به گزارش خبرنگار مهر، سازمان امور اراضی کشور یکی از زیرمجموعه‌های وزارت جهاد کشاورزی است که بخشی از زمین‌های دولتی را در اختیار دارد. این سازمان در راستای یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و افزایش راندمان کشت، زمین‌ها را به شرط کشت و فعالیت با بهره‌وری مشخص با قیمت پایین‌تر طی قراردادی به بخش خصوصی واگذار می‌کند. به عنوان مثال بخشی از این اراضی در ورامین به کاشت درخت پسته اختصاص یافته که مصرف آب آن پایین و تجارتی سودآور است.
سازمان امور اراضی کشور در استان قزوین هم مبادرت به واگذاری بخشی از زمین‌های تحت اختیار خود کرده که خبرنگاران در قالب تور رسانه‌ای از بخشی از فعالیت‌های کشاورزی و صنایع تکمیلی در این اراضی بازدید داشته‌اند.
«یکپارچه سازی اراضی کشاورزی» یکی از اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی در دولت سیزدهم است. استان قزوین به عنوان پایلوت در این طرح قرار دارد.
تولید زیتون از نهال تا محصول کنسرو شده
سازمان امور اراضی در سومین تور رسانه‌ای امسال خود از دو طرح بزرگ در واگذاری یکپارچه اراضی برای زراعت زیتون و فرآورده‌های آن در صنایع تکمیلی رونمایی کرد. نخستین واگذاری مربوط به ۱۵۰ هکتار زمین بود که از ابتدای کاشت نهال تا تبدیل محصول به فرآورده‌های صنایع غذایی (از زیتون کنسرو تا روغن کشی و تولید روغن) در یکجا انجام می‌شد. در این مزرعه ۷۰ درصد ارقام مربوط به زیتون زرد و ۳۰ درصد از درختان هم به زیتون روغنی اختصاص یافته است.
آربیکن یکی از ارقام زیتون روغنی این واحد تولیدی بوده که در ۳ هکتار زمین کشت می‌شود. سال گذشته ۳۰ تن زیتون برداشت شد که ۲۳ درصد آن تبدیل به روغن گردید. تجهیز کردن سخت افزاری واحدهای کشت و صنعت در راستای توسعه و افزایش راندمان فعالیت یکی از امور مهم بوده که کشاورزان بزرگ‌تر به دنبال آن هستند.
اشتغالزایی محصولات باغی بیشتر هنگام برداشت محصولات است و کارگران به شکل فصلی مشغول می‌شوند.
زیتون از جمله محصولاتی است که هم به شکل کنسرو در هرم غذایی قرار دارد و هم بخشی کمی از روغن مورد نیاز بازار را تأمین می‌کند. همچنین تفاله و ضایعات باقی مانده از روغن کشی تبدیل به کنجاله شده و برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به این ترتیب دورریز این محصول حداقل است.
بهره بردار این اراضی واگذار شده در پاسخ به این پرسش مهر که چرا درخت زیتون آربیکن (گونه اسپانیایی) به مجموعه ارقام موجود بومی شده اضافه شده است، گفت: این گونه، نسبت به آفت و سرما مقاوم‌تر از سایر گونه‌های موجود است.
کاهش تولید
برداشت زیتون بین ۱۰ تا ۲۰ شهریور بسته به شرایط آب و هوایی آغاز می‌شود. بسته به نوع زیتون مقدار روغن استحصال شده از آن نیز متفاوت است. به عنوان مثال زیتون سبز ۱۱ درصد روغن دارد و این عدد در زیتون سیاه به ۲۲ درصد می‌رسد.
سال گذشته برداشت زیتون وضعیت مناسبی داشت اما امسال با کاهش سطح بارش تولید برخی محصولات از جمله زیتون افت کرد. همین امر در قیمت این محصول تأثیر گذاشته و از هر کیلو ۳۸ هزار تومان به ۶۵ هزار تومان (قیمت عمده) رسید.
