با شیوع ویروس کرونا در کشور ،برخی از واحدهای کوچک یا خانگی دچار کاهش تولید شدند و به نوعی رمق بازار آنها از تب و تاب افتاد که نمونه آن محصولات قارچ خوراکی است.
محدودشدن تردد وسایل نقلیه به دلیل شیوع کرونا، در کنار به هم خوردن عرضه و تقاضا ، باعث کاهش قیمت قارچ خوراکی شده است.
قارچ خوراکی، قرن‌هاست که به عنوان یک غذای مورد استفاده در بیشتر رستورانها یا آشپزی خانگی شناخته شده است و براساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) قارچ‌ها منبع خوبی از ویتامین‌های B، C، D و مواد معدنی از جمله پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن و مس هستند و قارچ دارای ۱۹ تا ۳۵ درصد پروتئین ، مقادیر کمی چربی و فاقد نشاسته است.
کارشناسان کشاورزی عقیده دارند، کشت قارچ نیازی به سرمایه‌گذاری زیاد یا دسترسی به زمین ندارد زیرا قارچ را می‌توان روی بستری که از مواد زائد و پاک کشاورزی تهیه می‌شود، تولید کرد.
پرورش قارچ به دلیل نگهداری کم، می‌تواند به صورت پاره وقت انجام شود علاوه بر اینکه برای ساکنان روستایی و شهری به ویژه زنان و معلولان نیز یک فعالیت پایدار و جذاب است، بنابراین می‌توان گفت کشت قارچ پتانسیل بالایی برای بهبود امنیت غذایی و درآمدزایی دارد که به اندازه خود می‌تواند سبب رونق اقتصادی شود.
همین رویکرد، سبب شده تا در سال‌های گذشته علاقه‌مندان با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب استان، وارد عرصه پرورش و تولید قارچ شوند به گونه‌ای که چهارمحال و بختیاری رتبه پنجم یا ششم تولید قارچ کشور را به خود اختصاص داده است.
اما این روزها با شیوع ویروس کووید ۱۹ و به دنبال آن توصیه برای در خانه ماندن، پرهیز از مصرف غذاهایی که در بیرون تهیه می‌شوند و همچنین محدودشدن تردد وسایل نقلیه ،با توجه به اینکه بیشتر قارچ تولیدشده در استان به سایر استان‌ها ارسال می‌شود، پرورش دهندگان قارچ با مشکلاتی نظیر قیمت پایین فروش محصول دست و پنجه نرم می‌کنند.
حمل و نقل مهمترین مشکل برای توزیع قارچ است
رییس هیات مدیره یکی از شرکت‌های تولیدکننده قارچ در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: این واحد تولیدی با یک ۱۱۰ نفر نیروی شاغل سالانه یک هزار و ۲۰۰ تن قارچ تولید می‌کند.
علی کاظمی، به کاهش ماهانه ۲۰ تا ۳۰ تن قارچ در این شرکت اشاره کرد و افزود: در اسفندماه ۹۸حدود ۲۰ تن و در فروردین امسال حدود ۳۰ تن کاهش تولید وجود داشت، که این مساله به دلیل مشکلات جانبی ناشی از کرونا است.
وی، با تاکید بر رعایت تمامی پروتکل‌های بهداشتی در این واحد تولیدی، بیان کرد: مشکلات تولیدکنندگان قارچ مربوط به بحث حمل و نقل کارکنان، تامین مواد اولیه و ارسال بار است، اگر چه گفته شده که حمل و جابجایی موادغذایی مشکلی ندارد، ولی رانندگان به دلیل ترس از کرونا برای حمل بار همکاری ندارند،علاوه بر اینکه برخی نیز کرایه‌ها را افزایش داده‌اند.
رییس هیات مدیره این شرکت تولید قارچ شهرکرد تاکید کرد: چون ارسال بار به سختی صورت می‌گیرد، عرضه و تقاضا به نیز به مشکل برخورده است و به همین دلیل قیمت قارچ درب کارخانه از قیمت قارچ در بازار خیلی کمتر است.
کاظمی، با اشاره به رکود بازار قارچ قبل از عید، بیان کرد: خوشبختانه بعد از عید وضعیت بهتر شده است، اما همچنان مشکل در ارسال بار وجود دارد.
