چرا در وعده سحر نباید شیرینی بخوریم؟

دکتر زهرا عبداللهی، در نشست خبری با خبرنگاران از طریق ویدئوکنفرانس گفت:«اصولا در ایام روزه داری و در ماه مبارک رمضان رعایت اصول تغذیه صحیح نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت ما دارد بویژه در ایام ماه مبارک رمضان باید اصول تغذیه صحیح یعنی مصرف متعادل از همه گروه های غذایی در وعده سحر و افطار و خودداری از مصرف بی رویه شیرینی و چربی و نمک در ایام روزه داری رعایت شود. »

وی در ادامه گفت:«برای مقابله با کرونا نوع غذایی که می خوریم نقش بسیار مهمی دارد. غذاهای چرب ، سرخ شده ، پرروغن و پر نمک باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود بنابراین در وعده سحر نکاتی که باید رعایت شود در درجه اول مصرف کافی سبزیجات و سالادها است به این علت که حاوی آب هستند و در طول روز از خشکی دهان و گلو و کم آب شدن بدن پیشگیری می کند. یکی از عوامل زمینه ساز برای فعالیت ویروس کرونا خشکی گلو است اگر در کنار غذاها سبزی و سالاد باشد کمک به پیشگیری از خشک شدن گلو می کند. همچنین مصرف سالاد و سبزیجات ویتامین های A و C مورد نیاز بدن برای تقویت سیستم ایمنی بدن را تامین می کند.»

وی افزود:« بنابراین یک توصیه مصرف سبزی و سالاد در کنار غذای سحری است نوشیدنی های شیرین برای سحر توصیه نمی شود برای اینکه احساس تشنگی را د رطول روز تشدید می کنند غذاهای چرب و سرخ شده و پر ادویه مناسب نیستند چون احساس تشنگی و خشکی گلو را بیشتر می کنند. یکی از اشکالات خوردن غذاهای شیرین در سحر این است که در طول روز قند بدن افت می کند. »

وی گفت:« در وعده افطار مهم است مایعات گرم و مواد قندی مثل خرما برای برگشتن قند خون به حالت عادی و یک غذای ساده و سبک استفاده شود. درنهایت رعایت اصول تغذیه صحیح یعنی کاهش مصرف نمک و قند و چربی و مصرف سبزیجات و مایعات و آب به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از کرونا کمک می کند و برای حفظ عملکرد طبیعی دستگاه های بدن نقش مهمی دارد.»

وی در پاسخ به اینکه با توجه به اینکه سیستم ایمنی بدن باید برای مقابله با کرونا بالا باشد آیا باید گیاهخواری کرد یا از پروتئین ها بیشتر استفاده کرد، گفت:«اصولا در بحث تغذیه یک توصیه کلی مورد تاکید است اینکه باید تعادل و تنوع را در برنامه غذایی روزانه مان رعایت کنیم اگر می گوییم ۶ گروه اصلی غذایی داریم باید در برنامه غذایی روزانه به طور کافی گنجانده شوند. پروتئین حیوانی ، نان ،غلات و سبزی ها، شیر و لبنیات باید در برنامه غذایی روزانه وجود داشته باشد. ما هیچ رژیم غذایی خاصی توصیه نمی کنیم و توصیه نمی کنیم که فقط گیاهخواری کنید یا پروتئین بخورید .سیستم ایمنی بدن هم به پروتئین ها نیاز دارد هم ویتامین ها و املاح که می توان از مواد غذایی مختلف دریافت کرد.»

وی افزود:« برای تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن اگر مجموعه ای از مواد غذایی مختلف که در گروه های غذایی مختلف هستند، مصرف شوند سیستم ایمنی می تواند از بدن در مقابل بیماری ها دفاع کند.»

