تایباد- طرح خرید حمایتی زعفران در آبان سال ۹۸ به اجرا درآمد اما تا به امروز و پس از گذشت پنج ماه هنوز متوسط دریافتی کشاورزان ۴۳ درصد است.
به گزارش اکودام، طرح خرید حمایتی زعفران با هدف مداخله حداقلی به نفع کشاورزان و جلوگیری از کاهش قیمت این محصول مهم و استراتژیک در تاریخ هشت آبان ماه ۹۸ در خراسان رضوی آغاز شد.
خراسان رضوی با ۶۸ هزار ۸۲۳ کیلوگرم خرید زعفران، رتبه یک فروش زعفران را در این طرح به خود اختصاص داده است، با این حال، کلاف پرداخت مطالبات زعفرانکاران همچنان سردرگم است.
شیرزاد، مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور، در گردهمایی ناظران طرح خرید حمایتی زعفران سال ۹۸، طرح خرید زعفران را «بالاترین مداخله هدفمند در بازار زعفران طی ۵۰ سال اخیر» بر شمرده است. به گفته وی، خراسان رضوی علاوه بر اینکه رکورددار فروش زعفران به دولت است، با ۹ هزار و ۵۰۲ کشاورز، بیشترین تعداد کشاورز تحویل دهنده زعفران را نیز دارا است که نشان از استقبال زعفران کاران خراسان رضوی از طرح خرید حمایتی دولت دارد، با این حال کشاورزان خراسان رضوی، همچنان چشم انتظار مطالبات خود هستند.
زعفران کاران: بدهکاریم و همچنان چشم انتظار
زعفران از جمله کشت‌هایی است که در تمام مراحل کاشت، داشت، برداشت و همچنین فراوری زعفران یا همان اصطلاح محلی «پاک کردن گل زعفران» نیروی کار زیادی را مشغول خود می‌کند. سطح زیر کشت این محصول در شهرستان تایباد در سال گذشته با ۱۵ درصد افزایش به بیش از شش هزار و ۸۵۰ هکتار رسیده است. بنابر آمار اداره جهاد کشاورزی تایباد، این کشت استراتژیک در سال گذشته در مجموع کاشت، داشت و برداشت در حدود ۷۰۰ هزار نفر روز اشتغالزایی ایجاد کرده است. با این حساب، کشاورز قبل از فروش محصول خود، هزینه‌های بسیاری برای این محصول انجام می‌دهد، اما کاهش قیمت در فصل برداشت و همچنین تأخیر در پرداخت‌های طرح خرید حمایتی باعث شده است تا کشاورزان غالباً بدهکار نیروی کار خود شوند.
علی عبدی، کشاورز تایبادی گفت: زعفران کاران تحت فشار هستند، ما هزینه‌های زیادی کردیم و امید به درآمد برای تأمین هزینه‌ها داشتیم، با این حال تا کنون به برخی کشاورزان ۵۰ و برخی دیگر ۴۱ درصد از بدهیشان پرداخت شده است.
وی افزود: کشاورزان در حال حاضر نیاز شدید به پول خود برای کشت بهاره دارند، اما خبری از تسویه حساب نیست. به ما قول تسویه حساب دو ماهه دادند، اما تا کنون پنج ماه گذشته است. به عنوان یک کشاورز هنوز بدهکار نیروی کار خود هستم، چرا که هزینه‌های ما از ۵۰ درصد فراتر بود ولی دریافتی ما تا کنون ۵۰ درصد بوده است.
سید مرتضی حسینی القادری، دبیر، خانه کشاورز شهرستان تایباد نیز گفت: کشاورزان همه بدهکارند و صحبت از تسویه حساب تا پایان سال ۹۸ بوده است، در حال حاضر کشاورزان برای کشت‌های بهاره خود نیاز به پول دارند. این تأخیر باعث شده تا کل بخش کشاورزی تحت تأثیر قرار گیرد.
