موج دوم شیوع کرونا در ایران با افزایش موارد شدید بیماری و میزان مرگ و میر بیشتر همراه بود. در موج دوم، از یک سو خبری از محدودیت های درنظر گرفته شده در موج اول نیست و از سوی دیگر کادر درمان بعد از ۶ ماه فعالیت مداوم در جبهه مقابله با کرونا خسته شده اند. همه این ها درحالی اتفاق افتاده که پیش بینی می شد به دلیل آشنایی بیشتر با ویروس کرونا و راه های پیشگیری از ابتلا به آن، موج دوم کم خطرتر و آرام تر طی شود.
طی این مدت استفاده از ماسک در ایران الزامی و به شهروندان تاکید شد با هر نوع ماسکی که می توانند تهیه کنند، در کنار رعایت فاصله اجتماعی و توصیه های بهداشتی، از ابتلای خود و دیگران به ویروس کرونا پیشگیری کنند. این ساده ترین و تاثیرگذارترین راه پیشگیری از ابتلا به نوع شدید بیماری است که در صورت رعایت همه افراد جامعه، می تواند نسخه کاربردی برای کنترل چرخش ویروس در جامعه باشد.
درباره تاثیر استفاده از ماسک به عنوان موثرترین راه پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید۱۹ گفت و گویی با دکتر بهنام حاجی حسینلو داشتیم. این پزشک ایرانی متولد شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی که هم اکنون متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی و عضو هیئت علمی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا است، ضمن تشریح دلایل ابتلا به نوع شدید بیماری کووید۱۹ در موج دوم کرونا و راه پیشگیری و مقابله با آن، توصیه هایی نیز برای برگزارکنندگان و داوطلبان کنکور ۹۹ دارد که در ادامه می خوانید.
دکتر بهنام حاجی حسینلو در گفت و گو با ایسنا، در خصوص علت افزایش موارد شدید بیماری، اظهار کرد: موارد تعیین کننده شدت بیماری دو گروه هستند، یکی موارد مربوط به ویروس یا عامل مهاجم و دیگری عوامل مربوط به میزبان یا فردی که آلوده می شود.
کمیت ویروس ها، عامل تعیین کننده شدت بیماری
وی افزود: در مورد عوامل مربوط به ویروس، مهمترین عامل تعیین کننده در شدت بیماری، تعداد ویروسی است که وارد بدن می شود. این درحالی است که ما فقط یک جهش شناخته شده در ویروس داریم که این جهش در مورد تمام ویروس ها یکسان است و این طور نیست که ویروس های ضعیف، قوی و متوسط داشته باشیم و ویروس با شدت بیماری زایی متفاوت وارد بدن شود، بنابراین شدت بیماری زایی همه ویروس های کرونا یکی است و در اینجا کمیت تعیین کننده است، نه کیفیت.
ماسک، عامل تعیین کننده کمیت ویروس در بدن
متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی با اشاره به اینکه کمیت ویروس های کرونا در بدن افراد باعث بروز بیماری با شدت های مختلفی می شود، تصریح کرد: مهمترین عامل تعیین کمیت ویروس هایی که وارد بدن می شود، استفاده از ماسک است. اگر کسی که آلوده به ویروس کرونا است ماسک بزند، تعداد ویروس هایی که از دهان و بینی او خارج و در محیط پراکنده می شود کمتر خواهد بود.
وی اضافه کرد: اگر فردی که آلوده به ویروس نیست در مواجهه با فرد آلوده قرار گیرد، در صورت استفاده از ماسک قطعا تعداد ویروس های کمتری وارد بدن او شود و احتمالا شدت بیماری را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد، ضمن اینکه با رعایت فاصله اجتماعی و قرار گرفتن در محیط آزاد، احتمال انتقال ویروس تقریبا به صفر می رسد.
دکتر حاجی حسینلو تصریح کرد: در محیط بسته ویروس تا مدت زمانی در هوا معلق می ماند و تراکم ویروس نیز بیشتر است، بنابراین احتمال خطر همچنان وجود دارد، اگرچه ماسک زدن و رعایت فاصله اجتماعی در محیط بسته نیز خطر انتقال ویروس را به شدت کاهش می دهد.
