شبانگاه سوم فروردین‌ماه در حالی که دوران قرنطینه خانگی را سپری می‌کردیم ناگهان حجم زیادی گِل و آب وارد منزل شد، با تلاش فرآوان توانستم اعضای خانواده را نجات دهم اما اقتصاد خانواده در سیل دست و پا می‌زد، این حکایت دامدار زهکلوتی از تاریک‌ترین شب زندگی‌اش است.
این بار، حرف آخر را اول می‌گوییم تا با جنوب کرمان بیشتر و بهتر آشنا شوید. این دیار با یک میلیون نفر جمعیت از هفت شهرستان جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، منوجان، قلعه‌گنج، فاریاب و رودبار جنوب تشکیل شده، در این هفت شهرستان بیش از ۱۴۰ هزار راس دام وجود دارد، جنوب کرمان با دارا بودن یک سوم مساحت استان و با اقتصادی مبتنی بر کشاورزی سالانه بیش از چهار و نیم میلیون تُن انواع محصولات کشاورزی به بازارهای داخلی و خارجی روانه می‌کند.همچنین سالانه ۱۴۰ هزار تن انواع محصولات دامی در این منطقه تولید و روانه بازار می‌شود.
و اما، سوم فروردین‌ماه امسال، شاید زمانی که بسیاری از ما در قرنطینه خانگی در حال تماشای سریال‌های نوروزی بودیم، جنوب کرمان همان منطقه باران لازمِ کشور، مشمول رحمت الهی شد، آن هم چه بارشی، در جیرفت بارانِ سنگین و حدود ۳۵ کیلومتر آنطرف‌تر در عنبرآباد هم تگرگ‌های درشت از آسمان می‌بارید و درنهایت شد آنچه که نمی‌بایست می‌شد. جنوب کرمان و اهالی خون‌گرم و تلاشگرش قطعا از این بارش‌ها خرسند بودند اما نگرانی این مردم که بیشتر کشاورز و کشاورز زاده‌اند از ضعف زیرساخت‌ها بود، خلاصه بگویم زندگی این مردم از دیرباز با سیل و خسارت‌هایش عجین شده است، وجود سه رودخانه وحشی هلیل، شور و ملنتی همواره این دیار را با خطر سیل مواجه کرده و بسیاری از کارشناسان و حتی فرماندار جیرفت هم چندین مرتبه از خطرهای احتمالی ناشی از سیل ابراز نگرانی کرده‌اند و چندین سال است که اعلام می‌کنند سطح رودخانه شور به علت انباشت رسوبات طی سال‌های متمادی، از سطح منازل مردم هم بالاتر آمده و طغیان این رودخانه می‌تواند خسارات سهمگینی به شهر جیرفت وارد کند. بی شک لایروبی چنین رودخانه‌ای کار آسانی نیست و اعتبارات قابل توجهی را می‌طلبد.
سیل بهاره آمد و چیزهای زیادی با خود برد، ازجمله تاسیسات زیربنایی جاده‌ای و شبکه‌های آبرسانی و برق‌رسانی. مزارع زیادی در این منطقه به طور کامل شسته شد و تیترِ خسارت پنج هزار میلیارد ریالی کشاورزان، تاپِ صفحه نخست رسانه‌های منطقه شد. همچنین تلف شدن ۲ هزار راس دام که منبع درآمد افراد زیادی بودند.
بنا به گفته مسوولان، در سیل اخیر جنوب کرمان ۲ هزار راس دام تلف شد، یعنی بیش از ۵۰ تُن گوشت گوسفندی و درواقع سیل بیش از پنج میلیارد تومان سرمایه دامداران این دیار را با خود برد. قطعا جمع‌آوری این تعداد دام و دفن بهداشتی آنها در شرایط سیل و نگرانی‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا، کاری بس دشوار و نیازمند روحیه‌ای جهادی است.
زهکلوت را که می‌شناسید، شهر ۵۴ هزار نفری رودبار جنوب کرمان که زیرساخت‌هایش در سیل نوروزی امسال بیش از ۱۳ میلیارد ریال خسارت دید. این شهر کوچک در فاصله ۴۸۳ کیلومتری جنوب کرمان واقع شده است.
«مهدی بامری» یکی از دامداران معروف زهکلوت است، این مرد خستگی‌ناپذیر و سختی‌کشیده جنوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سیلاب اخیر یک میلیارد و ۸۸۶ میلیون تومان به دام‌های خانواده ما خسارت وارد کرد.