وی، به حمایت انجمن تولیدکنندگان قارچ اشاره و تصریح کرد: این انجمن در اسفندماه مقدار زیادی از بار مازاد را برای جلوگیری از افت قیمت قارچ به ازای هر کیلوگرم ۱۵۰ هزار ریال خریداری کرد که این کمک بسیار بزرگی در راستای جلوگیری از ورشکستگی بسیاری از تولیدکنندگان بود.
ضایع شدن ۸۵ درصد قارچ تولیدی
احسان اسدی یکی از تولیدکنندگان قارچ دکمه‌ای در روستای قلعه ممکا در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: پرورش قارچ یک دوره ۲ ماهه است، با ورود بذر و مواد اولیه مثل کمپوست به داخل سالن پس از گذشت ۳۵ روز و انجام یک سری عملیات روی بستر، محصول به بار می‌نشیند و می‌توان بار چینی داشت.
وی افزود: زمانی که برای برداشت قارچ در اسفندماه، بارریزی انجام شد و سالن را کشت داده شد، صحبت از کرونا نبود، با این حال دهم اسفند بارچینی را شروع شد، اما متاسفانه به دلیل ویروس کرونا تقاضا روز به روز کمتر شد و قیمت‌ها کاهش یافت تا جایی که بارهای موجود در سردخانه بعد از ۷ روز کپک زدند و از چرخه مصرف خارج شدند.
این پرورش‌دهنده قارچ بیان کرد: با مشاهده وضعیت بازار فروش قارچ بقیه بارها را جمع‌آوری نکردیم، سالن را تخلیه و دیگر کشت جدیدی انجام ندادیم.
اسدی کرد: عمده محصول تولیدی ما به استان‌های تهران، هرمزگان، یزد، خوزستان و کرمان ارسال می‌شد، اما نبود وسایط حمل و نقل به دلیل نداشتن اجازه برای رفت و آمد بین استانی، موجب واردآمدن آسیب جدی به تولید شد به گونه‌ای که کارگاه ۲ میلیارد ریال متضرر شد.
وی به اشتغال ۲۷ نفر در کارگاه خود اشاره و خاطر نشان کرد: چون قارچ از لحظه چیده‌شدن تا زمان طبخ ،رشد می‌کند، شرایط نگهداری سختی دارد و در نهایت ۲ تا ۳ روز می‌توان آن را نگه داشت، بنابراین در فاصله زمانی چیده‌شدن تا طبخ ،از آب پایه خودش استفاده می‌کند و به این طریق کیفیت آن کاهش می‌یابد.
اسدی، با بیان اینکه مدت زمان نگهداری قارچ در سردخانه حداکثر یک هفته و در شرایط عادی ۲ روز است، ادامه داد: کارگاه ما یک سردخانه ۱۰ تنی داشت، ولی در شرایط کنونی سردخانه نیز کارایی ندارد.
این پرورش‌دهنده قارچ با بیان اینکه قارچ صنایع تبدیلی محدودی دارد، بیان کرد: چون در روستای قلعه ممکا همه قارچ‌های تولیدی برگشت خورد و صادرات نیز با توجه به بسته‌شدن مرزها انجام نمی‌شد، واحدهای دارای صنایع تبدیلی، خودشان حجم زیادی از قارچ را داشتند.
اسدی گفت: هر یک کیلوگرم قارچ در شرایط عادی برای تولیدکننده صنعتی ۱۵۰هزار ریال هزینه دارد و قیمت فروش نیز ۱۳۵ هزار تا ۱۴۰ هزار ریال بود.
وی ،با اشاره خسارت حدود ۸۰ درصدی تولید واحد پرورش قارچ خود، ادامه داد: پس از شیوع کرونا در کشور قیمت قارچ تا ۴۰ هزار ریال نیز رسید.
اشتغال ۷۵۰ نفر در صنعت تولید قارچ
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، میزان قارچ تولیدی استان را ۷ هزار و ۵۰۰ تن سالانه عنوان کرد و اظهار داشت: از این میزان ۶ هزار تن به صورت صنعتی از ۳۲ واحد و یک هزار و ۵۰۰ تن از واحدهای پرورش خانگی قارچ برداشت می‌شود.
ابراهیم شیرانی، با اشاره به اشتغال ۷۵۰ نفر در صنعت پرورش قارچ استان، بیان کرد: براساس برنامه ششم توسعه، سالانه ۲۰۰ تن افزایش در تولید قارچ استان پیش‌بینی شده است، علاوه بر اینکه با بهره‌برداری از یک مجتمع قارچ در جونقان ۲ تا ۳ هزار تن به ظرفیت قارچ تولیدی استان اضافه می‌شود.
