چرخه صنعت تولید شیر از دامداری گرفته تا فروش آن به صورت خام در برخی از فروشگاه‌های مواد لبنی و صنایع بزرگ تبدیلی و غذایی، اکنون در برابر بحران ویروس کرونا بیش از هر صنعت دیگری نیازمند حمایت است.
کارشناسان بر این عقیده‌اند که محصول شیر به دلیل اینکه یکی از مواد فاسد شدنی است نیازمند حمایت است و اکنون با وجود بحران کرونا این حمایت بیش از گذشته احساس می‌شود.
گسترش شیوع کرونا در کشور با کاهش مصرف مواد لبنی توسط مردم در کنار سلامتی، صنعت لبنیات را نیز تهدید می‌کند.
چهارمحال و بختیاری بنا بر شرایطی که دارد، یکی از قطب‌های دامپروری و کشاورزی کشور است، علاوه بر اینکه این دو بخش، سهم زیادی نیز در درآمد بخشی از مردم فعال در این حوزه از جمله دامداری‌ها دارند.
این در حالی است که از یک ماه پیش تاکنون به دلیل شیوع ویروس کرونا، بخش دامداری و به طور خاص تولید شیر، تحت تاثیر بدقدمی کرونا قرار گرفته است.
در روزهای اخیر با وجود توصیه‌های مکرر متخصصان تغذیه، مبنی بر استفاده از مواد لبنی، کاهش تمایل مردم برای مصرف و خرید شیر موجب آسیب‌پذیر شدن این صنعت شده است.
یکی از دامداران شهرستان کیار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: این روزها خودروهای سیار حمل شیر، این محصول را هر کیلوگرم ۱۸ هزار تا ۲۰ هزار ریال از ما خریداری می‌کنند، در صورتی که پیش از این شرایط به ازای هر کیلوگرم شیر ۲۲هزار ریال به ما پرداخت می‌شد.
یکی دیگر از دامداران نیز بیان کرد: با توجه به محدودیت‌هایی که در تردد وسایل نقلیه وجود دارد، این روزها شیر کمتری از ما خریداری می‌شود.
وی، با اشاره به اینکه خودروهای سیار، شیر را کیلویی ۱۹ هزار ریال از آنها خریداری می‌کنند، تصریح کرد: با شرایط موجود، خودمان شیر تولیدی را به مواد دیگری که ماندگارتر باشند مانند پنیر، کره، کشک و قارا تبدیل می‌کنیم.
مصرف شیر هیچ تاثیری روی روند ابتلا به کرونا ندارد
یک متخصص تغذیه در رابطه با ابهامات موجود در خصوص مصرف شیر در روزهای شیوع کرونا گفت: حذف لبنیات از برنامه غذایی اشتباه است و به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
تینا جعفری افزود: مصرف مواد لبنی مانند شیر هیچ تاثیری روی اینکه فرد به کرونا مبتلا شود یا نشود یا در صورت ابتلا وضع او بدتر شود، ندارد، توصیه این است که مایعات گرم خورده شود و این مساله با اینکه شیر مصرف نشود، متفاوت است چرا که مصرف مواد لبنی هیچ تاثیری روی بیماری کرونا ندارد.
وی، با تاکید بر مصرف شیر به عنوان یک منبع خوب سرشار از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی، اظهار داشت: همواره تاکید بر مصرف شیر کم چرب و ماست بوده است و در این ایام نیز این توصیه به قوت خود باقی است، چرا که این مواد به دلیل پروبیوتیک بودن می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند، ولی نباید در مصرف آنها زیاده‌روی کرد بلکه مصرف باید در حد ۲ تا ۳ لیوان شیر در روز باشد.
ضرورت راه‌اندازی کارخانه تولید شیر خشک در چهارمحال و بختیاری
رییس هیات مدیره اتحادیه شرکت‌های تعاونی دامداران چهارمحال و بختیاری با اشاره به کاهش مصرف مواد لبنی به دلیل شیوع کرونا، بیان کرد: کارخانه‌های تولید مواد لبنی به بهانه‌های مختلف مانند بالابودن بارمیکروبی یا کم بودن چربی، از پذیرش شیر تولیدی توسط دامداری‌ها امتناع می‌کنند.
بهرام دهقانی، با بیان اینکه این اتحادیه روزانه ۶۰ تن شیر خام با قیمت مصوب دولتی از دامداران خریداری می‌کند، افزود: این مقدار شیر به کارخانه‌ها تحویل داده می‌شد، اما اکنون شیرها را برگشت داده و ما نیز آنها را به پنیر اولیه و خامه تبدیل می‌کنیم تا از این بحران عبور کنیم.
