شرایط بحرانی ناشی از کرونا که بسیاری از کسب و کارها را تحت الشعاع قرار داده و رکود را چندین برابر کرده است، کارگران کارگاه‌ها و پروژه‌های عمرانی کوچک و بزرگ خراسان رضوی را بیش از سایر اقشار متاثر کرده و آنان را بر سر دوراهی ماندن بر سر کار و تامین مایحتاج زندگی یا بیکاری و گرسنگی و حفظ جان در برابر کرونا قرار داده است.
به گزارش اکودام شرایط در کارگاه‌ها و پروژه‌های عمرانی به گونه‌ای است که به دلیل مشکلات مالی و وسعت و ماهیت کار امکان تامین همه ملزومات پیشگیری از کرونا از جمله ضدعفونی کردن سطوح، تامین تجهیزات برای کارگران و بخشهای دیگر بسیار سخت و تقریبا نا ممکن است.
شاید تعطیلی اجرای برخی پروژه‌های عمرانی یا ساختمانی در شرایط کنونی چندان در برنامه‌ریزیهای اقتصادی اثرگذار نباشد و بتوان اجرای آنها را به بعد از امسال نیز موکول کرد اما تعطیلی، معیشت کارگران روزمزد را به خطر انداخته و آنان را به نان شب محتاج می‌کند.
از سوی دیگر تعطیلی کارگاه‌هایی که تولید مایحتاج روزانه مردم را برعهده دارند هم جامعه را در تامین کالاها و خدمات مورد نیاز دچار مشکل می‌کند و هم خطر ابتلا به کرونا را در بین کارگران افزایش می‌دهد.
در واقع با توجه به شیوع کرونا شرایط در جامعه کارگری مانند چوب دو سر آتش است که کارگر هر سوی چوب را بگیرد خواهد سوخت.
در این شرایط چه تدبیری باید اتخاذ کرد که جامعه کارگری به عنوان آسیب پذیرترین قشر جامعه از هر دو بخش متضرر نشود؟
وضعیت جامعه کارگری در خراسان رضوی
۸۷۹ کارگاه تولیدی هر یک با افزون بر ۱۰ کارگر در این استان دایر است. از این تعداد ۵۴۰ کارگاه بین ۱۰ تا ۴۹ کارگر، ۱۴۹ واحد بین ۵۰ تا ۱۰۰ کارگر و ۱۹۰ کارگاه نیز افزون بر ۱۰۰ کارگر شاغل دارند.
۴۰.۹ درصد از واحدهای تولیدی خراسان رضوی در بخش خدمات، ۳۹،۹ درصد در بخش صنعت و بقیه در بخش کشاورزی فعالیت دارند.
طبق اعلام سازمان تامین اجتماعی خراسان رضوی در مجموع بیش از ۲ میلیون و ۸۱۶ هزار نفر شامل بیمه شده اصلی، مستمری بگیر و افراد تحت تکفل آنان در این استان زیرپوشش این سازمان قرار دارند.
تا پایان پاییز امسال ۱۸ هزار و ۱۹۵ نفر از شهروندان ساکن نقاط مختلف این استان که بیکار بودند زیر پوشش بیمه بیکاری قرار کرفته و خدمات مرتبط با آن را دریافت می‌کنند. شمار شهروندان بیکار در خراسان رضوی که مشمول دریافت خدمات بیمه بیکاری هستند پارسال ۱۷ هزار و ۵۵۹ نفر بود که امسال حدود چهار درصد بیشتر شده است.
تعطیلی یا عدم تعطیلی پروژه‌های عمرانی
رییس انجمن انبوه‌سازان خراسان رضوی مبنی بر اینکه آیا امکان تعطیلی پروژه‌های عمرانی و ساختمانی در این شرایط وجود دارد یا خیر گفت: ضدعفونی کردن محل اجرای پروژه عمرانی به لحاظ تنوع فعالیتها و نوع کار، بسیار دشوار و کنترل پیشگیری از کرونا در چنین شرایطی سخت است.
