص کارگران فاقد بیمه، سازمان تامین اجتماعی به صورت مرتب برنامه های بازدید و بازرسی از کارگاه ها را انجام می دهد و کارگران می توانند از این طریق پیگیر بیمه شوند. اکنون هم با ثبت نام در سامانه سازمان تامین اجتماعی هر ماه بیمه کارگر و عنوان شغلی برای فرد پیامک می شود و این مساله کمک می کند افراد در جریان سابقه بیمه خود قرار بگیرند.
در حال حاضر و شرایط کنونی تنها شرط اصلی بیمه بیکاری این است که فرد بیمه باشد و از سوی کارفرما بیمه او رد شده باشد؟
بله به همین منوال است، مهم این است که فرد نامش در لیست بیمه تامین اجتماعی باشد. در بیمه بیکاری سابقه مهم است اما در مواردی که در ماده ۱۵ قانون کار آمده است؛ سابقه بیمه برای اینگونه موارد در بیمه بیکاری مهم نیست.
آیا فردی که مغازه دار و بیمه تامین اجتماعی است شامل بیمه بیکاری می شود؟
خیر؛ افرادی که خود صاحب مغازه یا کارگاه و… هستند صنفی به شمار می آیند و خودشان کارفرما هستند و شامل بیمه بیکاری نمی شوند اما افراد یا به اصطلاح کارگرانی که برایشان کار می کنند شامل بیمه بیکاری می شوند.
برای کارفرماها سازمان تامین اجتماعی در خصوص نحوه پرداخت بیمه ها و یا از سوی سازمان های دیگر تسهیلات بانکی در نظر گرفته شده است و شامل بیمه بیکاری نمی شوند.
در حوزه اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای حمایت از واحدهای تولیدی و مشاغل تسهیلات بانکی در نظر گرفته شده است. هنوز دستورالعمل پرداخت نیامده است اما ۷۵ هزار میلیارد تومان به کسب و کارهای آسیب دیده ای که اشتغالشان را حفظ کرده و کارگرانشان را اخراج نکرده اند، پرداخت می شود.
در شرایط کنونی آیا کارفرمایی می تواند به صورت یک جانبه قرارداد کارگر را لغو کند؟
خیر، کارگر و کارفرما تا پایان مدت قرارداد متعهد هستند که قرارداد کار را انجام دهند. ۱۰ رسته در حوزه بیمه بیکاری مشخص شده است که باید برای کارگران در این ۱۰ رسته بیمه بیکاری برقرار شود. یکی از این ها فست فودی ها و رستوران ها و غذاهای آماده هستند که جزو رسته های آسیب پذیرند. اگر کارگرانی غیر از این ۱۰ رسته بیکار شوند مجوز تعطیلی را بررسی و اخذ می کنیم و برای آن کارگاه ها هم که خارج از اراده و اختیار تعطیل شده اند بیمه بیکاری در نظر گرفته می شود.
اما اینکه کارگران در طول مدت زمان قرارداد بدون هیچ دلیلی از سوی کارفرما اخراج شود درست نیست و در چنین شرایطی کارگر می تواند بعد از بازگشایی کارگاه ادامه قراردادش را انجام دهد.
موارد عدم رعایت پروتکل های بهداشتی در محیط کار را به کجا باید اطلاع داد؟
بر طبق مصوبات ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا شرایطی برای فعالیت واحدهای تولیدی در نظر گآرفته شده است؛ باید پروتکل های وزرات بهداشت در محیط کار رعایت شود. مراکز بهداشتی در این زمینه نظارت می کنند علاوه بر آن تیم های بازرسی اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این زمینه فعال بوده و مرتبا از محیط های کاری بازدید می کند. بحث فاصله گذاری در محیط کار، ضدعفونی و شناسایی کارگران بیمار و قرنطینه آنها در دستور کار است.
رعایت نکردن پروتکل های وزارت بهداشت از سوی کارفرما قطعا تخلف به شمار می آید و مردم می توانند موارد تخلف را به اداره کار یا مرکز بهداشت اعلام کنند و پس از بررسی موارد، تذکرات لازم به کارفرما داده می شود.