وی درباره گزارشی در مورد نیروی انسانی مورد نیاز رشته تغذیه، گفت:« این گزارش یک پیش نویسی است که تهیه شده و نیاز است که مسوولان و متولیان در جاهای مختلف بخصوص دفتر بهبود تغذیه نظرش را رسما درباره آن بدهد.در بسیاری از موارد این گزارش ایراد دارد و باید کار کارشناسی بر روی آن انجام گیرد. ما در بخش بهداشت نیروی کارشناسی تغذیه را لازم داریم برای اینکه مشاوره و خدمت تغذیه به مردم بدهد. کارشناسان تغذیه تخصصشان بحث رژیم درمانی است و باید مشاوره درمانی داشته باشند. ما با این پیش نویس موافق نیستیم و باید به صورت دقیق تر تهیه و ارایه شود. به دنبال این هستیم که تا سال ۱۴۰۰ نیروی کافی در سیستم بهداشت و درمان داشته باشیم تا جایی که نیاز بخش بهداشت تامین شود.»

وی افزود:« ورود پزشکان در بحث رژیم درمانی هم یک موضوعی است که به کار کارشناسی بیشتر نیاز دارد البته در برخی از کشورها، پزشکانی هستند که تخصص تغذیه دارند و وارد بحث رژیم درمانی می شوند. رشته کارشناسی ارشد و PHD تخصصی تغذیه کار اصلی شان رژیم درمانی است این گزارش یک پیشنهاد و پیش نویس است و باید نقطه نظرات وزارت بهداشت هم در آن دیده شود و جایگاه کارشناسان تغذیه تقویت شود.»

وی در پاسخ به اینکه با توجه به قرنطینه بودن مردم و عدم تحرک کافی آیا بدن آمادگی این را دارد که بخصوص در شرایط شیوع کرونا روزه بگیرد، گفت:«دو بحث مطرح است یک دسته افرادی هستند که سالم هستند و دچار کرونا نشده اند این افراد می توانند با وجود شیوع کرونا روزه بگیرند به شرطی که اصول لازم در تغذیه را رعایت کنند و حتما وعده سحری را بخورند و آن را حذف نکنند و در سحر و افطار نکات تغذیه ای رعایت را رعایت کنند و بعد از افطار تا سحر مایعات به اندازه کافی مصرف کنند همچنین میوه و سبزیجات به اندازه مصرف کنند در این صورت هیچ مشکلی برای روزه گرفتن نیست اگر تغذیه در زمان روزه داری صحیح و اصولی باشد روزه گرفتن به تقویت بدن برای پیشگیری از بیماری کمک می کند. مهم است که دچار افراط و تفریط نشویم و تغذیه مان در افطاری صحیح باشد. در وعده سحر اگر سبزی و سالاد بخورید ویتامین های A و B و C که برای تقویت سیستم ایمنی بدن لازم است را دریافت می کنید.اگر پروتئین بخورید، اسیدهای امینه مورد نیاز بدن تامین می شود.»

وی در ادامه گفت:« یک عده از افراد ممکن است دچار بیماری کرونا شده باشند که این بیماران نباید روزه بگیرند.برای مبتلایان به کرونا روزه توصیه نمی شود. یک عده هستند که بیمار شدند و بهبود یافتند و دوره نقاهت را می گذرانند که بنا به توصیه متخصصین عفونی کسانی که بیمار شده اند تا ۶ هفته بعد از بیماری شان چون احتمال برگشت بیماری وجود دارد نباید روزه بگیرند.»

دکتر عبداللهی افزود:« دسته دیگر کسانی هستند که کرونا ندارند ولی دچار بیماری های زمینه ای مثل بیماری های قلبی و عروقی، چربی خون بالا یا دیابت هستند و دارو مصرف می کنند که حتما باید با نظر پزشک معالج خود ببینند می توانند روزه بگیرند یا خیر.»