وی در خصوص اینکه چطور بخش کشاورزی، تحت تأثیر این موضوع قرار گرفته است، ابراز کرد: الان در فصل کاشت بهاره هستیم، کشاورز نیاز به خرید کود و نیروی کار دارد، به خصوص در کشت‌هایی مانند زیره، وقتی هنوز کشاورز بدهکار کشت زعفران خود است، چطور برای کشت بهاره برنامه ریزی کند؟ اکثر کشاورزان تایبادی در طرح خرید حمایتی شرکت کردند و مطالبات باقی مانده دارند که تأثیر مستقیم بر کشت بهاره می‌گذارد.
دبیر خانه کشاورز تایباد، افزود: به جز این موضوع، کشاورز در شرایط فعلی نیازمند حمایت دولت است، مسئله کرونا ویروس دامن کشاورزی را هم گرفته است، امروز کشاورز نمی‌تواند به کارهای خود بپردازد، تجمع نیروی کار ممنوع است و عملاً کار کشاورز لنگ باقی مانده است. لذا دولت باید یک بسته حمایتی ویژه کشاورزان داشته باشد. کمترین کاری که می‌توان در این شرایط برای کشاورزان کرد، پرداخت مطالبات آنها و تمدید وام‌های کشاورزان است، یا اینکه به نحوی دیگر به کشاورزان کمک کند.
وزارت کشاورزی با بانک‌های عامل وارد پیگیری نشد
حجت الاسلام نصرالله پژمانفر، رئیس مجمع نمایندگان خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص زمان نهایی پرداخت مطالبات زعفران کاران خراسان رضوی، اظهار کرد: نمایندگان استان با توجه به قیمت پایین زعفران به دنبال این بودند که طرح خرید حمایتی زعفران برای حمایت از کشاورزان شکل بگیرد. در این بین متأسفانه کم دقتی‌هایی در دولت انجام پذیرفت و از طرفی با استعفای وزیر جهاد کشاورزی، این موضوع معطل ماند.
سرپرست وزارت جهاد کشاورزی هم موضوع پرداخت مطالبات زعفران کاران را در اولویت کار نداشت. با این ما در حال پیگیری هستیم، بخشی از مطالبات پرداخت شده است و بخش دیگر باید پرداخت شود که امیدواریم هرچه زودتر اینکار به انجام رسد.
حجت الاسلام پژمانفر در خصوص پیش بینی خرید این کالای استراتژیک در بودجه سال ۹۹، مانند طرح خرید گندم جهت جلوگیری از تاخیرپرداخت ها، اظهار کرد: وقتی یک چنین کاری به عنوان خرید حمایتی صورت می‌گیرد، امکان ندارد برای این موضوع پیش بینی اعتبار نشده باشد، سازمان برنامه و بودجه موافقت نامه این موضوع را به بانک مرکزی ارائه داده و سپس به همه بانک‌های عامل در این خصوص مجوزات لازم داده شده ولی پیگیری صورن نگرفت. بنابراین در این مسئله تفاوتی بین خرید تضمینی گندم با زعفران وجود ندارد و هر دو یک مسیر را طی کرده است.
وی ادامه داد: در خرید تضمینی گندم دولت با مخاطبین بیشتری از کشاورزان مواجه است در حالی که در خرید زعفران مجموع کشاورزان کمتر است، اما در هر دو طرح پیش‌بینی های لازم برای آنها صورت گرفته ولی کوتاهی در ارتباط با این موضوع از ناحیه وزارت کشاورزی است که با بانک‌های عامل وارد پیگیری نشدند تا اعتباری که تاکید می‌کنم پیش بینی شده را از بانک‌های مشخص شده دریافت و در اختیار زعفران کاران قرار دهند. ما امیدواریم که همان اتفاقی که در حوزه گندم صورت گرفته است و پیگیری‌هایی که وزارت کشاورزی در خصوص گندم داشته است، ان شالله برای زعفران کاران نیز صورت گیرد.
