این روزها که همه مردم چشم انتظار اخبار خوش درباره کشف داروی کرونا هستند از یک سو به نظر می رسد این دارو طی ماه ها و حتی سال های آینده به مرحله تولید و عرضه نرسد و از سوی دیگر بیماران زیادی در بیمارستان ها و درمانگاه های سراسر دنیا به دلیل ابتلا به بیماری کووید 19 بستری شده اند و برای درمان آن ها به داروی موثر نیاز است.
به همین دلیل در کنار تلاش محققان برای کشف داروی جدید برای کووید ۱۹، دانشمندان و پزشکان دیگری نیز در حال بررسی اثر داروهای قبلا تولید شده روی این ویروس می باشند.
در میان داروهای مورد بررسی نام داروهای مالاریا، ایدز و آرتریت به چشم می خورد که اگرچه ظاهر با کرونا ویروس جدید هیچ اشتراکی ندارند اما به نظر می رسد داروی آن ها در کاهش علائم این بیماری تنفسی تاثیر قابل توجهی داشته است.
در ادامه قصد داریم به بررسی برخی داروهای احتمالی کرونا و میزان اثر بخشی آن بپردازیم. با کوکا همراه باشید.
۱. کلروکین
کلروکین (chloroquine) که نزدیک به یک قرن است برای درمان بیماران مبتلا به مالاریا استفاده می شود در واقع نسخه مصنوعی کینین است، کینین ماده ای طبیعی است که از اوایل دهه ۱۶۰۰ میلادی از پوست درخت سینچونا استخراج می شده است.
به گفته محققان کلروکین با کند کردن ورود ویروس به سلول ها به کاهش نرخ تکثیر آن ها کمک می کند.
این دارو برای درمان مالاریا با مسموم کردن دستگاه گوارش برخی انگل های خونی در گونه پلاسمودیوم که از طریق پشه های آلوده به انسان منتقل می شوند عمل می کند.
اگرچه کووید ۱۹ با یک کرونا ویروس و نه یک انگل ایجاد می شود اما محققان احتمال می دهند کلروکین با کند کردن گسترش ویروس به بیماران کرونایی کمک کند.
این دارو باعث می شود توانایی ویروس در استفاده از بخش های خاصی از یک سلول به نام واکوئل برای ورود به سلول کاهش یافته و به این ترتیب سیستم ایمنی بدن زمان کافی برای مقابله با ویروس را به دست آورد.
در حال حاضر حدود ۱۲ آزمایش بالینی در چین در زمینه اثر بخشی کلروکین روی کرونا ویروس جدید در حال انجام است و نتایج اولیه این آزمایش ها امیدوار کننده بوده است.
برخی محققان بر این باور هستند توانایی این دارو در تعدیل رفتار سیستم ایمنی بدن احتمالا به کاهش طوفان های سیتوکین – واکنش بیش از حد و کشنده بدن نسبت به بیماری که می تواند به نارسایی اعضای بدن منجر شود – کمک می کند.
استفاده از کلروکین چند مزیت دارد، این که قبلا آزمایش شده و به طور کلی برای بدن انسان ایمن شناخته شده اگرچه مصرف زیاد آن می تواند به مسمومیت منجر شود. همچنین ارزان و در دسترس است و مطالعات بالینی نشان داده در برابر عفونت های ویروسی مانند سارس، مرس و ایدز موثر بوده است.
۲. هیدروکسی کلروکین
هیدروکسی کلروکین (hydroxychloroquine) همان طور که از نامش پیداست ارتباط نزدیکی با کلروکین دارد اما نسبت به آن سمیّت کمتری داشته و برای درمان برخی بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس و روماتیسم مفصلی استفاده می شود.
دانشمندان حدس می زنند این دارو با مختل کردن ارتباطات میان سلول ها در سیستم ایمنی بدن عمل کرده و احتمالا مانند کلروکین به کاهش طوفان های سیتوکین کمک می کند.
از آن جایی که این دارو هم خانواده کلروکین است پزشکان در حال تست آن روی بیماران کووید ۱۹ هستند و به نظر می رسد نتایج به دست آمده اثر بخشی آن روی کووید ۱۹ را تایید کرده است.
به گفته محققان چینی حدود سه ماه طول می کشد تا دریابیم که آیا این دارو در درمان کووید ۱۹ موثر است یا خیر و چقدر موثر است، اگرچه نتایج اولیه در چین امیدوار کننده بوده است.
