یزد - ایرنا - شهرستان ابرکوه به دلیل شرایط اقلیمی، کاهش بارندگی‌ها و افت سطح منابع آب‌های زیرزمینی در سال اخیر برای توسعه بخش کشاورزی نیاز به حذف کشت سنتی، کاشت گیاهان کم آبخواه با روش‌های آبیاری نوین دارد.
با توجه به ادامه ۲ دهه خشکسالی و تبعات ناشی از آن، بهترین روش توسعه کشاورزی کاهش سطح زیرکشت محصول زراعی پرآبخواه و توسعه باغ ها و کشت گیاهانی همانند پسته ، زرشک ، زعفران ، گیاهان دارویی و محصولات گلخانه ای است که باید در فرایند کار بیشتر مورد توجه تولیدکنندگان قرار گیرد.
سطح زیرکشت گندم در سال زراعی ۹۹ – ۹۸ با ۲ هزار هکتار کاهش به ۹ هزار و ۱۰۰ هکتار رسید.
چرا که با برداشت حدود پنج هزار لیتر آب در ثانیه و مصرف آن در حوزه کشاورزی به روش غرقابی و سنتی علاوه بر اینکه در نابودی برداشت منابع آبی تلاش می کنیم ، منافعی هم از تولید محصول این مقدار آب نخواهیم برد.
مدیریت آب با بهره وری مجازی
لذا بهره وری آب مجازی و کشت محصول های کشاورزی به روش نوین بهترین راه کار مدیریت برداشت آب در این منطقه که در حاشیه بیابان های استان یزد قرار دارد، است، زیرا حوزه آبریز آن در شمال استان فارس قرار دارد.
البته کشاورزان در چند سال اخیر در مصرف و مدیریت آب با کشت های نوین و با ارزش افزوده بالا تلاش خوبی کرده اند، همچنان باید مسوولان بویژه بانک های عامل در تسهیل پرداخت تسهیلات ، با کاهش مسایل بروکراسی اداری تولیدکنندگان را بیش از پیش حمایت و تشویق کنند.
کاهش ۲ هزار هکتاری سطح زیر کشت گندم
به گفته مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی یزد سطح زیرکشت گندم در سال زراعی ۹۹ – ۹۸ با ۲ هزار هکتار کاهش به ۹ هزار و ۱۰۰ هکتار رسید.
محمدعلی حاتمی زاده علت کاهش سطح زیرکشت را خشکسالی و افت سطح آب های زیرزمینی و تغییر الگوی کشت به محصول کم آبخواه و افزایش سطح زیرکشت باغ ها نظیر پسته ، زیتون و گیاهان گلخانه ای ذکر کرد.
تولید ۱۴ برابری پسته
به گفته مدیر جهاد کشاورزی ابرکوه به دلیل کمبود آب ، زمین های کشاورزی برای کشت محصول هایی مانند پسته ، زرشک ، زعفران ، گیاهان دارویی و گلخانه ای بسیار مناسب است.
مهدی غیب الهی در گفت و گو با گزارشگر ایرنا تصریح کرد: سید احمد هاشمی در سال زراعی جاری ۲۱ تن پسته خشک در هر هکتار برداشت کرد.
جهاد کشاورزی ابرکوه آماده همکاری با کشاورزان برای توسعه محصول های کم آبخواه با پرداخت تسهیلات بانکی است که مصرف آب را با روش آبیاری نوین( قطره ای ، بارانی و نواری) مدیریت و با مصرف آب کم ، بیشترین محصول در واحد سطح برداشت شود.
وی متوسط عملکرد تولید پسته خشک در واحد سطح را ۱.۵ تن ذکر کرد در حالیکه این باغدار با بهره گیری از روش های نوین آبیاری تولید را ۱۴ برابر افزایش داد.
به گفته غیب الهی برای نخستین بار ۲.۵ تن محصول زرشک خشک به همت «احمد کارگر» در روستای اسدآباد دهستان اسفندآباد بخش بهمن از سه هزار و ۸۰۰ مترمربع برداشت شد.
وی خاطرنشان کرد: در هرصورت مدیریت جهاد کشاورزی ابرکوه آماده همکاری با کشاورزان برای توسعه محصول های کم آبخواه با پرداخت تسهیلات بانکی است که مصرف آب را با روش آبیاری نوین( قطره ای ، بارانی و نواری) مدیریت و با مصرف آب کم ، بیشترین محصول در واحد سطح برداشت شود.
افزایش فرونشست ها و فروچاله ها
همچنین مسوول امور آب و خاک اداره جهاد کشاورزی ابرکوه گفت: به خاطر کم آبی در این منطقه، دشت ابرکوه یکی از چهار دشت ممنوعه بحرانی استان یزد است .
احمدرضا زرنگار افزود: تغییر کیفیت و افزایش شوری آب چاه‌ها و وقوع پدیده فرونشست و فروچاله‌ها گواه محکمی بر افت منابع آب های زیرزمینی منطقه است .
وی بیان کرد: در ۲۷ سال گذشته در چهار هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی و باغ‌های ابرکوه، روش آبیاری نوین یادشده اجرا شده است.