وزارت کشاورزی با بانک‌های عامل وارد پیگیری نشد تا اعتباری که پیش‌بینی شده را در اختیار کشاورزان قرار دهد.
سازمان مدیریت کشور تأمین اعتبار کند
در ادامه ایرج ناصری مقدم، مدیرکل تعاون روستایی خراسان رضوی در خصوص حجم خرید زعفران در طرح حمایتی زعفران در خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: در طرح خرید حمایتی زعفران که آبان ماه ۹۸ اجرا شد، ۶۸ تن و ۸۲۳ کیلوگرم زعفران از ۹ هزار ۵۰۴ زعفران کار در استان خریداری شده است که به طور متوسط ۴۳ درصد از مطالبات آنها به مبلغ ۲۷۶ میلیارد تومان تاکنون به حساب کشاورزان واریز شده است.
وی در خصوص دغدغه زعفران کاران، ابراز کرد: در این خصوص باید سازمان مدیریت کشور تأمین اعتبار کند، تا زمانی که اعتباری به دست ما نرسد، ما پرداختی به کشاورزان نمی‌توانیم داشته باشیم. البته طی این هفته ۲۰ میلیارد تومان وارد استان خواهد شد و بلافاصله بخشی از مطالبات پرداخت می‌شود.
ناصری مقدم اظهار کرد: تاکنون ۴۳ درصد مطالبات از طریق سازمان مدیریت کشور تأمین اعتبار شده و سازمان تعاون روستایی پرداخت کرده است، ما وظیفه خرید داشتیم و خرید نیز انجام شده است و برای پرداخت مطالبات در حال پیگیری هستیم. در این خصوص وزیر جهاد کشاورزی، مدیر عامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، استاندار خراسان رضوی، مدیر کل جهاد کشاورزی همه به دنبال حل این موضوع هستیم و به محض رسیدن اعتبار در خدمت کشاورزان خواهیم بود.
مدیر کل تعاون روستایی خراسان رضوی در خصوص پیش بینی خرید، گفت: در ابتدا سازمان مدیریت با هزار میلیارد تومان اعتبار، نامه داده است که خرید را آغاز کنیم ولی خزانه تاکنون پولی را تأمین نکرده است. سازمان مدیریت باید برای وزارتخانه جهاد کشاورزی تأمین اعتبار کند و وزارتخانه برای شبکه تعاون روستایی تا پرداخت انجام شود و تاکنون هر ریالی که به دست ما رسیده است به حساب کشاورزان واریز شده است لذا مجموعاً تاکنون ۴۳ درصد به طور میانگین پرداختی به کشاورزان داشتیم.
سازمان تعاون روستایی بدهکار بانک‌ها است
سعید باستانی، نماینده مردم تربت حیدریه، زاوه و مه ولات در مجلس شورای اسلامی در خصوص نحوه خرید زعفران از کشاورزان، اظهار کرد: سه نوع خرید محصولات کشاورزی در کشور وجود دارد، نخست خرید تضمینی است مانند گندم که قبل از فصل کاشت، دولت قیمت تعیین می‌کند و کشاورز از ابتدا قیمت نهایی محصول خود را اطلاع دارد، دوم خرید توافقی است، مانند خرید مرکبات، در این خرید شرکت‌های تعاونی برای تحریک بازار، خود ورود پیدا می‌کنند. سومین خرید، خرید حمایتی محصولات کشاورزی است که مجوز آن توسط دولت صادر می‌شود.
باستانی گفت: در خرید حمایتی، هدف حمایت از کشاورز جهت جلوگیری از زیان است، در این خصوص مجوز بر اساس یک ردیف اعتباری هزار میلیارد تومانی صادر می‌شود، که در قانون بودجه وجود دارد، که سازمان از محل این ردیف می‌توانند خرید حمایتی انجام دهند. مفهوم این ردیف این است که اگر خریدی صورت گرفت و ضرری حاصل شد، این ردیف بودجه، ضرر را جبران می‌کند.
