ساری- گیاهان دارویی زیادی به‌صورت خود رو در مازندران می‌روید و بسیاری از این گنج‌ها بدون برداشت و فرآوری یا زیر پای گردشگران له و یا خوراک دام‌ها می‌شود.
از ارتفاعات رامسر در غرب مازندران گرفته تا ییلاقات گلوگاه، چهاردانگه و هزارجریب نکا، جای‌جای این خاک گهربار، مآمن و رویشگاه گیاهان دارویی و طلا خیزی است که قدر آن دانسته نشد و به‌راحتی این گنج‌های خدادایی یا از بین می‌رود و یا نشخوار دام‌ها می‌شود.
عدم بهره‌گیری مناسب از ظرفیت تولید و فرآوری گیاهان دارویی در حالی است که برنامه‌ریزی برای برداشت و فرآوری آن می‌تواند در افزایش درآمد اقتصاد خانوارها و ایجاد اشتغال از یک‌سو و پیشگیری از تخریب طبیعت نقش بسزایی داشته باشد.
در حال حاضر از هشت هزار گونه گیاهی شناسایی‌شده در کشور، دو هزار گونه در مازندران روییده می‌شود و میزان برداشت آن بیش از هزار تن در سال است و مازندران در حالی از قافله کشت گیاهان دارویی و درآمدزا عقب‌مانده که بیش از ۳۰۰ هزار هکتار اراضی شیب‌دار و کوهستانی در استان وجود دارد که می‌توان این عرصه‌ها را به زیر کشت گیاهان دارویی برد.
ساری گیاهان دارویی زیادی به‌صورت خودرو در مازندران می‌روید و بسیاری از این گنج‌ها بدون برداشت و فرآوری یا زیر پای گردشگران له و یا خوراک دام‌ها می‌شود.. در ییلاقات کوهستانی چهاردانگه ساری، بانویی میان‌سال به‌دوراز هیاهوی زندگی شهری به کشت گیاهان دارویی و گل محمدی مشغول است و خرج خانوار پنج نفرِ اش را از این راه تأمین می‌کند، بانویی که روستایش را به عطر گل محمدی معطر کرده است.
ساری گیاهان دارویی زیادی به‌صورت خودرو در مازندران می‌روید و بسیاری از این گنج‌ها بدون برداشت و فرآوری یا زیر پای گردشگران له و یا خوراک دام‌ها می‌شود
مریم جعفری که زندگی‌اش با عطر گل و گلاب عجین شده و فارغ‌التحصیل کشاورزی است، می‌گوید: از بعد از تحصیل دانشگاه به‌جای یافتن شغل و وقت معطل کردن در پشت درب این اداره و آن اداره، تصمیم به پرورش گیاهان دارویی ازجمله گل محمدی گرفتم و در مزرعه پدری‌ام اقدام به کشت این محصول کردم.
وی بابیان اینکه اکنون بعد از سال‌ها شاهد به ثمر نشستن دسترنجم هستم، اظهار داشت: همسر من نیز به این حوزه ورود پیداکرده و در کنار هم مشغول تولید و پرورش گیاهان دارویی هستیم و این رشته می‌تواند در ایجاد درآمد پایدار مفید وموثر باشد.
وی با اظهار اینکه در حال حاضر بیشتر گیاهان دارویی به فله‌ای برداشت و عرضه می‌شود و صنایع تبدیلی و فرآوری وجود ندارد، گفت: سرمایه‌گذاری درزمینهٔ فرآوری آن می‌تواند، سودهای کلانی را نصیب خانوارها کند.
این بانوی کارآفرین که سه هکتار از مزرعه‌اش را به کشت گل محمدی اختصاص داده است، می‌گوید: در هر دور برداشت بیش از شش گل برگ گل در هکتار برداشت می‌کنم.
در منطقه یانه سر بهشهر نیز گیاهان دارویی نظیر زوفا، بادرنجبوبه، گل‌گاوزبان، به‌لیمو و غیره کشت می‌شود و کشاورزان زیادی به تولید در این حوزه اشتغال دارند. بررسی‌های کارشناسان حوزه کشاورزی که تولید و کشت گیاهان دارویی در تغییر الگوی کشت، پیشگیری از فرسایش خاک، جلوگیری از مهاجرت کشاورزان و کنترل سیلاب نقش بسزایی دارد و سرمایه‌گذاری در این زمینه به اقتصاد روستایی کمک خواهد کرد.