محمد پژوم افزود: در صورتی که پیمانکاران برخی پروژه‌های عمرانی بزرگ بتوانند از وسایل تشخیص ابتلا به کرونا مانند کیت و تب سنج استفاده کنند شاید بتوان شیوع این بیماری را در بین کارگران کنترل کرد اما ضدعفونی کردن محل اجرای پروژه بسیار دشوار و تقریبا نشدنی است.
وی بیان کرد: “ماده ۴۳ شرایط عمومی پیمان” این اجازه را به پیمانکارانی که طرف قرارداد آنها دولت یا دستگاه‌های اجرایی است می‌دهد تا در حوادث قهریه‌ای مثل سیل و زلزله و شیوع انواع بیماریها، اجرای پروژه را تعطیل کنند اما پیمانکاران طرف قرارداد با بخش خصوصی، اختیار تعطیلی پروژه‌ها با خود آنهاست.
رییس انجمن انبوه سازان خراسان رضوی گفت: این انجمن بخشنامه یا اختیاری در وادار کردن متولیان بخش خصوصی به تعطیل کردن پروژه‌ها در شرایط کنونی ندارد و اختیار چنین موضوعی در دست حاکمیت است.
بلاتکلیفی جامعه کارگری
به گزارش اکودام رییس کانون انجمنهای صنفی کارگران خراسان رضوی نیز در این باره گفت: شرایط جامعه کارگری در زمان شیوع کرونا و روزهای پایانی سال به گونه‌ای است که نمی‌توان به خاطر دغدغه معیشتی کارگران همه کارگاه‌ها و اجرای همه پروژه‌ها را تعطیل کرد.
هادی ابوی افزود: از یک سو کارگرانی در بخشهایی فعالیت دارند که به سبب نیاز جامعه در بدترین و بحرانی‌ترین شرایط نیز ناگزیر به فعالیت هستند تا چرخ زندگی مردم بچرخد و نمی‌توان کار را تعطیل کرد.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر برای پیشگیری از ابتلا به کرونا می‌توان فعالیتهای عمرانی و ساختمانی را تعطیل کرد اما تکلیف معیشت و بیکاری کارگران روزمزد که چشم امیدشان به همین ساختمان‌سازیها است چه می‌شود؟
او اظهار داشت: کارگران تنها قادر به تامین نان روزانه خود هستند و به ندرت می‌توانند اقلام بهداشتی و پیشگیری از کرونا را تامین کنند.
رییس کانون انجمنهای صنفی کارگران خراسان رضوی گفت: در شرایطی قرار گرفته‌ایم که اگر پروژه‌های عمرانی و ساختمانی و کارگاه‌ها را تعطیل کنیم تامین نیازهای روزانه کارگران یا نیازهای جامعه بر روی زمین می ماند و اگر پروژه‌ها و کارگاه‌ها را تعطیل نکنیم خطر شیوع به بیماری کرونا در بین جامعه کارگری افزایش می‌یابد.
ابوی با اشاره به برخی بارقه‌های امید در شرایط کنونی افزود: پویشی تحت عنوان “نذر سلامت و معیشت” با حمایت برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی طراحی شده است تا بسته معیشتی و بهداشتی برای کارگران مستاصل و بیکار فراهم شود اما چه قدر می‌توان از طریق این پویشها به کارگران کمک کرد؟ باید به فکر چاره اساسی بود.
وی بیان کرد: رفع مشکلات معیشتی و تامین زندگی کارگران خود به تنهایی یک مساله بزرگ و معضل اساسی است، در این شرایط هم اینک کارگاه‌های تولیدی برخی صنوف یا پروژه‌های ساختمانی که خیلی ارتباطی با تامین مایحتاج عمومی مردم ندارند، تعطیل شده و کارگرانی که همه امیدشان به روزهای پایانی سال بود بیکار مانده‌اند.
وی اضافه کرد: کارگران نانوایی‌ها، حمل و نقل و مراکز بهداشتی و درمانی که در زیر بمب باران خطرهای ناشی از کرونا هستند حداقل امکانات بهداشتی برای پیشگیری از کرونا را در اختیار دارند.