وی ادامه داد: البته این محصولات نیز بازاری ندارند، فقط برای بالابردن مدت زمان نگهداری این کار انجام می‌شود، ضمن اینکه امیدی هم به فروش این مواد با قیمت مناسب در آینده نداریم.
رییس هیات مدیره اتحادیه شرکت‌های تعاونی دامداران چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه کارخانه‌ها اعلام می‌کنند که مواد لبنی تولید شده در سردخانه‌ها مانده و دپو شده است، تصریح کرد: در حال حاضر لبنیات خیلی کم مصرف می‌شود، یا باید آنها را به شیر خشک تولید کرد که ۲ سال ماندگاری دارد یا به پنیر اولیه تبدیل کرد که بتوان آنها را یک سال نگهداری کرد.
وی، با بیان اینکه اکنون یک کارخانه شیر خشک در استان وجود دارد، خاطر نشان کرد: کارخانه شیرخشک نوزاد، چون شیر برای نوزادان تولید می‌کند، گزینه‌های مخصوص خود دارد و هر شیری را نمی‌پذیرد،حتی شیر تولید شده توسط یکی از شرکت‌های بزرگ دامداری استان و کارخانه‌های دیگر نیز در استان‌های همجوار به دلیل مشکلات موجود، شیر تولیدی استان خودشان را تحویل می‌گیرند و از استان ما شیری تحویل گرفته نمی‌شود.
رییس هیات مدیره اتحادیه شرکت‌های تعاونی دامداران چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه قبل از شیوع کرونا در کشور کارخانه‌های داخل و خارج استان شیر تولیدی دامدارای‌های استان را تحویل می‌گرفتند، ادامه داد: کارخانه‌هایی که شیر را از ما تحویل گرفته‌اند، اکنون چیزی در رابطه با قیمت اعلام نکرده‌اند، اما به طور حتم شاهد افت قیمت خواهیم بود.
دهقانی تاکید کرد: ۲۰ تا ۳۰ درصد شیر روی دست دامدار می‌ماند و آنها نمی‌دانند با این شیر چه کنند، این فقط مشکل استان ما نیست بلکه در سایر استان‌ها نیز بازار شیر راکد دارند.
وی یادآور شد: محدودیت‌های ایجاد شده در تردد وسایط نقلیه سبب شده است که خودروی که از کوهرنگ برای ما شیر می‌آورد، نتواند شیر را به ما تحویل دهد.
رییس هیات مدیره اتحادیه شرکت‌های تعاونی دامداران چهارمحال و بختیاری گفت: پیشنهاد ما احداث و راه‌اندازی کارخانه تولید شیر خشک در استان است، تا بتواند در چنین شرایطی شیرهای تولیدی را جمع‌آوری و خشک کند، چون کارخانه شیر خشک نوزاد نمی‌تواند شیرهای صنعتی را جذب کند.
دهقانی، با تاکید بر اتوماتیک کردن دستگاه‌های شیردوشی و جابه جایی شیر و رعایت تمام مسائل بهداشتی در خصوص دوشش شیر گاو، تصریح کرد: چندین دوره آموزشی در این خصوص برای دامداران استان برگزار شده و تمامی نکات لازم در مورد رعایت مسائل بهداشتی در زمان شیردوشی، زمان حمل شیر و رعایت بهداشت مخزن شیردوشی به آنها گفته شده است.
ارسال مواد لبنی به خارج از استان کاهش یافته است
مدیرعامل یکی از کارخانه‌های تولید مواد لبنی در چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه مقدار و قیمت خرید شیر توسط این واحد هیچ تغییری نکرده است، خاطر نشان کرد: روزانه ۱۵ تا ۲۰ تن شیر از دامداران استان خریداری می‌شود.
عالی‌پور تاکید کرد: طبق روال سال‌های گذشته می‌باید ما در این فصل حداقل ۲ برابر زمستان تولید می‌کردیم اما الان تولید ما در مقایسه با فصل زمستان تغییری نکرده است.
وی، با بیان اینکه این کارخانه همه نوع مواد لبنی تولید می‌کند، اظهار داشت: با توجه به شروع کرونا و حذف شدن مراسم‌های مختلف در جامعه، محصولات تک‌نفره اکنون تولید نمی‌کنیم.