وی با بیان اینکه ۴۰ گوساله و ۷۴۳ راس گوسفند داشتیم، افزود: تمامی دام‌هایمان در سیل تلف و ضربه سنگینی به اقتصاد خانواده ما وارد شد.
این دامدار زهکلوتی تصریح کرد: ۴۰۰ میلیون تومان در پرورش گوساله و یک میلیارد و ۴۸۶ میلیون تومان بر اثر تلف شدن گوسفندها دچار زیان مالی شدیم.
وی اظهار داشت: دام‌هایمان “بیمه نبودند” فقط ۲۵ راس گوساله آن هم به دلیل اجبار دولت برای راه‌اندازی طرح پرواربندی گوساله مجبور به بیمه شدم و الان تمام زندگی‌مان رفت و حتی یک دام هم نداریم.وی اظهار داشت: دام‌هایمان “بیمه نبودند” فقط ۲۵ راس گوساله آن هم به دلیل اجبار دولت برای راه‌اندازی طرح پرواربندی گوساله مجبور به بیمه شدم و الان تمام زندگی‌مان رفت و حتی یک دام هم نداریم.
وی اظهار داشت: دام‌هایمان “بیمه نبودند” فقط ۲۵ راس گوساله آن هم به دلیل اجبار دولت برای راه‌اندازی طرح پرواربندی گوساله مجبور به بیمه شدم و الان تمام زندگی‌مان رفت و حتی یک دام هم نداریم.
صاحب بزرگترین دامداری شهرستان رودبار جنوب با بیان اینکه کشاورزی، خانه و دام‌هایمان در سیل از بین رفته، بیان داشت: تمامی خودروهای سواری و ماشین‌آلات کشاورزی‌مان هم به دلیل حجم زیاد سیل، مستهلک شده است.
بامری گفت: مسوولانی که به این منطقه سفر کردند با توجه به حجم بالای دام‌های تلف شده، از دامداری ما بازدید کردند و قول‌هایی هم به ما داده شد لذا امیدواریم این وعده‌ها محقق شود.
وی ادامه داد: هیچ پولی برای خرید دام نداریم و امیدواریم مسوولان به وعده‌های خود عمل کنند چون واقعا در شرایط بسیار سختی به سر می‌بریم.
بامری از شب وقوع سیل هم برایمان گفت: ساعت ۱۰ شب سیل با سرعت و حجم باورنکردنی وارد خانه شد و همزمان برق و خطوط تلفن هم قطع شد و در آن لحظه تمام سعی‌مان نجات خانواده از منطقه سیل بود.
وی افزود: با تراکتور تمامی اعضای خانواده را به یک منطقه خارج از سیلاب رساندیم و تقریبا ساعت سه بامداد توانستیم به محل سکونت و دامداری برگردیم و در تاریکی شب شاهد تلف شدن تمامی دام‌ها بودیم، واقعا شرایط سخت و طاقت‌فرسایی بود، با نور چراغ‌قوه تلفن همراه سعی کردیم ۲۵ گوسفند که هنوز تلف نشده بودند را از غرق شدن نجات دهیم اما با توجه به حجم سیلاب این تعداد را هم نتوانستیم نجات دهیم.
دامدار زهکلوتی تصریح کرد: من و خانواده‌ام از این اتفاق و مشاهده دام‌های بر زمین افتاده بسیار ناراحت و افسرده شدیم اما امیدمان اول به خدا و بعد به مسوولان است تا با عمل به وعده خود زمینه احیای دوباره دامداری را فرآهم کنند.دامدار زهکلوتی تصریح کرد: من و خانواده‌ام از این اتفاق و مشاهده دام‌های بر زمین افتاده بسیار ناراحت و افسرده شدیم اما امیدمان اول به خدا و بعد به مسوولان است تا با عمل به وعده خود زمینه احیای دوباره دامداری را فرآهم کنند.
بی شک همه کارشناسان، دامپزشکان و حتی افرادی که اطلاعات اندکی در مورد دام و بیماری‌های دامی دارند بر این باورند که دام‌های تلف شده باید سریع و در شرایط کاملا بهداشتی دفن شوند. جدای از انتشار بیماری‌های واگیردار، بوی نامطبوع ناشی از فاسد شدن دام‌های تلف شده واقعا غیرقابل تحمل است.
