کتاب «پاسخ گیاهان زراعی به گرمایش جهانی»، نشان می‌دهد که فعالیت‌های انسان و نحوه زندگی او چه تأثیرات منفی بر محیط زیست و پدیده گرمایش جهانی داشته و گیاهان که تأمین‌کننده اصلی غذای انسان هستند، چگونه در این روند آسیب می‌بینند.
گرمایش جهانی پدیده‌ای است که منجر به افزایش میانگین دمای زمین و سطح اقیانوس‌ها شده است. طی ۱۰۰ سال گذشته، کره زمین به‌طور غیرطبیعی حدود ۰/۷۴ درجه سلسیوس گرم‌تر شده که این موضوع دانشمندان را نگران کرده است.
برخی از دانشمندان معتقدند که دهه‌های پایانی قرن بیستم، گرم‌ترین سال‌های ۴۰۰ سال اخیر بوده و گزارش‌ها حاکی از آن است که ۱۰ مورد از گرم‌ترین سال‌های جهان، تنها از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۷ به ثبت رسیده که این میزان در ۱۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
به‌نظر می‌رسد فعالیت‌های صنعتی در ایجاد این مشکل بسیار موثر بوده‌اند و به گرم‌شدن کره زمین کمک می‌کنند. از سال ۱۸۸۰ اندازه‌گیری دمای هوای کره زمین آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد. همچنین گفته می‌شود گرم‌شدن کره زمین، در سال ۲۱۰۰ باعث خشکسالی شدید، گرمای سوزان و توفان‌های وحشتناک خواهد شد.
کتاب «پاسخ گیاهان زراعی به گرمایش جهانی» تألیف مشترک دی. چ. آپرتی و وی. آر. ردی، در ماه‌های اخیر با ترجمه محمد خادم پیر؛ پژوهشگر سازمان اتکا و سید احمد حسینی؛ عضو هیأت علمی دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان چاپ و منتشر شده است. در این اثر ضمن بیان مقدمه‌ای از بحث گرمایش جهانی و تبعات منفی آن در دنیا، به موضوعاتی همچون مشکلات و چشم‌انداز محصولات زراعی با تغییر دما، تکنولوژی‌های ایجاد گرما برای مطالعه واکنش گیاهان زراعی و فناوری‌های تعدیل‌یافته برای کنترل تنش دما در گیاهان زراعی پرداخته می‌شود.
.jpg)
اثر گرم شدن کره زمین بر چرخه کربن در خاک‌های کشاورزی
«گرم شدن جهانی و تغییر اقلیم، از معضلات مهم زیست‌محیطی است که به‌ویژه در دو دهه اخیر از سوی بسیاری از محافل علمی در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. به‌نظر می‌رسد گرمایش جهانی با پیامدهای بسیار مهمی همراه باشد که اثرات آن تا سال‌ها باقی خواهد ماند. پیامدهایی که می‌تواند علاوه بر تغییرات جوی، در سطح کره زمین و اقیانوس‌ها نیز ردپایی از خود برجا گذارد.
پژوهشگران در سال‌های اخیر به این نتیجه رسیده‌اند که فعالیت‌های انسانی و به‌خصوص مصرف سوخت‌های فسیلی که موجب انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود، در مواجه شدن با این پدیده بیشترین و مهم‌ترین نقش را داشته است. این موضوع بیانگر این است که دانشمندان بیش از پیش به ارتباط بین فعالیت‌های انسان و گرمایش جهانی یقین پیدا کرده‌اند…
جهان درگیر یک روند گرمایشی بسیار واضح است، روندی که در آن افزایش سطح کربن و ناهنجاری‌های دمای طبیعی باعث سال‌های گرم بیشتر و سال‌های سرد کمتری شده است. به علت روند افزایش در دمای کره زمین، ممکن است کشاورزی‌های نوین با چالش‌های چندجانبه‌ای در آینده روبه‌رو شوند.
هم‌‌اکنون در خاورمیانه و آفریقا گزارش‌هایی از کاهش عملکرد محصولات کشاورزی به ثبت رسیده است. گرم شدن کره زمین احتمالا بر چرخه کربن در خاک‌های کشاورزی نیز تأثیر می‌گذارد. تنش دمای بالا، از جوانه‌زنی تا رشد و نمو گیاه را تحت‌تأثیر قرار داده و فرایندهای مختلف فیزیولوژیکی مانند عملکردهای فتوسنتزی و فرایندهای تولیدمثلی یعنی گلدهی، گرده‌افشانی و ایجاد بذر را کنترل می‌کند.»
کاهش مقاومت گیاه نسبت به آفات براثر افزایش دما
«تغییر الگوهای بارندگی برنحوه بقای حشرات و آفات گیاهان زراعی نیز تأثیر می‌گذارد. تخمین زده می‌شود هر یک درجه افزایش دما، گونه‌های حشرات را قادر می‌سازد تا ۲۰۰ کیلومتر به سمت شمال و یا ۱۴۰ کیلومتر به سمت ارتفاعات گسترش پیدا کنند.
گرمایش اقلیمی ممکن است سبب گسترش دامنه پراکنش حشرات به سمت عرض‌های جغرافیایی و ارتفاعات بالاتر شود… افزایش دما به‌طور قابل‌توجه سبب تغییر فیزیولوژی گیاه میزبان و در نتیجه مکانیسم مقاومت آن می‌شود. دمای بالا ممکن است سبب از بین رفتن مقاومت در برابر حساسیت دمایی شود. در نتیجه کاهش مقاومت مکانیسم دفاعی، گیاه میزبان نسبت به تهاجم آفات بسیار آسیب‌پذیر خواهد بود.»
نخستین چاپ کتاب «پاسخ گیاهان زراعی به گرمایش جهانی» در ۲۰۷ صفحه با شمارگان ۲۰۰ نسخه به بهای ۳۵ هزار تومان از سوی انتشارات سازمان اتکا راهی بازار نشر شده است.