وی در پاسخ به اینکه آیا با وجود روزه داری در شرایط کرونا مردم می توانند خون اهدا کنند ،‌گفت:« اهدای خون چه در ماه مبارک یا در هر زمان دیگری به چند فاکتور بستگی دارد که اگر رعایت شوند مشکلی برای اهدای خون نیست. اول اینکه فرد باید سالم باشد و کم خونی نداشته باشد. افراد اگر اصول صحیح در تغذیه را رعایت کنند و رعایت تعادل و تنوع را داشته باشند هیچ مشکلی برای اهدای خون ندارند اما اگر خون اهدا کردند باید در وعده سحر یا بعد از افطار منابع غذایی که برای خونسازی مفید هستند مثل آهن ، اسید فولیک ، ب ۱۲ و ب ۶ را از مواد غذایی مختلف تامین کنند و ریزمغذی های موثر در خونسازی را غذاها دریافت کنند همچنین ویتامین C کافی را از طریق سبزیجات دریافت کنند چون کمک به افزایش جذب اهن در بدن می کند.در کنار این توصیه ها نباید بعد از مصرف غذا بلافاصله چای مصرف کنند.»

وی درباره مصرف مکمل های پروتئینی در دوران روزه داری گفت:« به عنوان یک متخصص تغذیه به هیچ عنوان مصرف هیچ مکملی را توصیه نمی کنیم. در شرایطی که برنامه غذایی صحیح باشد باید پروتئین و ویتامین ها و املاح معدنی و فیبرها را از برنامه غذایی روزانه بگیریم و مصرف مکمل فقط برای کسانی است که دچار کمبودهایی هستند که برای رفع آنها نیاز به مصرف مکمل است. مصرف مکمل پروتئین توصیه نمی شود چون پروتئین را می توان از نان و غلات و گوشت و تخم مرغ دریافت کرد. با مصرف مواد غذایی مختلف در ۶ گروه اصلی ویتامین ها و املاح و سایر مواد مغذی تامین می شود. اگر مصرف مکمل پروتئینی خودسرانه باشد برای بدن مشکل ایجاد می کند چون بار زیادی به بدن و کلیه ها تحمیل می کند و سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند.»

وی درباره رژیم غذایی کادر درمان مقدم مقابله با کرونا گفت:« توصیه های غذایی برای مدافعان سلامت که برای کمک به بیماران کرونایی تلاش می کنند همان توصیه هایی است که برای مردم داریم و اگر به دلیل کمبود وقت یا عدم امکان غذا خوردن تغذیه مناسبی نداشته باشند سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف می شود و ریسک بیشتری برای ابتلا به کرونا دارند لذا باید توجه بیشتری به تغذیه خود داشته باشند. کادر درمان ساعت های زیادی کار می کنند بدون اینکه غذایی بخورند که دچار سوءتغذیه و انواع کمبود ریزمغذی ها می شوند. ما مطالب اموزشی که گروه هدفش تیم درمان است را به شکل پوستر اموزشی تنظیم کردیم تا در تمام بیمارستان ها نصب شود تا کادر درمان مقداری به نوع تغذیه شان حساس تر شوند و ساعت های طولانی گرسنه نمانند و مصرف مایعات را به اندازه کافی داشته باشند. با راهنماها و دستورالعمل هایی که وزارت بهداشت به بیمارستان ها ارسال کرده این توجه داده شده که در نوع غذایی که به پرسنل درمان داده می شود دقت شود تا دچار سوءتغذیه نشوند.»

وی در پاسخ به اینکه کیفیت تغذیه بیماران بستری در بیمارستان ها باید به چه صورتی باشد، گفت:« در تیم درمان، کارشناسان تغذیه نوع رژیم غذایی بیماران را کنترل می کنند و بیمارستان موظف است مطابق با دستورالعمل های موجود غذای بیماران را در اختیارشان بگذارند.»

وی در پاسخ به اینکه آیا از طرف بیمارستان ها همان غذای همیشگی به کادر درمان داده می شود یا غذاها کیفیت بهتری دارد، گفت:« در معاونت درمان یک دفتر مدیریت بیمارستانی داریم که تغذیه پرسنل و کادر درمان تحت نظارت و کنترل است و جزو وظایف دفتر مدیریت بیمارستانی و واحدهای ذی ربط در معاونت وزارت بهداشت است و وظیفه آن پایش تغذیه کادر درمان است و قطعا این نظارت وجود دارد.»

