معدوم سازی جوجه های یکروزه چندی پیش حواشی بسیاری به همراه داشت که به دلیل عدم پیش‌بینی بازار و از سر اجبار صورت گرفته بود. کریمی، کارشناس ارشد طیور واگذاری جوجه‌ها به صورت رایگان به واحدهای خالی و در نهایت خرید تضمینی گوشت تولیدی را بهترین راهکار میداند.
به گزارش اکودام، رسول کریمی، کارشناس ارشد طیور در تحلیل دلایل معدوم سازی اخیر جوجه های یکروزه میگوید: اغلب اوقات این اتفاق برای صنعت جوجه یکروزه رخ میدهد. گاهی نوسان به قدری بالاست که به سمت افزایش قیمت و گاهی به سمت کاهش قیمت و درنتیجه متضرر شدن تولیدکنندگان جوجه پیش می رود. در این موضوع عوامل مختلفی دخیل است؛ مهمترین عاملی که بر قیمت تاثیر میگذارد عرضه و تقاضا است.
کریمی می افزاید: متاسفانه طی ۱ تا ۲ سال گذشته عواملی زیادی روی عرضه و تقاضای اثرگذاشته‌اند که آخرین عامل هم شیوع بیماری کرونا بوده است و الان هم هنوز دامنگیر است. این خود باعث شده تقاضا برای مصرف گوشت مرغ پایین بیاید درنتیجه کارخانه تولید جوجه را نمیتوان متوقف کرد.
وی می گوید: کارخانه تولید جوجه درواقع یک زنجیره است از واحد اجداد گرفته، تا مرغ مادر، تخم نطفه دار و جوجه که نهایتا بین واحدهای مرغداری توزیع میشوند. در حقیقت این از بالا تا پایین کارخانه دارد و نمیتوان آن را متوقف کرد؛ یعنی نمیتوان گفت فلان واحد مرغداری دیگر تخم مرغ تولید نکند چون هزینه و سرمایه گذاری کرده و تخم نطفه دار تولید میکند.
این کارشناس ارشد طیور خاطرنشان میکند: وقتی واحدهای پایین دست دچار مشکل شود واحدهای بالایی نیز دچار مشکل میشوند. بنابراین از یک طرف می‌توانیم بگوییم ما ضعف زیاد داریم. یک بخش ضعف ما به بحث گسترش زنجیره های تولیدی مان برمیگرددکه مطابق استانداردها نیست یعنی در سطح کشور واحدهای خُرد زیاد داریم، اما اگر زنجیره ای بود میتوانستیم آن را کنترل کنیم. به طوری که در اتفاقات اخیر شاید زنجیره ها کمترین آسیب را دیدند.
نوسانات نهاده ها نیز در سطح کشور بسیار زیاد است مثلا مرغدار نهاده را با قیمت n تومان خریداری میکند و برای دوره بعدی هدفگذاری میکند سودی هم بدست می‌آورد. اما این سود کفاف اینکه دوره بعدی حتی دان هم بخرد را نمیدهد؛ یعنی نوسانات در بحث خوراک طیور بسیار بالا است
سختی صادرات به دلیل بسته بودن بازار ایران/ در چندماه آینده با کمبود جوجه مواجه می شویم
کریمی میگوید: موضوع بعدی این است که بازار ما تا حدودی بسته است؛ یعنی ما مازاد تولید را نمی‌توانیم براحتی صادر کنیم. البته در این اواخر کرونا بر بحث صادرات جوجه یکروزه نیز تاثیر گذاشت و نتوانستیم چندان صادر کنیم.
وی می افزاید: از طرف دیگر نوسانات نهاده ها نیز در سطح کشور بسیار زیاد است مثلا مرغدار نهاده را با قیمت n تومان خریداری میکند و برای دوره بعدی هدفگذاری میکند سودی هم بدست می‌آورد. اما این سود کفاف اینکه دوره بعدی حتی دان هم بخرد را نمیدهد؛ یعنی نوسانات در بحث خوراک طیور بسیار بالا است.
کریمی اظهار میدارد: همه این عوامل با هم دست به دست داده و متاسفانه این اواخر باعث این شده که در کارخانه مذکور، واحدهای پایین دست دیگر متقاضی نداشته باشد و در نتیجه مجبور است تولیدش را معدوم کند. به عبارت ساده تر معدوم سازی از سر اجبار بوده است.
وی با بیان اینکه الان شرایط بازار به نحوی است که تولید را متوقف کرده است، می افزاید: بنابراین چندماه دیگر که این شرایط اصلاح شود این بار با کمبود جوجه مواجه خواهیم شد. یعنی عرضه کم و تقاضا بالا می رود.