پرواضح است که پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مشترک بین انسان و دام یکی از وظایف و اهداف مهم سازمان دامپزشکی به شمار می‌رود و اقدامات به موقع این مجموعه می‌تواند در جلوگیری از بحران‌های احتمالی موثر باشد، شاید کمتر کسی به خدمات اداره کل دامپزشکی جنوب کرمان در مناطق سیل‌زده جنوب کرمان توجه کرده باشد اما این کمتر دیده شدن‌ها از کم‌کاری این مجموعه نیست و درواقع باید بگوییم اگر ورود به‌موقع دامپزشکی در بحران سیل نبود شاید فاجعه‌ای بهداشتی در این منطقه رقم می‌خورد که تبعات سنگین آن، ناراحتی‌های ناشی از سیل را دوچندان می‌کرد.
دقیقا در روزهایی که همه در تکاپوی تامین نیازهای غذایی و اسکان مردم مناطق سیل‌زده بودند، مدیران دامپزشکی با تشکیل گروه‌های تخصصی طبق برنامه، انجام اقدامات بهداشتی را در دستور کار قرار دادند تا مردم این خطه تنها، دغدغه زیان مالی را داشته باشند و دیگر نگران مشکلات بهداشتی مرتبط با دام‌ها نباشند. اگرچه بیمه محصولات کشاورزی بخشی از ضررهای آنها را جبران خواهد کرد.
همانگونه که در خبرها و گزارش‌های مربوط به سیل جنوب کرمان آوردیم، فعالیت‌های دامپزشکی از روز بعد از سیل برای مردم سیل‌زده قابل لمس و مشهود بود از این رو می‌توان گفت جهادگران حوزه دامپزشکی از آزمایش سیلاب، روسفید بیرون آمدند و مردم جنوب کرمان با پیام‌های متعددی در شبکه‌های اجتماعی از زحمات کارکنان این مجموعه قدردانی کردند پس ما هم اداره‌کل دامپزشکی جنوب کرمان مستقل از مرکز استان، هفت شهرستان جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، منوجان، قلعه‌گنج، فاریاب و رودبار جنوب را با جمعیت یک میلیون نفر پوشش می‌دهد، در این هفت شهرستان بیش از ۱۴۰ هزار راس دام وجود دارد.ببینیم نقش دامپزشکی در سیل بهاری جنوب کرمان چه بوده است.
تشکیل ستاد فرماندهی عملیات ارزیابی
مدیرکل دامپزشکی جنوب کرمان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اهمیت دفن بهداشتی دام‌های تلف شده در سیل، از تشکیل ستاد فرماندهی عملیات این اداره کل در مقابله با سیلاب و مشکلات بخش دام منطقه خبر داد. علی احمدی تصریح کرد: روز اول صرفا ارزیابی منطقه در دستور کار بود.
وی با بیان اینکه ستاد فرماندهی، برنامه‌ریزی تیم‌ها را در هر روز مشخص، نظارت و پشتیبانی می‌کرد، افزود: روز دوم هم عملیات دفن بهداشتی دام‌ها در دستور کار قرار گرفت و تیم‌های دامپزشکی در روستاها و مناطق ارزیابی شده تقسیم شده و انجام وظیفه کردند.
احمدی تصریح کرد: ۶۰ درصد دام‌های تلف شده شهرستان رودبار جنوب طی دومین روز عملیات اداره کل دامپزشکی جنوب دفن بهداشتی شدند.
وی با بیان اینکه از تمامی ظرفیت اداره کل دامپزشکی برای برطرف شدن مشکلات مردم مناطق سیل‌زده استفاده کردیم، بیان داشت: با توجه به وسعت منطقه و پراکندگی جمعیت در بعضی مناطق با همکاری و هماهنگی دهیاران، دام‌های تلف شده تحت نظارت یک کارشنان دامپزشکی جمع‌آوری و به صورت کاملا بهداشتی دفن شدند و درواقع طی سه روز عملیات دفن بهداشتی دام‌ها به اتمام رسید.
مدیرکل دامپزشکی جنوب کرمان از آغاز مرحله سوم عملیات این اداره کل برای جلوگیری از انتشار بیماری‌های مشترک بین انسان و دام و سایر بیماری‌های دامی خبر داد و گفت: این مرحله پس از عبور موفقیت‌آمیز از مرحله دفن بهداشتی کلید خورد.