استادیار بالینی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا در ادامه به عامل دوم موثر در شدت بیماری، یعنی میزبان انسانی اشاره و تصریح کرد: عواملی مثل بیماری زمینه ای و نقص ایمنی وجود دارد، ولی خیلی شایع نیست و می توان گفت مهمترین عامل در ایجاد بیماری شدید، تعداد ویروسی است که وارد بدن می شود و مهمترین روش برای کم کردن تعداد ویروس هم استفاده از ماسک توسط همه افراد جامعه و بعد از آن رعایت فاصله اجتماعی است.
ماسک من از خودم و دیگران محافظت می کند
وی با تاکید براینکه ماسک زدن من هم از خودم و هم از دیگران محافظت می کند، خاطرنشان کرد: اگر من آلوده نباشم، ماسک از من محافظت کرده و باعث می شود تعداد ویروس هایی که به سمت من می آیند و می خواهند وارد مجاری تنفسی من شوند کمتر شود. همچنین اگر من ناقلی هستم که خبر ندارم، ماسک من می تواند از دیگران محافظت می کند، بنابراین به خاطر خودمان و جامعه حتما باید همه ماسک بزنیم.
هر پوششی جلوی بینی و دهان، سطحی از محافظت ایجاد می کند
این متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی در مورد اینکه چه ماسکی باید استفاده کرد و برای مردم عادی کارایی بیشتری دارد، توضیح داد: ماسک های سه لایه جراحی برای استفاده افراد در جامعه توصیه می شود، ولی اگر دسترسی به این ماسک وجود نداشت و یا از نظر مالی امکان تهیه آن نبود، ماسک های پارچه ای و دست ساز هم موثر هستند، چراکه به طور کلی هر پوششی که جلوی دهان و بینی ما قرار گیرد، حتی روسری و شال، سطحی از محافظت را ایجاد می کند. پس اگر دسترسی به ماسک های استاندارد نداریم می توانیم از ماسک های خانگی و قابل شستشو استفاده کنیم.
تعداد موارد شدید و کیفیت درمان، دو عامل تعیین کننده مرگ و میر
دکتر حاجی حسینلو با بیان اینکه دو عامل تعیین کننده میزان مرگ و میر بر اثر ابتلا به بیماری کووید۱۹ است، تصریح کرد: تعداد موارد شدید بیماری و دیگری کیفیت درمان دو عامل تعیین کننده و اصلی میزان مرگ و میر هستند، در عین حال که کیفیت درمان خود به دو عامل سخت افزاری و انسانی بستگی دارد.
وی عامل سخت افزاری کیفیت درمان را روش های درمانی موجود عنوان کرد و گفت: در این زمینه مشکلاتی داشتیم، مثلا داروی ضد ویروسی قوی در اختیار نبود ولی الان رمدیسیویر که یک داروی ضد ویروسی موثر است در دسترس است و توسط شرکت های داروسازی ایرانی تولید می شود که کمک به افزایش کیفیت درمان می کند. همچنین پلاسما درمانی و موارد دیگر باعث افزایش کیفیت درمان از نظر سخت افزاری می شود.
این متخصص ایرانی مقیم آمریکا، قسمت انسانی کیفیت درمان را نیز مربوط به خسته شدن کادر درمان دانست و افزود: پرستاری که در آی سی یو کار می کند در حالت عادی از ۳ تا ۴ بیمار مراقبت می کند ولی وقتی ظرفیت آی سی یو پر شود مجبور است از ۸ تا ۹ بیمار مراقبت کند، بنابراین قطعا کیفیت کار پزشک و یا پرستار تحت تاثیر قرار می گیرد که باز هم به تعداد موارد شدید بیماری بر می گردد.
عضو هیئت علمی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا با بیان اینکه افزایش تعداد موارد شدید بیماری هم خطر فردی برای بیماران را بیشتر می کند و هم بر کیفیت کادر درمان تاثیر می گذارد، خاطرنشان کرد: همانطور که اشاره شد مهمترین عامل تعیین کننده شدت بیماری، تعداد ویروس هایی است که وارد بدن فرد می شود و مهمترین عامل در کم کردن تعداد ویروس هایی که وارد بدن می شود نیز ماسک زدن همه افراد، رعایت فاصله اجتماعی و اجتناب از تجمع در محیط های بسته است.