حداقل شدن ضایعات
علی راه انجام، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین درباره طرح دوم کشت و صنعت منطقه طارم عنوان کرد: ۲۱۰ هکتار از اراضی در اختیار سازمان امور اراضی کشور به بخش خصوصی دیگر در این منطقه واگذار شد که ارقام کشت شده در این اراضی هم زیتون کنسروی و روغن کشی هر دو است.
وی افزود: زمین‌های واگذار شده در این منطقه (طارم) به دلیل محدودیت منابع آبی در ۵ سال گذشته به کشت ارقام متراکم اختصاص یافته و به این ترتیب بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ اصله نهال در هر هکتار کاشته می‌شود.
وی با بیان اینکه به طور متوسط برداشت محصول در هر هکتار تا ۲۵ تن است، ادامه داد: نخستین مجوز گردشگری کشاورزی در کشور مربوط به یکی از شرکت‌های کشت و صنعت منطقه طارم سفلا است.
به گفته این مسؤول دولتی، ضایعات در بخش تولید زیتون به حداقل رسیده و باقی مانده هرس درختان یا تفاله روغن کشی، تبدیل به کود و خوراک دام شده و در اختیار کشاورزان و دامداران قرار می‌گیرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین اظهار کرد: سال گذشته کشت و برداشت زیتون در کشور مطلوب بود و ۲.۵ برابر میانگین یعنی ۱۸ تا ۲۰ تن در هر هکتار برداشت داشتیم اما امسال این عدد ۱.۵ برابر بود. کاهش ۴۳ درصدی بارش سبب شد تا این محصول نسبت به سال گذشته ۸۰ درصد افت پیدا کند.
راه انجام با اشاره به مگس میوه مدیترانه عنوان کرد: این مگس یکی از آفات درخت زیتون بوده که تحت کنترل است.
سهمیه آب
استفاده از آفت کش‌ها یکی از عواملی است که در سلامت محصولات تأثیر مستقیم دارد. هرگونه کم توجهی سلامت محصولات و در نتیجه جامعه را با مخاطراتی همراه می‌کند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین با اشاره به سهمیه آب اراضی کشاورزی استان قزوین، عنوان کرد: سهمیه آب استان قزوین ۲۵ میلیون متر مکعب است که تا کنون برای ۲۳.۷ میلیون متر مکعب آن برنامه‌ریزی شده و زمین در اختیار کشاورزان قرار گرفته و برای باقی آن نیز برنامه‌هایی در دست انجام است.
به گفته راه انجام، منطقه طارم که بخشی از آن به باغات زیتون اختصاص یافته سالانه به ۵ هزار متر مکعب آب نیاز دارد.
سهم قزوین در تولید زیتون کشور
این مسؤول سازمان جهاد کشاورزی استان در ادامه سخنان خود اظهار کرد: سال گذشته روغن زیتون این منطقه از سوی ۱۸۹ شرکت اسپانیایی مورد آزمایش قرار گرفت و نتایج نشان داد، روغن زیتون منطقه طارم یکی از گونه‌های کیفی در جهان به شمار می‌رود. تا کنون در ۴۰ روستا منطقه طارم سفلا زیتون کشت شده است.
به گفته این مقام دولتی، استان قزوین یک درصد از کل مساحت کشور را شامل می‌شود اما تولیدات کشاورزی آن ۴ درصد کل محصولات است. ۷۰ درصد کشت در حوزه زراعت، ۱۵ درصد باغی و ۱۵ درصد نیز دامی و شیلات است؛ علاوه بر اینکه در تولید محصولات غذایی رتبه اول تا پنجم را در کشور دارا است. گوشت مرغ، فندق، انگور و زیتون عمده محصولات استان قزوین محسوب می‌شود.
تولید سالانه زیتون در کشور به طور میانگین بین ۲۵ تا ۳۰ هزار تن بوده که قزوین، زنجان و گیلان قطب تولید زیتون ایران به شمار می‌روند و سهم قزوین ۴۰ تن در سال است.