در حال حاضر بیش از ۳۰ شرکت تعاونی درزمینهٔ فرآوری و بسته‌بندی گیاهان دارویی و ۱۰ واحد نتی گلاب‌گیری در استان فعالیت دارد اما از سهم مازندران از تولید ۱۲۸ هزار تنی گیاهان دارویی تنها هزار تن با عملکرد هزار و ۴۰۰ کیلوگرم است که در مناطق ییلاقی و میان‌بند به‌صورت خودرو رویش و برداشت می‌شود.
گل‌گاوزبان، آویشن، گزنه، پونه، بیدمشک، بابونه، بومادران، گلپر، رنجبویه، رز ماری از مهم‌ترین گونه‌های گیاهان دارویی مازندران به شمار می‌رود که به گفته فعالان حوزه کشاورزی، کشت و برداشت آن به‌صورت سنتی و اولیه است
گل‌گاوزبان، آویشن، گزنه، پونه، بیدمشک، بابونه، بومادران، گلپر، رنجبویه، رز ماری از مهم‌ترین گونه‌های گیاهان دارویی مازندران به شمار می‌رود که به گفته فعالان حوزه کشاورزی، کشت و برداشت آن به‌صورت سنتی و اولیه است.
ایجاد تشکل قوی در حوزه گیاهان دارویی نیاز استان است
امیر میران آملی عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی و رئیس کمیسیون تخصصی کشاورزی با اظهار اینکه با توسعه کشت گیاهان دارویی می‌توانیم به‌راحتی درآمد کسب کنیم، ایجاد تشکل قوی در حوزه گیاهان دارویی را نیاز استان دانست و گفت: با توجه به وجود شمار بیکاران تحصیل‌کرده کشاورزی باید کسب‌وکارها را در بخش گیاهان دارویی رونق دهیم.
وی فعال کردن زنجیره ارزش تولید گیاهان دارویی را نیازمند تقویت تشکل‌های کشاورزی دانست و گفت: باید تولید گیاهان دارویی بر اساس تقاضای بازار و سفارش محوری باشد و در این راستا باید گونه‌های گیاهی سودآور را بشناسیم و نسبت به ترویج تولید آن برنامه‌ریزی کنیم.
کشت صادرات محور گیاهان دارویی
میران با اظهار اینکه باید چالش‌های فراروی کشت گیاهان دارویی نظیر فرآوری، بازار و تجارت توجه شود، گفت: انتخاب گونه‌های گیاهی دارای صرفه اقتصادی بالا امری مهم و حائز اهمیت است.
حسن ملایی رئیس کارگروه گیاهان دارویی و معاون سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز بابیان اینکه درکشت گیاهان دارویی باید پدیده تغییر اقلیم را مدنظر قرار دهیم، گفت: باید گیاهان دارویی دارای ارزش اقتصادی بالا و کم آب طلب را ترویج دهیم.
وی با اظهار اینکه برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی سبب انقراض برخی از گونه‌ها می‌شود، افزود: خشک‌کردن صحیح گیاهان دارویی ارزش‌افزوده بالایی را منجر خواهد شد و درزمینهٔ کشت، داشت و برداشت فنی این گیاهان باید برنامه‌ریزی کنیم.
وی با عنوان اینکه گل محمدی، مریم‌گلی، گل‌گاوزبان، رز ماری ازجمله گونه‌های اقتصادی و کم آب طلب هستند، تصریح کرد: در حال حاضر برای کشت گیاهان دارویی گل‌گاوزبان دولت تسهیلات ارائه می‌دهد و سال قبل ۲۸ میلیارد ریال تسهیلات در این بخش داده شد.
توجه به کشت صادرات محور گیاهان دارویی
توجه به کشت صادرات محور گیاهان دارویی، شناسایی بازارهای هدف و بازاریابی، تسهیل در خدمات توسعه‌ای، بررسی الگوی کشت ازجمله ضرورت‌های توسعه کشت گیاهان دارویی به شمار می‌رود زیرا در حال حاضر سنتی بودن تولید، تخریب اراضی در پی سوداگری‌های زمین‌خواران ازجمله موانع است وبرای ورود به بازارهای تجارت جهانی و کسب سودهای کلان باید طرح جامع کشت گیاهان دارویی در استان تدوین شود.
توجه به بسته‌بندی محصولات گیاهان دارویی، تغییر فرایندهای سنتی به صنعتی و ایجاد برندینگ امری بسیار مهم است و در تولید گیاهان دارویی نباید به کیسه‌های پلاستیکی و برچسب قانع باشیم.
از سوی دیگر ترسیم نقشه کشت گیاهان دارویی، ایجاد زیرساخت‌های فرآوری، تحقیقات بازار محور و توجه به تحقیقات و پژوهش، آشنایی با گونه‌های مجاز و ممنوع می‌تواند صنعت گیاهان دارویی را در مازندران رونق بخشد.