نماینده مردم تربت حیدریه، زاوه و مه ولات در مجلس شورای اسلامی در خصوص نحوه تأمین مالی این خرید، گفت: تأمین مالی این طرح از محل همان هزار میلیارد تومانی است که دولت سهم داشته و می‌تواند از منابع مالی بانک‌ها استفاده کند، همچنان که از همین ردیف، مبلغ ۴۷۰ میلیارد تومان خرید حمایتی گوجه فرنگی انجام شد، اما یک اشکالی که امسال به وجود آمد، این بود که متأسفانه سازمان تعاون روستایی به دلیل عملکرد بد در سنوات قبلی، به یک مشتری بدحساب برای بانک‌ها تبدیل شده است.سازمان تعاون روستایی به دلیل عملکرد بد در سنوات گذشته به یک مشتری بدحساب برای بانک‌ها تبدیل شده است.
وی ادامه داد: هر بانک عاملی بر اساس سهمی که از همان هزار میلیارد تومان دارد مبلغی را در اختیار سازمان تعاون روستایی قرار می‌دهد، بانک‌ها امسال طفره می‌رفتند از اینکه این وام را در اختیار سازمان تعاون قرار دهند، برای همین موضوع تا کنون ۳۰۰ میلیارد تومان وام این سازمان را تأمین کردیم تا به کشاورزان پرداخت کنند، این مبلغ از بانک کشاورزی و بخشی هم از بانک تجارت تأمین شده است، اما بانک‌های دیگر هنوز برای پرداخت زیر بار نرفتند، لذا ما هم در حال پیگیری هستیم.
سازمان تعاون روستایی مشتری بدحساب بانک‌ها
باستانی در خصوص نقش سازمان برنامه و بودجه در فرایند تأمین مالی طرح، اظهار کرد: سازمان برنامه بودجه ردیف اعتبار تخصیص داده است، مانند اعتبار یک مشتری برای یک فروشنده، در حال حاضر بانک‌ها با سازمان تعاون روستایی به عنوان مشتری بد حساب برخورد می‌کنند و پول به آنها نمی‌دهند. در نظر بگیرید که در بانک کشاورزی به عنوان بانک خود حوزه وزارت جهاد کشاورزی با مشقت و تحکم وزیرتوانستیم پول بگیریم.
نماینده مردم تربت حیدریه، زاوه و مه ولات در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: البته اخیراً شنیدم بخشی از بدهی‌ها را تسویه کردند، اگر این اتفاق افتاده باشد، بهتر می‌توانند کار کنند، بنابراین در حال حاضر موضوع دست سازمان برنامه و بودجه نیست، بانک‌ها وقتی وضعیت حساب و بدهی‌ها را می‌بینند، همکاری نمی‌کنند چرا که بانک‌ها سهام دار دارند، حتی بانک‌های دولتی هم حسابرسی دارند، بنابراین باید به سهام داران پاسخگو باشند. بنابراین باید به این موضوع نگاه منطقی داشت. البته این موضوع ربطی به حوزه استان ندارد و این یک مسئله کشوری است.
سازمان تعاون روستایی نتواست نقش‌آفرینی خوبی در کمک به روستاییان داشته باشد
باستانی تاکید کرد: من نقد جدی به عملکرد سازمان تعاون روستایی دارم، کاملاً موضوع شفاف است، نخست به این دلیل که سازمان تعاون روستایی در گذشته همیشه از بانک‌ها طلبکار بوده است، اما در حال حاضر به عنوان یک بدهکار و مشتری بدحساب معرفی می‌شود، این موضوع ظرف یک یا دوسال گذشته نبوده، بلکه ممکن است در یک دهه یا بیشتر اتفاق افتاده باشد، این یعنی نتوانستند سازمان تعاون روستایی را مدیریت کنند با این همه کار مفیدی که می‌توانستند انجام دهند و کمک‌هایی که می‌توانستند به بخش کشاورزی کنند. این سازمان باید با حوزه کشاورزی، دامداران و روستاییان کمک می کرده، متأسفانه امروز سوله‌های این سازمان خالی است و نتوانسته از سخت افزارها و نرم افزارهای در اختیار خود، استفاده درست ببرد.
