منصور علی زارعی کیایی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: مهمترین علت کاهش واردات برنج حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بوده که از ابتدای سال ۹۹ واردات تنها با ارز نیمایی امکان پذیراست. علت دوم پایین بودن تقاضا نسبت به میزان عرضه است و در حال حاضر بازار کشور از برنج اشباع شده است.
طبق آمارهای سال گذشته سرانه مصرف برنج در کشور حدود ۴۰ کیلوگرم بوده که نسبت به پرمصرف‌ترین کشور جهان ۱۰۰ کیلوگرم کمتراست و کشور تایلند با سرانه مصرف ۱۴۰ کیلوگرمی رکورد بیشترین مصرف برنج را در جهان از آن خود کرده است.
آمار و ارقام سال ۹۸ حاکی از آن است که سـطح زیرکشـت برنج در کشور ۵۳۹ هزار و ۶۱ هکتار است که این میزان با ۲ میلیون و ۳۴۷ هزار و ۲۹۰ تن تولید شلتوک تخمین زده شده است. به طور متوسط در کشور از هرهکتار زمین شالیزار، ۴۳۵۴ کیلوگرم برنج برداشت می‌شود. بنابراین نیاز بازار با ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن تامین می شود که باتوجه به میزان تولید، به طور تقریبی نیازمند واردات ۴۰۰ هزار تن برنج هستیم. اما با این حال ضمن توجه به این آمارها با کمی نظارت و توجه به تولید می‌توانیم نیاز داخلی را به این محصول برطرف کنیم. لازم است بدانیم که حدود ۹۰ درصد برنج جهان در ۱۰ کشور چین، هند، اندونزی، بنگلادش، ویتنام، میانمار، تایلند، فیلیپین، برزیل و پاکستان تولید و مصرف می شود، اما طبق گزارش‌های جهانی برنج ایرانی از لحاظ عطر، طعم و بو مرغوب ترین انواع برنج است. بنابراین با نظارت بر این بخش می توان به جای واردات بی رویه برنج‌های بی‌کیفیت خارجی، ایران را به جایگاهی رساند که به کشورهای مختلف برنج صادرکند و شالی کاران داخلی نیز با افزایش تولید، حمایت و تقویت شوند. بنا به این گزارش استان مازندران رتبه اول تولید برنج کشور را دارا است. براساس آمارها؛ مازندران در سال ۹۸ با تولید ۱ میلیون و ۴۲۰ هزار تن بزرگترین تولید کننده برنج کشور است. گیلان نیز با ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تن در سال در رتبه دوم قراردارد. اما از لحاظ سطح زیر کشت با رقم ۲۳۸ هزار هکتار رتبه اول را دارد. برنج‌های هاشمی، خزر، گیلانه و شیرودی مهمترین نوع برنج این استان است که ۸۵ درصد برنج هاشمی و علی کاظمی در گیلان کشت می شود.
استان گلستان سومین تولید کننده برنج کشور است. درسال گذشته ۷۲ هزار هکتار در شالیزارهای گلستان برنج کشت و ۳۵۰ هزارتن شلتوک برداشت شده است. تولید ارقام محلی در گلستان ۴ تن و ۲۰۰ کیلوگرم در هر هکتار بوده که انواع پر محصول آن به ۶ تن و ۱۰۰ کیلوگرم می رسد. طارم، دم سیاه، فجر، شیرودی و ندا از ارقام کاشته شده در این استان است. همچنین در استان اصفهان دردهه گذشته ۱۹ هزار و ۵۰۰ هکتار برنج کشت می شد که درسال ۹۸ به علت کم آبی به ۶۳۰ هکتار رسیده است. کارشناسان، برای مقابله با کم آبی روش های خشکه‌کاری با روش بذرپاشی به جای کشت سنتی – غرقابی را برای پشت سر گذاشتن کم آبی و همچنین کم نشدن سطح زیر کشت کشور پیشنهاد می دهند. علاوه بر این استان فارس نیز در سال های اخیر با بیش از ۸۰ تن برنج در رتبه پنجم قرار دارد. که از ۲۵ هزار هکتار شالیزار، ۱۲ هزار هکتار آن به صورت مکانیزه برنج کاشته می شود. از انواع کشت شده در این استان باید به نوع لنجانی، چمپای قصردشتی، شفق، کادوس و فجر اشاره کرد. اما بیشترین برنج کاشته شده در استان از نوع چمپای قصر الدشتی است. خوزستان نیز با توجه به بارش های سال های اخیر به کاشت برنج روی آورده است. برهمین اساس در سال گذشته با تولید ۹۷۰ هزار تنی در کشور رکورد تولید را زد. بیشترین کشت برنج خوزستان در شهرستان‌های شوشتر، اهواز، حمیدیه، شوش، دشت آزادگان، هویزه و باوی صورت می گیرد. که در این شهر ها انواع برنج فجر، طارم، عنبر نجفی، محلی، صدر، شمیم و چم پا کشت می شود.