معدوم سازی در واحدهای جوجه کشی مرسوم است
این کارشناس ارشد طیور در پاسخ به این سوال که بجز معدوم سازی جوجه های یکروزه چه اقدامات دیگری می شد انجام داد، میگوید: راهکارها متفاوتی وجود دارد. اولین کار بحث پیش بینی بازار بود که اگر بازار تقاضا پیش بینی می‌شد ما در در زنجیره تولید بالا می آمدیم و تخم نطفه دار را تبدیل به تخم خوراکی میکردیم و داخل دستگاه جوجه کشی نمی‌بردیم. اما چون بازار هدف روشنی نداشته برخی تعبیرشان این بوده که بالاخره تقاضا بالا می رود و جوجه شان می‌تواندوارد بازار شود. اما این تعبیر به دلیل روشن نبودن شرایط بازار شکست خورده است.
کریمی تصریح میکند: راه حل بعدی این بود که میتوانستیم پیش بینی صادرات داشته باشیم البته در شرایط فعلی و پروتکل های بهداشتی بعید بود این اتفاق بیفتد.
وی می افزاید: راه حل دیگر این بود که ما به صورت زنجیره ای واحدهای خالی را شناسایی میکردیم، بعد جوجه را به صورت رایگان در اختیارشان قرار می دادیم. همچنین میتوانستیم نهاده را نیز با قیمت یارانه‌ای در اختیارشان قرار می‌دادیم و در نهایت گوشت مرغ را به صورت تضمینی از آنها خریداری می کردیم. گوشت تولیدی نیز میتوانست ذخیره سازی شود و در کاهش قیمت در آینده هم تاثیر میگذاشت.
کریمی اظهار میدارد: با تمام این تفاسیر علی القائده راه حل معدوم سازی یک راه حل مرسوم است اما با این شدت شاید نه و ما چون برنامه ریزی نداشتیم به این شدت معدوم سازی انجام شد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا معدوم سازی جوجه یکروزه در دیگر کشورهای نیز مرسوم است یا خیر، میگوید: همانطور که میدانید اصلاح نژاد مرغهای گوشتی برای تولید گوشت است، در واحدهای اجداد یا واحدهای لاین نژادهایی داریم که گوشتی نمیشود یعنی تخمگذار هستند. این جوجه های تخمگذار یا جوجه های خروس که نباید پایین بیاند به صورت مرسوم معدوم میشود که به اصطلاح جوجه های حذفی نامیده میشود. این نحوه معدوم سازی انجام می شود اما در واحدهای جوجه کشی نباید این اتفاق بیفتد.
ضرورت خارج کردن سویه های خارجی و وارد کردن لاین بومی به زنجیره تولید
این کارشناس ارشد طیور خاطرنشان میکند: ما در سطح کشور یک ضعفی داریم که اگر برای آن یک فکر اساسی نکنیم در آینده کشور دچار مشکل میشود و آن ضعف این است که سویه‌ها یا نژادهای گوشتی ما وارداتی هستند. در این مورد باید یک فکر اساسی کنیم و به فکر ایجاد دانش فنی تولید جوجه بومی باشیم.
کریمی میگوید: ما خوشبختانه یک لاین خوب در بابلکنار داریم که آن را باید تقویت کنیم؛ یعنی باید دانش فنی آنجا را به روز کنیم و زیرساخت‌هایش را به روز رسانی کنیم تا بتوانیم همزمان با رقابتی که بین سویه‌های خارجی است ما هم رقابت کنیم.
وی ادامه می دهد: تنها راهمان هم این است که لاین بومی خودمان را وارد زنجیره کنیم؛ یعنی واحدهای خالی کشور را شناسایی کنیم و برند جوجه آرین خودمان را توسعه بدهیم و کمک کنیم بقیه هم این جوجه را بریزند. البته نه به صورت تحکمی بلکه با بازار رقابتی می‌توانیم این جوجه های وارداتی را خارج کنیم و از جوجه داخلی استفاده کنیم. در حقیقت اینها برنامه هایی است که سیاستگذار برای اینکه در آینده دچار مشکل نشود باید حتما پیاده کند.
کریمی در خصوص مدت زمان مورد نیاز برای اجرای این کار میگوید: با توجه به اینکه سرعت اصلاح در جوجه های گوشتی بالا است و الان روشهای جدیدی هم آمده اگر عزم جدی داشته باشیم، نهایتا ظرف ۲ تا ۳ سال می‌توانیم این کار را انجام بدهیم؛ یعنی به صورت پلکانی می‌توانیم در این مدت این اصلاح را انجام بدهیم.
