مدتی است می‌دانیم که ویروس کرونا با التهاب و مسدود کردن کیسه‌های هوا در ریه‌های قربانیان از تنفس آنها جلوگیری کرده و باعث ایجاد «سندرم حاد تنفسی» می‌شود. اما آیا آسیب «کووید-۱۹» تنها به ریه‌ها محدود می‌شود؟
پزشکان در سراسر جهان مواردی را مشاهده می‌کنند که ویروس کرونا مسئول بروز التهاب قلب، اختلالات مختلف عصبی ، بیماری حاد کلیه ، آسیب روده ، لخته شدن خون ، مشکلات کبدی و موارد دیگر است. این مشکلات اضافی نه تنها درمان این ویروس را پیچیده‌تر می‌سازند بلکه اغلب به خودی خود کشنده نیز هستند.
تاکنون بسیاری از این عوارض به عاملی نسبت داده شده است که اصطلاحا به آن «طوفان سیتوکین» گفته می‌شود؛ طوفان سیتوکین یک واکنش قوی سیستم ایمنی ناشی از التهاب ریه‌ها است که بدن را مورد حمله قرار داد و آسیب‌های شدیدی را ایجاد می‌کند. با این حال بسیاری از دانشمندان اکنون در حال رسیدن به این نتیجه هستند که طوفان سیتوکین به تنهایی نمی‌تواند تمام عوارض مشاهده شده در بیماران «کووید-۱۹» را توضیح دهد.
طوفان سیتوکین
پزشکان متوجه شده‌اند که در زیر مجموعه‌ای از بیماران «کووید-۱۹»، سیستم ایمنی بدن تمایل به بیش تحریکی دارد. این موضوع منجر به آزاد شدن ماده‌ای به نام سیتوکین‌ها می‌شود که در صورت آزاد شدن بیش از حد در بدن، به اندام‌ها آسیب می‌زند.
پزشکان همچنین در برخی بیماران متوجه مقادیر غیرعادی زیاد یک سیتوکین پیش التهابی به نام interleukin-۶ شدند که به IL-۶ نیز معروف است.
این واکنش نیز مشکل ساز است و به ابتلا به بیماری به نام «سندرم رهاسازی سیتوکین» منجر می‌شود که در بیماری‌های خود ایمن مانند روماتیسم و بیماران مبتلا به سرطان مشاهده می‌شود.پزشکان معتقدند که طوفان‌های سیتوکین علت اصلی نیاز بیماران کرونایی به مراقبت و هوارسانی زیاد است.
با این حال هنوز مشخص نیست که چرا طوفان‌های سیتوکین در برخی از بیماران رخ می‌دهد و در بیماران دیگر بروز نمی‌کند. بسیاری از پزشکان برای درمان این طوفان‌ها از داروهای ضد IL-۶ مانند «توکیلیزوماب» استفاده می کنند. این دارو برای مصرف بیماران سرطانی تایید شده است که در جریان ایمنی درمانی به طوفان‌های سیتوکین مبتلا می‌شوند.
آسیب کلیه
یکی از نتایج تازه و نگران کننده در مورد بیماران کرونایی، مشاهده آسیبی است که این ویروس به کلیه‌ها می زند. نزدیک به ۵۰٪ از بیماران بستری شده مبتلا به کووید-۱۹ دارای پروتئین یا خون در ادرار هستند که نشانه زودهنگام و واضح آسیب به کلیه است.
پزشکان همچنین اضافه کردند که ۱۴ تا ۳۰ درصد بیماران در «نیویورک» و در «ووهان» در چین، عملکرد کلیه خود را از دست داده‌اند و به دیالیز نیاز دارند. پزشکان حدس می‌زنند که به احتمال زیاد ویروس کووید-۱۹ به سلول‌های کلیه می‌چسبد و به آنها حمله می‌کند.
با این وجود اکثر متخصصان متذکر می‌شوند که پاندمی کووید-۱۹ در مراحل اولیه خود قرار دارد و هنوز نمی‌توان نتیجه‌گیری قطعی در مورد آن ارائه داد.