وی درباره غنی سازی آرد گفت:« ما سالهاست برنامه ملی غنی سازی ارد با اهن و اسیدفولیک را از سال ۸۶ به بعد در کل کشور در انواع نان ها داریم و یک استاندارد برای نان سنگک بود که اگر ارد نان سنگک سبوس دار باشد مشمول برنامه غنی سازی نمی شود ولی نان های تافتون و لواش و بربری غنی شده است. ممکن است نان سنگک غنی شده هم داشه باشیم. رفع کمبود ویتامین D از طریق غنی سازی آرد هم یکی از اولویت های بعدی وزارت بهداشت است البته کار سختی است هم به لحاظ تکنولوژی هم اینکه باید منابع آن در دست باشد فعلا به دلیل مشکلاتی نظیر تحریم ها این برنامه کند پیش می رود ولی قطعا این برنامه اجرایی خواهد شد.»

وی تاکید کرد:« برای ما سلامت نان به خصوص کیفیت نان بسیار مهم است در بحث بهداشت نان بازرسین بهداشت نظارت دارند تا نان بهداشتی به دست مردم برسد و عدم اضافه نمودن جوش شیرین ، جوهر قند و سبوس فله ای به نان جزو فاکتورهایی است که باید رعایت شود همچنین نمک نان ها باید کمتر از یک درصد باشد. اقدام خوبی که انجمن نانوایان انجام داده است نان بهداشتی و بسته بندی شده را در اختیار کادر درمان و بیماران قرار می دهند. »
دکتر عبداللهی افزود:« بحث کیفیت و سلامت نان یکی از اولویت های ما در نظام سلامت است برای اینکه نان غذای اصلی مردم است و حدود ۵۰ درصد انرژی و پروتئین و ۴۰ درصد برخی ریزمغذی ها را از نان می گیرند بنابراین مهم است که نان باکیفیت به دست مردم برسد.ما همکاری خوب نانوایان و اتحادیه نانوایان را داریم که نان سالم را به دست مردم برسانیم.»

وی درباره روزه داری و رژیم غذایی افرادی که دچار پرفشاری خون هستند، گفت:« در مورد این افراد بسیار مهم است که تحت نظر پزشک فشارخونشان کنترل شود و داروهایشان را به موقع مصرف کنند و نکات تغذیه ای در کنترل فشارخون آنها اهمیت دارد. باید مصرف نمک آنها کمتر از سه گرم در روز باشد یعنی نصف قاشق چایخوری حذف نمکدان از سر سفره یکی دیگر از توصیه ها است. برخی مواد غذایی نمک پنهان دارند مثل شور و ترشی و خیارشور و تنقلات و آجیل یا پنیر که منبع عمده نمک است باید لذا این افراد باید از مواد غذایی کم نمک استفاده کنند و هنگام خرید مواد غذایی به نشانگرهای رنگی محصولات غذایی دقت کنند. نوشابه و فست فودها حاوی مقدار زیادی سدیم هستند لذا این افراد باید به این مسئله دقت کنند همچنین مصرف ۵ وعده سبزی و میوه را در برنامه غذایی روزانه خود داشته باشند. این افراد اگر می خواهند روزه بگیرند باید با مشورت پزشک شان ببینند آیا مجاز به روزه گرفتن هستند یا خیر.»

وی درباره ضدعفونی مواد غذایی برای پیشگیری از کرونا گفت:« باید بعد از خریداری مواد غذایی بسته بندی شده بسته بندی آنها را شست و ضدعفونی کرد. ما با خوردن مواد غذایی دچار کرونا نمی شویم برای اینکه غذا یا پخته می شود که ویروس در اثر حرارت از بین می رود یا اسید معده ویروس کرونا را از بین می برد زمانی مشکل پیدا می کنیم که با دست آلوده صورت و بینی و دهان را لمس کنیم که می تواند موجب انتقال بیماری شود.»