این کارشناس کشاورزی خاطرنشان کرد: نیمی از آبیاری نوین مربوط به پنج سال زمان مدیریت دولت تدبیر و امید است که کشاورزان تمایل بیشتری به اجرای این طرح با کمک های بلاعوض دولت دارند.
در ۲۷ سال گذشته در چهار هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی و باغ‌های ابرکوه، روش آبیاری نوین یادشده اجرا شده است.
همچنین به گفته مسوول تولیدات گیاهی مدیریت جهاد کشاورزی ابرکوه ، با توجه به محدودیت منابع آبی ، کشاورزان فرایند برداشت آب را با تغییر الگوی کاشت محصول کم آبخواه در برنامه کاری خود قرار داده اند.
حسن زارع با اشاره به اینکه دیگر کاشت محصول پرآبخواه مقرون به صرفه نیست خاطرنشان کرد: توسعه کشت گیاهان دارویی و پسته در اولویت برنامه کار کشاورزان برنامه ریزی قرار گرفته است.
وی افزود: به همین منظور بهره بردارانی که بیش از یک هکتار اراضی خود را به کشت زعفران اختصاص دهند، ۵۴۰ میلیون ریال تسهیلات با بهره کم دریافت می کنند.
رتبه نهم یزد از نظر کسری مخزن آب
نهم دیماه گذشته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای یزد با بیان اینکه استان به دلیل واقع شدن در منطقه بیابانی گرم و خشک از نظر منابع آبی چندان غنی نیست، گفت: همچنین از نظر کسری مخزن در میان ۳۱ استان کشور در جایگاه هفتم قرار دارد.
محمدمهدی جوادیان زاده در دومین نشست منطقه ای معاونان و مدیران برنامه ریزی و فناوری اطلاعات و توسعه مدیریت شرکت‌های سهامی آب منطقه ای استان های یزد ، اصفهان، فارس ، قم ، مرکزی ، هرمزگان سیستان و بلوچستان در شهر یزد افزود: به همین علت در حال حاضر آب شرب ۲۳۰ روستای استان با تانکرهای سیار تامین می شود..
وی با بیان اینکه یزد دوره‌های ترسالی و خشکسالی را تجربه می کند تصریح کرد: طی ۱۰ سال اخیر دوره های خشکسالی دوام بیشتری پیدا کرد که روی منابع آبی منطقه تاثیر منفی زیادی گذاشته است.
کاهش ۴۵ درصدی برف در ۱۹ سال اخیر
جوادیان زاده با اشاره به اینکه میزان پوشش برف طی پنج سال اخیر منطقه نسبت به متوسط ۱۹ ساله حدود ۴۵ درصد کاهش یافت ، اظهار داشت: کاهش میزان و مدت ماندگاری برف موجب کاهش تغذیه منابع آب زیرزمینی و آبدهی رودخانه‌ها شده به گونه ای که میزان روان آب رودخانه «دهبالا» شهرستان تفت در محل ایستگاه هیدرومتری باغستان در ۱۰ سال اخیر نسبت به دراز مدت حدود ۶۷ درصد کاهش یافت،البته برداشت های غیرمجاز و ذخیره سازی های انسانی نیز در این کاهش نقش داشته است.
اراضی قابل کشاورزی شهرستان ابرکوه ۲۰ هزار هکتار است که به علت کم آبی و تداوم ۲ دهه پدیده خشکسالی ۱۵ هزار هکتار آن به کشت محصول کشاورزی اختصاص دارد که از این میزان هشت هزار هکتار به باغ‌های میوه و بقیه هم به اراضی زراعی اختصاص دارد و ۳۵ درصد اشتغال وابسته به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری است و هشت هزار خانوار از این طریق امرار معاش می‌کنند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای یزد با اشاره به طرح سازگاری با کم آبی در استان، ابراز امیدواری کرد که با اجرای برنامه‌های تعادل بخشی وضعیت سفره‌های آب زیرزمینی در یک دوره پنج تا ۱۰ ساله به تعادل نزدیک شود.
کاهش اراضی کشاورزی ابرکوه به ۱۵ هزار هکتار
اراضی قابل کشاورزی شهرستان ابرکوه ۲۰ هزار هکتار است که به علت کم آبی و تداوم ۲ دهه پدیده خشکسالی ۱۵ هزار هکتار آن به کشت محصول کشاورزی اختصاص دارد که از این میزان هشت هزار هکتار به باغ‌های میوه و بقیه هم به اراضی زراعی اختصاص دارد و ۳۵ درصد اشتغال وابسته به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری است و هشت هزار خانوار از این طریق امرار معاش می‌کنند.
۱۴۰ میلیون مترمکعب آب مورد نیاز حوزه کشاورزی ابرکوه به مدت ۱۰ ماه از ۶۶۲ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق و ۱۳ رشته قنات استحصال می شود و با این میزان آب از ۱۵ هزار هکتارسطح زیرکشت، سالانه ۲۰۰ هزار تن محصول کشاورزی و دامی تولید که بخشی از آن در بازار استان‌های همجوار و کشورهای حوزه خلیج فارس عرضه می شود.
مرکز شهرستان ۵۵ هزار نفری ابرکوه در ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد.