یک مطالعه که در مجله بین‌المللی پزشکی Kidney منتشر شد، نشان داد که از ۲۹ قربانی کرونا که تحت کالبد شکافی قرار گرفته بودند، ۹ نفر آسیب‌های حاد کلیه داشتند و هفت نفر نیز ذراتی از کووید-۱۹ در کلیه‌های خود داشتند.
آسیب قلبی
آسیب قلبی نیز یکی دیگر از عوارض آلودگی به ویروس کووید-۱۹ است. پزشکان نیویورک و چین از ابتلای بیماران کرونایی به «میوکاردیت» – التهاب عضله قلب – و همچنین ابتلا به نامنظمی ضربان قلب که به ایست قلبی منجر می‌شود، خبر می‌دهند.
«میچل الکیند» متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه «کلمبیا» گفت: این بیماران ناگهان به یک بیماری قلبی مبتلا شدند که به نظر می‌رسد متناسب با وضعیت تنفسی آنها نیست. به نظر می‌رسد این مشکل قلبی متناسب با بیماری ریه آنها نیست.
بر اساس داده‌های ناشی از بیماران کرونایی در چین، ۴۰ درصد از این بیماران به آریتمی و ۲۰ درصد آنها نوعی آسیب‌های قلبی داشتند. نگرانی‌هایی وجود دارد که ممکن است برخی از این آسیب‌ها ناشی از تاثیر مستقیم کووید-۱۹ باشد.
حمله به دستگاه گوارش
از دیگر عوارض ابتلا به کرونا، حمله این ویروس به دستگاه گوارش است. گمان‌های زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه کووید-۱۹ از گیرنده‌های ACE۲ که به وسیله آنها به ریه‌ها می‌چسبد ، برای حمله به سایر اندام‌های بدن استفاده می‌کند.
به همین دلیل محققان دستگاه گوارش را مورد بررسی خود قرار داده‌اند زیرا تعداد گیرنده های ACE۲ در این دستگاه صد برابر ریه‌ها است و این موضوع علت ابتلای شمار زیاد بیماران مبتلا به کووید-۱۹ به علائم مشکلات گوارشی را توضیح می دهد؛ اسهال، استفراغ و معده درد از جمله مشکلات گوارشی است که این بیماران تجربه می کنند.
مشکلات کبدی
براساس برخی گزارش‌ها، به نظر می‌رسد ویروس کرونا هر از گاهی به کبد نیز حمله می‌کند. یک مورد گزارش شده در این مورد، در خصوص زن ۵۹ ساله‌ای است که به دلیل تیرگی رنگ ادرارش در بیمارستان بستری شد و مشخص شد که به هپاتیت مبتلا شده است اما بعدا سرفه نیز به علائم بیماری این زن اضافه و نتیجه آزمایش کرونای وی مثبت شد که پزشکان ابتلای وی به هپاتیت را به کرونا نسبت دادند.
لخته‌های خونی
تشکیل لخته‌های خونی از دیگر عوارض ابتلا به کرونا است. لخته‌های خونی اغلب در رگ‌هایی مشاهده می‌شوند که به سمت ریه‌ها می‌روند و در آنجا باعث ابتلا به آمبولی ریه می‌شوند.محققان در یک مطالعه که در مجله Thrombosis and Hemostasis منتشر شد ۸۱ بیمارا مبتلا به کووید-۱۹ را مورد بررسی قرار دادند و در ۲۰ نفر آنها لخته‌های خون مشاهده کردند. این لخته‌های خونی عامل مرگ هشت نفر از آنها بود.
از دست دادن حس بویایی و چشایی
برخی از بیماران کووید-۱۹ حس بویایی و چشایی خود را از دست می دهند اما هنوز علت این موضوع مشخص نشده است.
«کلر هاپکینز» ، رییس انجمن رینولوژی انگلیس گفته است که بسیاری از بیماران مورد مطالعه حتی قبل از نشان دادن سایر علائم، حس بویایی و چشایی خود را از دست داده‌اند.
هاپکینز می گوید: ویروس کرونا در واقع می‌تواند به انتهای عصب بویایی (Olfactory nerve) حمله کند.به عبارت دیگر ، فیبرهای تشخیص دهنده عطر قادر به ارسال اطلاعات به مغز نیستند.