همه در یک کشتی نشسته ایم
دکتر حاجی حسینلو در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به سوال کسانی که می گویند چرا باوجود استفاده از ماسک و رعایت توصیه های بهداشتی هنوز در جامعه نتیجه ای که باید را نمی بینیم، گفت: این موضوع مصداق همان ضرب المثل قدیمی است که همه ما شنیده ایم. یک نفر کشتی را سوراخ می کرد و می گفت من جلوی خودم را سوراخ می کنم! این وضعیتی است که در این پاندمی با آن درگیر هستیم.
وی با تاکید براینکه استفاده از ماسک و رعایت توصیه های بهداشتی یک مساله اجتماعی است که همه باید دخیل شویم، اظهار کرد: اگر گروه کوچکی ماسک نزنند باعث می شوند چرخه انتقال ویروس ادامه داشته باشد و حتی افرادی که ماسک زده اند هم آلوده شوند. یعنی ماسک نزدن افراد فقط به خودشان برنمی گردد و به دیگران هم ظلم می کنند.
این پزشک متخصص خاطرنشان کرد: مهار کردن شیوع کرونا به چند عامل بستگی دارد. قطعا یکی از عواملی که تاکنون نتوانسته ایم کرونا را مهار کنیم این است که عده ای در جامعه ماسک نمی زنند و باعث می شود چرخه انتقال ویروس با سرعت ادامه پیدا کند و نتوانیم سرعت حرکت آن را کند کنیم.
ماسک زدن یک موضوع فردی نیست
عضو هیئت علمی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا با تصریح براینکه ماسک زدن یک موضوع فردی نیست، گفت: ماسک نزدن من فقط بر روی من تاثیر نمی گذارد، بخشی به خاطر محافظت خودم و بخش دیگری به خاطر جامعه است، بنابراین با ماسک نزدن جان مردم دیگر را به خطر انداخته و به حقوق دیگران تجاوز می کنیم که دور از انسانیت و اخلاق است.
وی یادآور شد: اگر کادر درمان را خسته کنیم و حجم کاری که انجام می دهند را افزایش دهیم، به طور مستقیم کیفیت کار تحت تاثیر قرار می گیرد. این درحالی است که مطالعه ای چند روز اخیر منتشر شده که نشان می دهد کادر درمان حتی اگر وسایل حفاظتی کامل را داشته باشند و اصول حفاظتی را رعایت کنند، بیش از ۳۰۰ درصد ریسک ابتلای بیشتری برای ابتلا به کرونا در مقایسه با افراد دیگر جامعه دارند.
توصیه هایی برای برگزارکنندگان و داوطلبان کنکور
دکتر حاجی حسینلو اظهار کرد: در هرگونه اجتماعی زیر سقف و فضای بسته حتی اگر همه موارد رعایت شود، خطر انتقال ویروس کرونا و افزایش بیماری وجود دارد.
این متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی ادامه داد: اگر قرار به برگزاری کنکور باشد توصیه هایی برای برگزارکنندگان و داوطلبان دارم. از برگزار کنندگان درخواست می کنم نظارت کامل بر حفظ فاصله دو متر داشته باشند؛ در صف های ورودی به محل آزمون و توزیع کارت و داخل سالن، از هر چهار طرف مطمئن باشند داوطلبان با یکدیگر فاصله دارند.
وی با بیان اینکه شاید لازمه این کار افزایش تعداد مراکز برگزاری آزمون باشد، تاکید کرد: باید ریسک انتقال بیماری کم شود و چاره ای جز این وجود ندارد.
این پزشک متخصص ایرانی به برگزارکنندگان توصیه کرد؛ در محل برگزاری آزمون ماسک داشته باشند و در اختیار کسانی قرار دهند که ممکن است بدون ماسک مراجعه کرده باشند، اما هیچ کسی را بدون ماسک به محل برگزاری آزمون راه ندهند.
استادیار بالینی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا به داوطلبان کنکور هم توصیه کرد حتما اگر به ماسک سه لایه جراحی دسترسی دارند استفاده کنند و در غیر این صورت ماسک پارچه ای بزنند و افزود: داوطلبان باید فاصله اجتماعی را هنگام ورود و خروج رعایت کنند.
دکتر حاجی حسینلو با تاکید براینکه برگزاری کنکور با شرایط ایمن همکاری جمعی را می طلبد، خاطرنشان کرد: اینطور نیست که برگزاری ایمن کنکور صد درصد به عهده شرکت کنندگان یا برگزارکنندگان باشد، چراکه همکاری دوطرف را می طلبد تا کنکور با ایمن ترین حالت ممکن و کمترین احتمال ابتلا برگزار شود.