کاشت درخت زیتون و تثبیت خاک
در ادامه مهدی رحماندوست، رئیس مدیریت امور اراضی استان قزوین به سخن پرداخت و گفت: تا کنون حدود ۲۵۰۰ هکتار از اراضی ملی در منطقه طارم سفلا قزوین در قالب طرح کشت زیتون واگذار شده است. در کنار کشت و امور کشاورزی فعالیت‌های غیر کشاورزی نیز انجام می‌شود که می‌توان به راه اندازی نیروگاه بادی اشاره کرد.
وی تصریح کرد: برنامه وزارت جهاد کشاورزی در این استان توسعه کشت زیتون بوده زیرا به تثبیت خاک انجامیده و از حرکت سن‌های روان جلوگیری می‌کند. طارم سفلا منطقه‌ای بادخیز بوده و نفوذ شن‌های روان به شهرها مشکلاتی ایجاد کرده است.
وی با اشاره به کاهش منابع آبی کشور، گفت: در چند سال اخیر به دلیل کمبود منابع آبی، واگذاری اراضی تحت اختیار سازمان امور اراضی کشور در این استان کاهش یافته است.
به گفته رحماندوست آب تأمین این منطقه تحت حاکمیت استان گیلان است.
رئیس مدیریت امور اراضی استان قزوین با اشاره به سهمیه ۲۵ میلیون متر مکعبی آب این استان یادآور شد: تلاش است با پیاده سازی آبیاری نوین و تحت فشار بهره‌وری در واحد سطح افزایش داده و در مصرف آب صرفه‌جویی کنیم.
وی عنوان کرد: در استان بالای ۲۰ هزار هکتار اراضی واگذار شده، وجود دارد که در سه سطح کشاورزی، غیر کشاورزی و صنایع وابسته به کشاورزی فعالیت دارند.
نیروگاه بادی طارم
احداث نیروگاه بادی از جمله فعالیت‌های غیر کشاورزی در اراضی واگذار شده سازمان امور اراضی در استان قزوین است.
طرح عمرانی نیروگاه بادی منطقه طارم سفلا از سال ۱۳۹۶ خورشیدی آغاز شده و این نیروگاه ۵ درصد برق مورد نیاز کشور را تولید و تأمین می‌کند.
به گفته مجری طرح، آب مصرفی انواع نیروگاه‌های بادی و خورشیدی صفر و بر اساس اهداف تعیین شده در جهان باید تولید برق تجدیدپذیر تا سال ۲۰۲۳ میلادی (امسال) به ۷۵ درصد برسد.
۱۸ توربین جدید به توربین‌های نصب شده سال‌های قبل در منطقه طارم اضافه شده که در فواصل معین بین درختان زیتون نصب شده‌اند. تولید برق توربین‌های جدید ۵ تا ۶ برابر انواع قبلی هستند. همچنین ۷ نقطه دیگر در برنامه توسعه نیروگاه‌های بادی این منطقه قرار دارد تا با تولید انرژی تجدیدپذیر از حجم سوخت‌های فسیلی کاسته شود.
گفتنی است در حال حاضر قیمت هر توربین بادی بین ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار بوده که معادل حدود ۱۷۰ میلیارد تومان است.
وزارت نیرو طی قراردادی خرید برق تولید شده منطقه طارم را تا ۲۰ سال تضمین کرده است.
از صرفه‌جویی گاز تا کاهش گازهای سمی
این توربین‌ها در مصرف سوخت، سالانه معادل ۵۲ میلیون متر مکعب گاز طبیعی صرفه‌جویی کرده و در مصرف آب نیز تا ۴۰ هزار متر مکعب آب صرفه‌جویی می‌شود. کاهش آلایندگی آنها نسبت به سوخت فسیلی بیش از ۱۲۰ هزار تن گاز دی اکسید کربن است که معادل حفظ و حراست از ۱۱ هزار هکتار جنگل می‌شود.
برآورد شده انرژی تولیدی سالانه این نیروگاه ۱۷۶ گیگاوات ساعت باشد.