وی افزود: در این مرحله، سَم‌پاشی دامداری‌ها، منازل مجاور دامداری و واکسیناسیون دام‌ها با استفاده از ظرفیت تیم‌های دامپزشکی در مناطق سیل‌زده در دستور کار قرار گرفت و هم اکنون در حال انجام است
دفن بهداشتی ۲ هزار راس دام در رودبار جنوب
مدیرکل دامپزشکی جنوب استان کرمان از دفن بهداشتی ۲ هزار راس دام در رودبار جنوب خبر داد و گفت: این دام‌ها بر اثر سیلاب تلف شده بودند.
احمدی افزود: عملیات دفن بهداشتی با حضور هشت تیم از دامپزشکی جنوب کرمان و همکاری فرماندار و دهیاران و بخشداران انجام شد.
وی اظهار داشت: اقدامات فوری تخصصی و بهداشتی دامپزشکی راهی برای جلوگیری از بروز بحران شیوع بیماری‌های دامی و مشترک بین انسان و دام در شرایط پس از سیل بود از این رو تمام توان اداره کل دامپزشکی جنوب کرمان را برای پیشگیری از شیوع بیماری‌های دامی بعد از سیل به کار گرفتیم.
مدیرکل دامپزشکی جنوب کرمان گفت: پس از ارزیابی مناطق سیل‌زده ۳۰ روستای درگیر سیلاب و دارای دام هدف‌گذاری و خدمات‌رسانی به این روستاها طبق برنامه در دستور کار قرار گرفت.مدیرکل دامپزشکی جنوب کرمان گفت: پس از ارزیابی مناطق سیل‌زده ۳۰ روستای درگیر سیلاب و دارای دام هدف‌گذاری و خدمات‌رسانی به این روستاها طبق برنامه در دستور کار قرار گرفت.
وی افزود: تمامی خدمات دامپزشکی طبق زمانبدی در این روستاها به دامداران ارایه می‌شود.
تهیه واکسن‌های مورد نیاز مناطق سیل‌زده
احمدی با بیان اینکه دامداری‌های مناطق سیل‌زده سنتی هستند، گفت: این شرایط مستعد ایجاد بیماری شاربون و شاربون علامتی در مناطق بود که بلافاصله تهیه واکسن برای این دامداری‌ها در دستور کار قرار گرفت.
وی افزود: واکسن‌های چندگانه پولی‌واک و شاربون خریداری شد و عملیات تزریق واکسن آغاز و هم اکنون در حال انجام است.
واکسینه تمامی دام‌های مناطق سیل‌زده جنوب کرمان تا هفته آینده
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی جنوب استان کرمان نیز گفت: واکسیناسیون ۶ هزار نفر شتر، ۸۰ هزار دام سبک و هشت هزار راس گاو و گوساله در دستور کار ما قرار دارد که طی یک هفته آینده انجام می‌شود.
خوبیار مشایخی افزود: ویزیت و تزریق واکسن دام‌ها توسط دامپزشکان در حال انجام است.
وی با بیان این مطلب که در منطقه جازموریان قبل از سال جدید طی ۲ مرحله واکسیناسیون تب برفکی انجام شده بود، تصریح کرد: پس از اتمام بارندگی همکاران ما سه روز وقت داشتند چرا که پس از آن شاهد بارش دوباره بارندگی بودیم و در حین بارندگی امکان سَم‌پاشی و واکسینه وجود ندارد همچنین یکسری محدودیت در تهیه اقلام برای واکسینه و سم‌پاشی داشتیم که این امر هم مزید بر علت شد.
مدیر دامپزشکی رودبار جنوب از سم پاشی ۴۴۰ هزار متر مربع جایگاه نگهداری دام در این شهرستان خبر داد و گفت: این میزان سم‌پاشی با اعزام تیم‌های کمکی اداره کل دامپزشکی جنوب کرمان انجام شد.
محسن منصفی افزود: پس از دفن بهداشتی، عملیات سَم‌پاشی دامداری‌ها و منازل نزدیک به دامداری‌ها انجام شد تا شاهد انتشار بیماری‌های مشترک بین انسان و دام در مناطق سیل‌زده نباشیم.
وی ادامه داد: این اقدامات بهداشتی برای جلوگیری از بروز بحران شیوع بیماری‌های دامی و مشترک در شرایط پس از سیل بود.
از آنجا که تعداد معدودی از دام‌های تلف شده در سیل جنوب کرمان بیمه بودند، دامداران این خطه خسارت زیادی متحمل شدند و امیدواریم تدابیر لازم برای نهادینه شدن بیمه در چنین مناطقی اتخاذ شود.