وی، با اشاره به کاهش تولید قارچ استان پیش از عید۹۹، تصریح کرد: علت این مساله به شیوع کرونا و کاهش ارسال قارچ به دیگر استان‌ها به دلیل محدودیت حمل و نقل‌ها برمی‌گردد.
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری، مشکل دیگر در رابطه با کاهش تولید قارچ را کم بودن و یا نبود کمپوست عنوان و خاطر نشان کرد: کمپوست مورد نیاز تولید قارچ از خارج استان تهیه می‌شود.
شیرانی ادامه داد: بالا بودن تولید در کنار مشکل حمل و نقل و ارسال نشدن قارچ، سبب به هم خوردن عرضه و تقاضا و در نتیجه کاهش یکباره قیمت قارچ شد.
وی ،به کاهش تولید قارچ به نصف تا یک سوم در برخی واحدهای تولید قارچ اشاره و تصریح کرد: مشکلات تولیدکنندگان قارچ در استان جمع‌بندی و برای اتخاذ راهکارهای مناسب به تهران ارسال شده است.
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری یادآور شد: معوقه کردن تسهیلات بانکی تولیدکنندگان و اختصاص سرمایه در گردش به آنها، می‌تواند بخشی از این مشکلات را حل کند.
شیرانی، با بیان اینکه صنایع تبدیلی می‌تواند باعث افزایش ارزش افزوده محصولات و تولیدات کشاورزی شود، گفت: تولیدکنندگان عمده خودشان را به طور معمول برای صنایع تبدیلی نیز اقدام می‌کنند، علاوه بر اینکه به افراد متقاضی نیز تسهیلات اعطا می‌شود.
صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی پذیرای سرمایه‌گذاران است
مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه بیشتر قارچ تولیدی استان به دیگر استان‌ها ارسال می‌شود، تصریح کرد: بخشی از قارچ تولیدی نیز برای تهیه ترشی، شوری و کنسرو مصرف می‌شود.
طهمورث فتاحی، ظرفیت ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی برای محصولات کشاورزی تولید شده در استان را بالا عنوان و خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه ۱۰۰ درصد تولید قارچ مربوط به بخش خصوصی است، محصولی در آن از بین نمی‌رود ولی اینگونه نیست که نیاز به سرمایه‌گذاری در این بخش نباشد.
وی با تاکید بر تاثیر شیوع ویروس کرونا روی تمامی بخش‌های تولیدی، گفت: در شرایط کنونی، کاهش تقاضا برای همه محصولات است و مختص قارچ نیست، علاوه بر اینکه به اندازه قارچ تولیدی در استان صنایع تبدیلی وجود دارد.
مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: ضایعات قارچ بسته به کیفیت آن پایین و در حد ۳ درصد است.
تولیدکنندگان بخش کشاورزی حمایت شوند
رییس کمیسیون بخش کشاورزی اتاق بازرگانی چهارمحال و بختیاری با اشاره به مشکلات پیش‌آمده به دنبال شیوع کرونا برای تولیدکنندگان بخش کشاورزی، بیان کرد: به دلیل مسائل کارگری و قرنطینه، کشت این محصول کاهش یافته است.
دبیر رضایی، خواستار حمایت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی با دادن یارانه به آنها شد و تصریح کرد: این یارانه باید توسط دولت به آنها اعلام و اعطا شود، نه اینکه فقط وعده باشد.
وی گفت: دولت باید از تولیدکننده حمایت کند اگر چنین نباشد و منابع مالی نیز در دست تولیدکننده نباشد، به دلیل ناتوانایی برای خرید کود، سموم و سایر ملزومات مورد نیاز تولید در بخش کشاورزی، به صورت عملی آنها حذف می‌شوند.
به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری دارای۶۶ بهره‌برداری بخش کشاورزی است که سالانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن انواع محصولات دامی، زراعی، باغی و شیلات در استان تولید می‌شود.
بیماری ویروسی کرونا (کووید ۱۹)به بیشتر کشورهای جهان سرایت کرده است و سازمان بهداشت جهانی را برآن داشته است تا وضعیت فوق‌العاده اعلام کند.
شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون، رعایت بهداشت فردی، خودداری از دست دادن‌های مکرر و منع سفر و اجتماعات از جمله نکاتی است که پزشکان متخصص برای پیشگیری از شیوع این ویروس توصیه می‌کنند.