هیدروکسی کلروکین نیز مانند کلروکین برای انسان ایمن شناخته شده و از دهه ۱۹۵۰ در بازار موجود است.
۳. کالترا
کالترا (Kaletra) ترکیبی از دو داروی ضد ویروسی لوپیناویر و ریتوناویر است که برای مقابله با ایدز تولید شده است. این دارو نیز به طور گسترده در دسترس است و در سراسر جهان آزمایش های بالینی روی آن در حال انجام می باشد.
دو داروی لوپیناویر و ریتوناویر هر دو مهار کننده پروتئاز هستند و زمانی که با هم ترکیب شوند اثرات متفاوت اما مکمل هم دارند.
لوپیناویر تکثیر ویروسی HIV را کاهش داده و ریتوناویر به افزایش غلظت لوپیناویر در سلول ها کمک می کند.
دانشمندان حدس می زنند ترکیب این دو دارو بتواند چرخه زندگی کرونا ویروس جدید را نیز به روش مشابه مختل کند اگرچه نتایج مطالعه ای که به تازگی منتشر شده نشان داده مصرف آن در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ شدید تاثیر نداشته است، اما مطالعات در این زمینه همچنان ادامه دارد.
۴. رمدسیویر
رمدسیویر (Remdesivir) توسط گروهی از دانشمندان برای مقابله با بیماری ویروسی ابولا ساخته شد اما در این زمینه موفق نبوده است.
با این حال به نظر می رسد در برابر هر دو بیماری مرس و سارس در تست های حیوانی و رده سلولی موثر بوده و از آن جایی که کرونا ویروس ها عامل این بیماری ها بوده اند به نظر می رسد مصرف آن در درمان کووید ۱۹ نیز موثر باشد.
چگونگی عملکرد این دارو مشخص نیست اما نتایج یک مطالعه نشان داده با مسدود کردن تکثیر RNA در طول چرخه تولید کرونا ویروس عمل می کند.
از رمدسیویر در اولین نمونه بیمار کووید ۱۹ در ایالات متحده که وضعیت بیماری اش وخیم شده بود استفاده شد و علائم بیماری روز پس از آن بهبود یافت، با این حال هنوز مشخص نشده که آیا واقعا دارو عامل این بهبودی بوده یا خیر.
طبق گفته محققان آمریکایی اگرچه این دارو برای برخی بیماران مبتلا به کووید ۱۹ تجویز شده اما شواهد محکمی در دست نیست که نشان دهد مصرف آن نتایج بالینی را بهبود بخشیده است.
۵. لوزارتان
لوزارتان (Losartan) از داروهای ضد فشار خون بالا است که با جلوگیری از اتصال هورمونی به نام آنژیوتانسین به گیرنده های رگ های خونی به آرامش آن ها کمک کرده و فشار خون را کاهش می دهد.
دانشمندان بر این باورند که این دارو به عنوان مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین می تواند مانع ورود ویروس ها به داخل سلول ها شده و ممکن است به بهبود بیماران مبتلا به کووید ۱۹ کمک کند.
سایر رویکردها
بی شک اولین گام برای مقابله با یک ویروس جدید از جمله کرونا ویروس جدید آزمایش و استفاده مجدد از داروهای موجود در بازار یا داروهایی که حداقل ایمنی آن ها اثبات شده می باشد اما در عین حال محققان به دنبال مطالعه عمیق ویروس و آشنایی کامل با آن هستند تا بتوانند داروهای مخصوص کرونا ویروس جدید را کشف و تولید کنند.
مرکز Satchell از مراکزی است که پروتئین ها و دیگر ساختارهای این ویروس را به صورت عمقی مورد مطالعه قرار داده و در حال طراحی داروهایی برای مقابله با این بیماری می باشد.
اگرچه گفته شده کشف داروی جدید مخصوص کرونا ویروس جدید پروسه ای زمان بر است و ممکن است دو سال به طول انجامد اما با کمک تحقیقاتی که طی سال های قبل روی ویروس های عامل مرس و سارس انجام شده و از آن جایی که این سه ویروس از نظر ژنتیکی تا حد زیادی به هم شبیه هستند مدت زمان ساخت داروی کووید ۱۹ ممکن است به ۱۲ تا ۱۸ ماه کاهش یابد.