رییس کانون انجمنهای صنفی کارگران خراسان رضوی گفت: بر سر دوراهی مانده‌ایم، در این شرایط شاید بهتر باشد دولت و سازمان تامین اجتماعی تدبیر کرده و شرایط را برای جامعه کارگری به عنوان بحران در نظر گیرد و حداقل بیمه بیکاری را برای چند ماه به کارگران پرداخت کند.
پویش “نذر سلامت و معیشت”
مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی نیز در این باره گفت: رفع مشکلات حوزه کارگری در مواجهه با شیوع کرونا با تصمیم‌گیری مسوولان کشوری در سطح کلان میسر است و در حوزه استانی نمی‌توان اقدام چندان موثری انجام داد.
محمد سنجری افزود: با این حال براساس آنچه در حوزه اختیارات اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی است، پویش “نذر سلامت و معیشت” با همراهی کمیته امداد امام خمینی(ره) و استانداری خراسان رضوی برنامه‌ریزی و آغاز شد.
وی بیان کرد: در قالب این پویش، آمار و اطلاعات مربوط به کارگرانی که در بخشهای مختلف تولیدی و خدماتی مشغول فعالیت هستند در حال گردآوری است تا به تعداد آنها بتوان در سه ماهه بهار سال آینده بسته سلامت شامل “مواد شوینده، ماسک، برخی کالاهای کمک معیشتی” تهیه و به کارگران هدیه کرد.
مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی گفت: با پیگیری و پیشنهادات نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دولت مبنی بر رفع مشکلات معیشتی و حفظ سلامتی کارگران، به زودی در سطح کلان کشور مسوولان دولتی تصمیم قطعی برای کمک به کارگران خواهند گرفت.
تمهیدات بیمه‌ای
مدیرکل تامین اجتماعی خراسان رضوی نیز در این باره گفت: با توجه به تداوم تمهیدات لازم برای مهار شیوع بیماری کرونا، کاهش رفت و آمدها و جلوگیری از هرگونه وقفه در ارائه تعهدات قانونی، پیش‌بینی‌هایی برای تسهیل ارائه خدمات به بیمه‌شدگان این سازمان در نظر گرفته شد.
سید محسن نظام خیرآبادی افزود: در این راستا مهلت‌های مقرر مربوط به فرآیندهای بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد، ادامه بیمه اختیاری، باربران، خادمین ثابت مساجد، قالیبافان و شاغلان صنایع دستی شناسه دار نیز اعم از “مهلت درخواست”، “انعقاد قرارداد” و “پرداخت حق بیمه” که از تاریخ اول اسفند ماه جاری به بعد منقضی شده، تا پایان فروردین ماه ۹۹ تمدید شد.
وی ادامه داد: مهلت مقرر در “برگ پرداخت حق بیمه بهمن ماه ۹۸” بیمه‌شدگان توافقی فعال انفرادی، رانندگان، خادمین ثابت مساجد، باربران، کارگران ساختمانی نیز تا پایان فروردین ماه سال آینده تمدید شده است.
بر اساس آخرین گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آمار مبتلایان به کرونا در استان خراسان رضوی با اضافه شدن ۱۱۰ مبتلای جدید به ۳۹۵ نفر افزایش یافت.
۲۷۰ نفر از کل مبتلایان به ویروس کرونا در این استان در مناطق زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد قرار دارند و بقیه در مناطق زیرپوشش سایر دانشکده‌ها و دانشگاههای علوم پزشکی این استان هستند.
تعداد جانباختگان استان خراسان رضوی بر اثر بیماری کرونا که آزمایش آنها به طور قطعی مثبت شده است ۲۸ تن است که ۲۰ تن از این تعداد مربوط به دانشگاه علوم پزشکی مشهد و ۶ تن مربوط به دانشکده علوم پزشکی نیشابور هستند و دانشگاههای علوم پزشکی تربت‌جام و گناباد هم هر کدام یک فوتی داشته‌اند.