مدیرعامل این کارخانه تولید مواد لبنی در چهارمحال و بختیاری یادآور شد: توزیع محصولات لبنی تولید شده این واحد در شرایط عادی در داخل و خارج استان بود، ولی اکنون به دلیل کم‌شدن رفت و آمدها بیشتر محصولات را داخل استان توزیع می‌کنیم.
مدیرعامل این کارخانه مواد لبنی، با تاکید بر ضدعفونی همه خودروهایی که روزانه وارد این مجموعه می‌شوند، تاکید کرد: با توجه به اینکه شرکت ما یک شرکت تولیدکننده موادغذایی است ،تا پیش از بحران کرونا نیز مسائل بهداشتی مانند ماسک، دستکش و ضدعفونی فضا و سالن‌ها انجام می‌شد اکنون نیز طبق روال گذشته همه این کارها انجام می‌شود.
شیر تولیدی استان معیارهای لازم برای شیر خشک نوزاد را ندارد
معاون مالی و اقتصادی شرکت شیرخشک نوزاد پگاه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه این شرکت شیر عمومی خریداری نمی‌کند و فقط شیر مخصوص نوزاد دریافت می‌کند، اظهار داشت: روند خریداری شیر توسط این شرکت همانند ادامه دارد و همان روال معمول را داریم.
رضا خدادادیان، با اشاره به اینکه هیچ شیری از چهارمحال و بختیاری به دلیل نداشتن معیارهای مد نظر این شرکت خریداری نمی‌شود، افزود: شیر خریداری‌شده توسط این شرکت، پارامترهای خاصی، به عنوان مثال از لحاظ آفلاتوکسین و بارمیکروبی دارد، اگر شیر مورد تایید آزمایشگاه شرکت باشد تخلیه و در غیر این صورت برگشت داده می‌شود.
وی تاکید کرد: این شرکت هفتگی، به صورت متوسط از سایر استان‌ها مانند فارس و اصفهان ۳۰۰ تن شیر خریداری می‌کند.
کارخانه‌های لبنی استان ظرفیت پذیرش شیر تولیدی را دارند
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری با اشاره به فعالیت ۴ کارخانه تولید مواد لبنی در استان دارای مجوز از این سازمان، اظهار داشت: این کارخانه‌ها هر کدام این ظرفیت را دارند که روزانه ۷۰ تُن شیر تحویل بگیرند اما در حال حاضر روزانه تقریبا ۳۰ تا ۳۵ تُن شیر تحویل می‌گیرند.
محمدکاظم منزوی تاکید کرد: کارخانه‌های استان امکان جذب کامل تمام شیر جمع‌آوری شده در استان و تحویلی به کارخانه‌ها را دارند، ضمن اینکه یکی از شرکت‌ها، ظرفیت بسیار بالایی نزدیک به ۷۰۰ تُن شیر در روز را دارد، اما مشکلاتی مانند سرمایه در گردش و نقدینگی محدودیت‌هایی برای آنها ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: با برنامه‌ریزی‌های انجام شده، مشکلات یکی از شرکت‌های دیگر رفع شده است و با فعال کردن خط جدید آن و کار به صورت ۳ شیفت می‌تواند ظرفیت روزانه خود را به ۷۰ تُن برساند.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: سازمان تعاون روستایی استان،ایستگاه جمع‌آوری شیر راه‌اندازی و به آموزش جمع‌کننده‌های محلی از مرحله دوشیدن گاو تا تحویل شیر به ایستگاه‌های جمع‌آوری اقدام کرده است، همچنین براساس مصوبه این سازمان، تعاون روستایی موظف شده است بار میکروبی شیرها را اندازه‌گیری و آنها را بر حسب بار میکروبی جداسازی کنند.
منزوی تصریح کرد: شیر بی‌کیفیت هیچ‌گاه برای کارخانه‌های ما فرستاده نمی‌شود، چون سیستم‌های موجود در کارخانه‌ها به صورت اتوماتیک ۱۵ درصد شیر بی‌کیفیت را از چرخه خارج می‌کند.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: با توجه به اهمیت سلامتی مردم، نمی‌توانیم به کارخانه‌ها بگوییم هر شیری که به شما تحویل داده شد، جذب کنید طبق جلسات برگزار شده و هماهنگی‌های به عمل‌آمده، شیر با کیفیت پایین برای تولید مواد اولیه پنیر و شیرهای دیگر که کیفیتی در حد شیر پاستوریزه دارند به کارخانه‌ها فرستاده می‌شود.