سازمان تعاون روستایی نتوانست نقش آفرینی خوبی در کمک به روستاییان و کشاورزان داشته باشد، متأسفانه این سازمان نتوانست از سخت افزارها و نرم افزارهای در اختیار درست استفاده کند.
آیا برای صادرات ۷۲ تن زعفران برنامه‌ریزی کرده‌اید
وی در ادامه افزود: نکته بعدی اینکه از هشت آبان ماه ۹۸ خرید حمایتی شروع شده است، در حال حاضر سازمان تعاون روستایی ۷۲ تن زعفران بی نظیر در اختیار دارد، اینکه می گویم بی نظیر به این دلیل است که مانند این زعفران در کشور نمی‌توان پیدا کرد. سازمان در این پنج ماه باید برنامه ریزی می‌کرد تا این محصول را یا صادر می‌کرد یا فکری دیگر برای آن می‌کرد. اینکه محصول را پنج ماه نگه دارید و نتوانید پول کشاورز را بدهید، صورت خوشی ندارد. این به این مفهوم است که سازمان تعاون در دو حوزه بد عمل کرده است. اول سازمان را نتوانسته مناسب اداره کند که به عنوان یک مشتری بدحساب نزد بانک‌ها معرفی شده است و دوم اینکه نتوانسته ۷۲ تن زعفرانی که در دست دارد، فکری برای آنها داشته باشد. آنها متولی این امر هستند و این کالا، امروز کالای دولت است و باید برای صادرات آن برنامه ریزی می‌کردند.
نماینده مردم تربت حیدریه، زاوه و مه ولات در مجلس شورای اسلامی گفت: در جلسه‌ای که پنج شنبه گذشته با کاظم خاوازی، وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی و همچنین محمدعلی طهماسبی، معاون باغبانی وزارت جهاد کشاورزی داشتم، توانستیم ۸۰ میلیارد تومان دیگری را زنده کنیم، پیشنهاد ما این بود که سازمان تعاون روستایی با این مبلغ، اشخاصی که تحویلی محصول آنها در حد یک عدد محدودی بوده است (که این عدد را سازمان باید محاسبه کند) را تسویه حساب کند. متوسط پرداختی به کشاورزان تا کنون ۴۳ درصد بوده است، به عنوان مثال کسی که در حد عددی مانند پنج کیلوگرم یا ده کیلوگرم زعفران تحویل داده، با این مبلغ، با او تسویه حساب کامل کنند و کسانی که تحویلی‌های بالایی به عنوان مثال بالایی صد کیلوگرم داشته است، توانمندتر یا به اصطلاح مقاوم‌تر و پایدارتر هستند به نسبت کسی که چهار کیلو تحویل داده است، را در پرداختی بعد تسویه کند، مانند کاری که برای مؤسسات مالی و اعتباری کردیم، با این عزیزان تسویه حساب کنیم.
وی ادامه داد: البته این موارد مورد پسند ما نیست، اما در شرایط ناچاری، باید تصمیم گیری کرد، بنابراین پیشنهاد ما این بود که کشاورزانی که تحویلی کمتری دارند، تسویه حساب شوند و بقیه ان شالله در اردیبهشت ماه به فکر تأمین منابع مالی باشیم یا تا آن زمان بخشی از این زعفران در بازارهای صادراتی به پول تبدیل می‌شود که الان هم متأسفانه این مسئله کرونا باعث شده تا همه چیز تحت تأثیر آن قرار بگیرد.
