آیا کروناویروس بر مغز اثر می‌گذارد؟

در هفته سوم مارس، وقتی که کرونا در شهر دیترویت شیوع پیدا کرده بود، زنی ۵۸ ساله (کارمند هواپیمایی) به علت داشتن علائم سرفه، بدن درد و تب با آمبولانس به بیمارستان منتقل شد. کادر درمان، برای تکمیل اطلاعات از او چند سوال راحت درباره‌ی محل کار و محل سکونت پرسیدند؛ اما این زن دچار اختلال در اطلاعات حافظه (مغزی) شده‌‍ بود و چیزی جز اسم خودش را به یاد نمی‌آورد.

پزشکان هنری فورد، از او تست کرونا گرفتند که نتیجه‌ی آن مثبت بود و سپس در آزمایش‌های تکمیلی از او سی‌تی‌اسکن و ‌ام‌آرآی گرفتند که نسبت چین‌خوردگی قشر مغز به جمجمه را نمایش می‌داد. آزمایشات، تعدادی ضایعه‌های سفید را بر قشر خاکستری مغز نشان می‌داد. این لکه‌های سفید در واقع نورون‌های مرده‌ای بودند که سیگنال‌های حسی را رله می‌کردند، هوشیاری را تنظیم و امکان دسترسی به حافظه را به وجود می‌آورند. در شبکه‌ی الکتریکی مغز بیمار این لکه‌های سفید، خاموش بودند.

پزشکان، زن ۵۸ را مبتلا به بیماری خطرناک، آنسفالوپاتی هموراژیک حاد یا آاِن‌ای حاد، تشخیص دادند. این بیماری تنها در چند ماه قبل در مجله‌ی رادیولوژی شرح داده شده بود. این بیماری عارضه‌ی نادری است که معمولا در کودکان با آنفولانزا و بیماری‌های عفونتی شروع می‌شود. این آسیب مغزی تنها به دلیل ویروس نیست. مولکول‌های التهابی که از سلول‌های ستوکین ایجاد می‌شوند، نیز در این بیماری دخیل هستند. بدن برای دفاع از خود در برابر انواع عفونت‌ها این سلول‌ها را تولید می‌کنند، که در برخی مواقع این سلول‌ها به مقدار بیش‌ از حدی تولید می‌شوند و بر سلول‌های عصبی (نورون‌ها) اثر می‌گذارند.

پزشکان در پی یافتن تنایج آزمایش‌های بیشتر درباره‌ی ویروس کوید۱۹ هستند. سوال درباره‌ این موضوع که «آیا این آسیب مغزی یکی از اثرات ویروس کوید۱۹ بر بدن است؟» هنوز پاسخ داده‌نشده است. ویروس سارس، که در ۲۰۱۲ کشف شد، شباهت زیادی یا کروناویروس دارد. سارس، اثر مستقیم بر نورون‌های عصبی داشت و به سیستم عصبی بدن حمله می‌کرد. اگر تنایج آزمایش‌های تخریب سلول‌های مغزی بر اثر کرونا ویروس تصدیق شوند، پیامدهای گسترده‌ای در نحوه تشخیص پزشکان و درمان کروناویروس پدید می‌آید.

در حال حاضر شما با علائم آشکار (تب، سرفه و مشکل تنفسی) کوید۱۹ آشنا هستید. بیماری‌ای که بیش از ۱۸۵۰۰۰ هزار نفر را در سراسر جهان به کام مرگ کشانده است. حالا باید بدانید که این بیماری علائم خاموشی هم دارد که اصلا شبیه به علائم آشکا نیست از جمله؛ سردرگمی، سردرد، سوزن سوزن شدن، تشنج و از بین رفتن حس بویایی و چشایی. داده‌های آسیب کرونا ویروس بر سیستم عصبی هنوز پراکنده است ولی کارشناسان اعتقاد دارند حدود ۲ میلیون نفر از مبتلایان به کرونا ویروس از نوع آسیب سیستم عصبی هستند و می‌گویند: «این افراد به درمان جداگانه‌ای احتیاج دارند، درمانی که برای محافظت از ریه نیست بلکه؛ برای محافظت از نورون‌های مغزی است».

دکتر اندرو جوزفین، متخصص مغز و اعصاب در یو.اس سانفرانسیسکو می‌گوید: «داروهایی که برای درمان هرگونه عفونت از آنها استفاده می‌کنیم، نفوذ زیادی بر سیستم عصبی مرکزی دارد». بیشتر داروها نمی‌توانند از سد خونی مغزی عبور کنند. اگر کرونا ویروس در حال نقض سد خونی مغزی باشد و سلول‌های عصبی را آلوده کند راه‌های دستیابی به درمان و داروهای موثر را دشوار می‌کند.

در حال حاضر پزشکان در حال رویکردی دو جانبه هستند. اولین مورد، یافتن داروی ضد ویروسی کوید۱۹ است. در این روند ترکیباتی را با استروئید ترکیب می‌کنند که باعث می‌شود سیستم دفاعی بدن مختل نشود و التهابی به وجود می‌آورد که این التهاب به خودی آسیب می‌رساند. اکنون پزشکان می‌دانند که دسته‌ای از بیماران در حمله‌ی نورونی قرار دارند و متاسفانه راه‌کارهایی که برای طیف بیماران اول که درگیر مشکلات تنفسی بودند را نمی‌توانند به این طیف از بین رفتگان نرون‌ها تجویز کنند. مغز، ریه نیست که برایش هواکش بگذارند.