یکی از ضروریات توسعه معاملات گواهی سپرده و قراردادهای آتی پسته در بورس کالای ایران، افزایش ظرفیت انبارهای مورد پذیرش است که سرپرست معاونت توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران از افزایش شمار و ظرفیت انبارهای پسته در آینده ای نزدیک خبر می دهد.
علیرضا ناصرپور از رقابت روبه رشد مشتریان بازار گواهی سپرده و قرارداد های آتی پسته خبر داد و گفت: موفقیت بازار پسته در بورس کالا از زمان راه اندازی تاکنون به حدی است که نیاز به پذیرش انبارهای جدید بیشتر احساس می شود. براین اساس بورس کالای ایران در حال پذیرش انبارهای جدیدی در استان کرمان و خراسان است.
به گفته ناصرپور؛ سازو کار گواهی سپرده کالایی به صورتی است که کشاورزان محصول خود را به انبارهایی می سپارند که به وسیله بورس کالای ایران مورد پذیرش قرار گرفته است و با دریافت گواهی سپرده کالایی امکان فروش محصولشان از طریق بورس فراهم می شود.
وی در این خصوص افزود: با این سازوکار بازار رسانی محصولات کشاورزی تسهیل می شود و کشاورزان بدون واسطه از طریق تابلوی معاملات بورس به صورت آنلاین اقدام به فروش محصول خود می کنند و این فرآیند عمدتا به حذف واسطه های غیرضرور می پردازد و از این طریق کشاورزان می توانند حضور مستقیمی برای فروش محصول خود داشته باشند.
سرپرست معاونت توسعه بازار بورس کالای ایران گفت: به منظور رونق معاملات محصولات کشاورزی در بورس دو راهکار وجود دارد که کشاورز را از روش های سنتی فروش به حضور در بورس سوق می دهد؛ اول فرهنگسازی و آموزش است که از طریق رسانه ها به ویژه صدا و سیما و مطبوعات امکان پذیر می شود و دوم تجربه موفق معاملات محصولات کشاورزی که تاکنون در بورس راه اندازی شده عملاً فضای مثبتی را بین کشاورزان ایجاد کرده است. برای مثال تجربه موفق معاملات زعفران و ذرت که در قالب گواهی سپرده کالایی انجام شد فضای مثبتی را در استان هایی که طرح اجرا شده بود ایجاد و به توسعه آن کمک کرد.
وی به مزایای معاملات گواهی سپرده کالایی پسته اشاره کرد و گفت: با امکان حضور همه افراد در این بازار قیمت به صورت شفاف و با مکانیسم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و کشاورزان می‌توانند یک روز پس از فروش محصول، وجوه خود را با اطمینان دریافت کنند.
ناصرپور افزود: استاندارد محصولات در انبارهای بورس کالا مورد بررسی قرار می‌گیرد که این اقدام به استانداردسازی محصول پسته کمک کرده و قابلیت صادرات آن را فراهم می‌کند.
وی در ادامه گفت: باتوجه به اینکه ایران در سال‌های گذشته رتبه اول و دوم صادرات این محصول را داشته است، معاملات پسته می‌تواند در بورس کالا ابعاد بین المللی پیدا کند.
وی در خصوص معاملات موفق زعفران در یک سال اخیر نیز توضیح داد و گفت: طی یکسال اخیر ۵۰ تن زعفران در بورس کالای ایران مورد معامله قرار گرفته است که نسبت به معاملات کل این محصول در بازار کشور رقم قابل توجهی است.
قرارداد آتی پسته
علیرضا ناصرپور در خصوص مشخصات معاملات قرارداد های آتی پسته که از روز یکشنبه ۲۱ مهرماه در بورس کالا راه اندازی شد، گفت: اندازه قرارداد آتی پسته ۱۰۰ کیلوگرم بوده و مبنای تحویل در بازار گواهی سپرده کالایی و قراردادهای آتی، محصول پسته فندقی در سایز استاندارد ۳۲-۳۰ به عنوان دارایی پایه در نظر گرفته شده است این در حالی است که قابلیت تحویل با دیگر سایزهای دارای استاندارد بورس یعنی گرید ۳۰-۲۸ نیز وجود دارد.
وی با بیان اینکه وجه تضمین اولیه پنج الی ۱۰ درصد ارزش هر قرارداد است به دیگر مشخصات قرارداد آتی پسته اشاره کرد و گفت: در زعفران به ازای هر گرید یک قرارداد آتی راه اندازی شد اما در پسته برای اولین بار استاندارد قرارداد آتی ۳۲-۳۰ در نظر گرفته شده است.
وی تصریح کرد: پرحجم ترین نوع پسته تولیدی در کشور پسته فندقی است به طوری که ۶۰ درصد کل پسته تولیدی کشور را شامل می شود و ۴۰ درصد کل تولید پسته کشور پسته فندقی دهان باز است بنابراین این نوع پسته قابل تحویل در قراردادهای آتی است.
ناصرپور مهم ترین ضرورت ورود پسته به بورس کالای ایران را کشف نرخ این محصول دانست و گفت: بستر مناسب برخورد عرضه و تقاضا برای کشف نرخ محصولات در بورس ها وجود دارد و تجربه یکی دو سال اخیر بورس کالا در خصوص محصولات کشاورزی کشف نرخ بهینه محصولات کشاورزی در بستری شفاف را نشان می دهد.
ناصرپور با توجه به ویژگی در دسترس بودن بورس در سطح ملی گفت: این بازار با بازارهای غیررسمی محلی و استانی بسیار متفاوت است از این جهت که تمامی خریداران و فروشندگان و افرادی که تمایل به ورود به بازار پسته دارند حتی اگر در استان های پسته خیزی مانند کرمان و خراسان نیستند بتوانند با دسترسی سریع تری وارد مکانیسم خرید پسته شوند.
وی خاطرنشان کرد: بحث مهم دیگری که مطرح است بحث تضامین است و بورس کالا با توجه به مکانیسمی که دارد به طور ویژه در خصوص قراردادهای گواهی سپرده این تضمین برای کشاورز وجود دارد که یک روز پس از انجام معاملات به وجه معامله دست می یابد بنایراین تسریع و تضمین دسترسی به وجوه معامله را برای کشاورز مهیا می کند.
ناصرپور افزود: مزیتی که خرید محصولات کشاورزی به ویژه پسته برای فعالان این بازار وجود دارد موضوع استاندارد بودن و کیفیت محصول خریداری شده از انبارهای بورس به منظور صادرات آن است.
وی در پایان اظهار امیدواری کرد: معاملات پسته چه در قالب گواهی سپرده کالایی و چه در قالب قرارداد های آتی انتظار ما را تاکنون برآورده کرده است و امیدواریم از این پس شاهد افزایش معاملات و رقابت بیشتر کشاورزان در این بازار باشیم.