منزوی، با بیان اینکه اکنون کارخانه‌ها هیچ حرفی برای تحویل گرفتن شیر ندارند، خاطرنشان کرد: به استثنای کارخانه شیر نوزاد که از شیرهای فوق ممتاز استفاده می‌کند، سایر کارخانه‌های لبنی استان ظرفیت پذیرش شیر تولید شده را دارند.
وی یادآور شد: اکنون هر مقدار دامداران شیر عرضه کنند کارخانه‌ها تحویل می‌گیرند، ولی اگر دامداران شیر بیشتری عرضه کنند طبق هماهنگی‌هایی که با شرکت شیرخشک برای تحویل گرفتن شیرهای با کیفیت تولیدشده در استان، البته پس از اتمام قرارداد آن و تبدیل آنها به شیر خشک صنعتی در حال انجام است، می‌توان آنها را به شیرخشک صنعتی تبدیل کرد.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری ادامه داد: البته تحقق این مساله به شرطی است که شیر به صورت مداوم برای این کارخانه به منظور تولید شیر خشک صنعتی فرستاده شود، چون یکی از مشکلات ما این است که احتمال دارد ، به محض تمام شدن بحران کرونا مجدد شیر تولیدی در استان به اصفهان فرستاده می‌شود.
منزوی، علت این مساله را گران‌تر خریدن شیر توسط کارخانه‌های اصفهان عنوان و تصریح کرد: سال گذشته کارخانه‌های استان به طور متوسط ۲۰۰ تا ۳۰۰ تومان شیر را بیشتر از نرخ مصوب می‌خریدند به گونه‌ای که به لحاظ قیمت خرید شیر ،بهترین سال برای دامداران بود و هیچ مشکلی هم وجود نداشت.
منزوی،با اشاره به مشکلات پیش‌آمده در بازار فروش شیر، بیان کرد: برخی کارخانه‌های استان که توان تهیه و بسته‌بندی شیر به صورت استریلیزه را دارند، به دلیل ماندگاری بالای آن، وضعیت مناسبی دارند و قیمت تولید نیز برای آنها به صرفه است اما بقیه کارخانه‌ها به دلیل نرخ تعزیراتی محصولاتشان، قدری مشکل دارند مگر اینکه نرخ آزاد اعلام شود که در این صورت نیز براساس آنالیز قیمت، نرخ کالا مشخص می‌شود.
مشکلات خرید شیر به زودی رفع می‌شود
معاون امور دام جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا قیمت مصوب خرید شیر توسط کارخانه‌ها را ۲۳ هزار و ۹۰۰ ریال عنوان کرد و اظهار داشت: کارخانه‌ها به دلایل مختلف جذب شیر را کاهش داده‌اند و ضمن اینکه قیمت خرید شیر را نیز کاهش داده‌اند.
سام مردانی افزود: جهادکشاورزی توانسته است با پیگیری مرکز، مجوز ستاد تنظیم بازار کشور را برای خرید حمایتی شیر توسط سازمان تعاون روستایی و تبدیل آن به سایر فرآورده‌ها با ماندگاری بالا مانند شیر خشک بگیرد.
وی، با اشاره به تولید روزانه ۶۶۶ تن شیر در استان یادآور شد: سازمان تعاون روستایی مرکز باید دستورالعمل این کار را به استان‌ها صادر کند تا خرید حمایتی شروع شود، تخمین زده می‌شود این کار از نیمه فروردین ماه آغاز شود.
معاون امور دام جهادکشاورزی، با رد این مساله که حدود ۲۰ درصد شیر روی دست دامدار می‌ماند، اظهار داشت: چنین مساله‌ای نیست فقط قیمت خرید شیر واحدهای سنتی پایین آورده شده است و با قیمت کمتری خریداری می‌شود.
ویروس جدید کرونا کووید ۱۹ نام دارد، این ویروس اکنون به بسیاری از کشورهای جهان سرایت کرده است و سازمان بهداشت جهانی را بر آن داشت تا در مورد بهداشت جهانی؛ وضعیت فوق‌العاده اعلام کند.
شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون، رعایت بهداشت فردی، خودداری از دست دادن‌های مکرر و لغو سفرهای غیرضروری و اجتماعات، نکاتی است که پزشکان متخصص برای پیشگیری از شیوع این ویروس توصیه می‌کنند.