«بازار» در این باره با منصور علی زارعی کیایی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس و مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج گفت و گو کرده است که متن آن در زیر می آید؛
انبارهای کشور مملو از برنج است
منصور علی زارعی کیایی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار بازار ضمن اشاره به علت کاهش واردات برنج بیان کرد: «مهمترین علت کاهش واردات برنج حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بوده زیرا از ابتدای سال ۹۹ واردات تنها با ارز نیمایی امکان پذیراست. علت دوم نیز پایین بودن تقاضا نسبت به میزان عرضه است چراکه در حال حاضر بازار کشور از برنج اشباع شده است.»
وی افزود: «کشور سالانه به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن برنج نیاز دارد که از این میزان ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن در کشور تولید می گردد. بنابراین لازم است که فقط ۴۰۰ هزار تن برنج وارد شود و درحال حاضر نیز با وجود واردات برنج در سال های گذشته تا تیر ماه سال جاری، انبارهای کشور مملو از این محصول است.»
زارعی کیایی تصریح کرد: «کمبود نظارت در بخش نیازسنجی کشور موجب واردات بی رویه شده است تا جایی که واردکنندگانی که با ارز ۴۲۰۰ تومانی برنج وارد کرده اند در سایه نبود نظارت درحال فروش محصول خود به قیمت های بالاتر هستند. واردات نه تنها برای کشور سود ندارند بلکه کاملا به ضرر شالی کاران است.»
گران ترین برنج در دنیا ۵۰ سنت است!
وی در ادامه گفت: «گران ترین برنج در دنیا ۵۰ سنت قیمت دارد که با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی سود خوبی به واردکنندگان و در عین حال آسیب جدی به کشاورزان داخلی وارد می‌شود. اما اکنون با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تبدیل آن به ارز نیمایی و کم شدن واردات گام خوبی برای حمایت از شالی کاران برداشته شده است.»
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در پایان تاکید کرد: «وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی باید با حضور میدانی بر اوضاع بازار نظارت میدانی داشته باشد. همچنین سامانه انبار می تواند با ارائه آمار دقیق و مستند در حمایت از تولید داخل همکاری مناسبی صورت دهد.»
واردات برنج نسبت به سال گذشته، ۴۶ درصد کاهش داشته است
در ادامه نیز مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج با بیان دلیل پایین آمدن واردات برنج به خبرنگار بازار گفت: «میزان واردات برنج تا تاریخ (۵ شهریور ۹۹) ۴۹۵ هزار تن بوده که نسبت به واردات ۹۲۰ هزار تنی مدت مشابه سال گذشته به نصف تقلیل یافته است. این میزان واردات در سال جاری نشان دهنده کاهش ۴۶ درصدی واردات برنج به کشور است. مهمترین علت پایین آمدن واردات را می توان عدم تخصیص ارز دانست.»
وی افزود: «همچنین حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تن برنج از سال ۹۸ و سال جاری در انتظار کد ترخیص از گمرک هستند. هر ساله در ماه محرم که پیک تقاضا برنج می باشد، بازار با درخواست حدود ۲۵۰ هزار تنی مواجه می شود. اما باتوجه به شرایط کنونی کشور که مصرف در قالب کمک های مومنانه به صورت برنج خام بوده، تقاضا کاهش پیدا کرد.»
به دلیل میزان رسوب برنج، ممنوعیت واردات یک ماه به تعویق افتاد
کشاورز در ادامه با توجه به تاخیرافتادن زمان ممنوعیت واردات برنج توضیح داد: «ممنوعیت واردات برنج هر ساله از مرداد ماه صورت می گرفت اما این میزان در سال جاری با یک ماه تاخیر به شهریور ماه موکول شده است. دلیل تعویق یک ماه ممنوعیت واردات نیز میزان برنج رسوب شده در گمرک است، زیرا کالا وارد کشور شده اما به دلیل بی نیازی بازار در گمرک مانده است.»
وی اظهار داشت: «وارد کننده طبق قانون برنج را وارد کشور کرده اما برای ترخیص نیاز به تخصیص ارز دارد بنابراین اگر واردات در موعد مقرر ممنوع می شد سرمایه واردکنندگان از بین می رفت. لذا دولت با تمدید مهلت یک ماهه به واردکنندگان فرصت ترخیص کالا را داده است.»
دبیر انجمن واردکنندگان برنج در پایان تاکید کرد: «درحال حاضر ارز نیمایی به جای ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات برنج تخصیص داده شده است اما با این حال دولت در تلاش برای حل مشکل واردکنندگان است. زمانی بانک مرکزی توانایی ارائه ارز نیمایی را دارد که این ارز از محل صادرات تامین شده باشد. بنابراین تا زمانی که پول حاصل از صادرات به حساب دولت بازنگردد ارز نیمایی تامین نخواهد شد.»
