شیوه فعلی ثبت سفارش و همچنین تخصیص ارز ۴۲۰۰تومانی به واردات گوشت و دام زنده، موجب افزایش دلالی، سوداگری و قاچاق در بازار گوشت و دام شده است.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، ثبت سفارش از سازوکارهای اصلی واردات کالا کشور است که با دو هدف مدیریت و رهگیری ارز و همچنین تنظیم بازار ایجاد شد. اما بررسی آمارهای بخش‌های مختلف نشان می‌دهد که میان ثبت سفارش و واردات فاصله زیادی افتاده که این اختلاف به افزایش معضلات اقتصادی مانند قاچاق دامن زده است. زیرا یکی از محل‌های تامین ارز قاچاق، اختلاف ثبت سفارش و واردات محقق شده است. در این گزارش نقش روند کنونی ثبت سفارش و تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی در افزایش قاچاق و ایجاد مفاسدی مانند اخلال در بازار ارز را بررسی می‌کنیم.
حذف ارز ۴۲۰۰ منجر به کاهش قیمت گوشت شد
گوشت یکی از کالاهایی است که دولت از ابتدای سال ۹۷ با هدف تنظیم بازار، واردات گسترده‌ای را با ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام داده اما این شیوه تخصیص ارز و واردات، منجر به افزایش احتکار و صادرات مجدد آن شده است. از سوی دیگر با افزایش قیمت دلار در بازار داخلی، قاچاق انواع گوسفند زنده به کشورهای همسایه نیز افزایش یافت که بر مشکلات بازار داخلی گوشت افزود. با این حال قیمت‌های گوشت در بازار نشان دهنده شکست واردات گوشت، محصولات دامی و نهاده‌های دامی آن هم با ارز ۴۲۰۰ تومانی است. از این رو سرانجام در مردادماه سال جاری دولت تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به برخی کالاها از جمله گوشت را حذف کرد. بررسی‌های آنا نشان می‌دهد که همزمان با حذف تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به گوشت قرمز، روند افزایش قیمت آن متوقف و در ماه‌های اخیر قیمت گوشت روند کاهشی خود را آغاز کرده است.
رشد عجیب میزان ثبت سفارش گوشت در سال ۹۷
همزمان با افزایش قیمت دلار در سال ۹۷، افزایش قیمت گوشت و قاچاق گوسفند در بازار داخلی به یکی از چالش‌های اصلی دولت تبدیل شد. به همین خاطر دولت با اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی، ثبت سفارش و واردات دام زنده، گوشت گوسفند و گاو نیز افزایش یافت. اما این سیاست واردات نتوانست بر قیمت گوشت در بازار اثرگذار باشد و روند صعودی آن ادامه یافت.
سازوکار کنونی ثبت سفارش و همچنین تخصیص بیش از ۴ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰تومانی به واردات گوشت و دام زنده، موجب افزایش دلالی و سوداگری، صادرات مجدد به کشورهای همسایه و قاچاق در حوزه گوشت و دام شد. بررسی آماری ثبت سفارش و واردات گوشت و دام زنده در بهمن ماه سال‌های ۹۶ و ۹۷ نشان می‌دهد که سیاست دولت در تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی تنها به افزایش ثبت سفارش انجامیده و موجب افزایش اختلاف میان ثبت سفارش و واردات شده است.
چگونه ثبت سفارش موجب فساد در بازار گوشت شد؟
براساس گزارش وزارت صمت ثبت سفارش گوسفند زنده در بهمن ۹۷ نسبت به بهمن ۹۶، ۱۹۲۸ درصد افزایش یافت است. درحالیکه واردات محقق شده گوسفند زنده در همین زمان تنها ۴۰۰ درصد افزایش یافته که این آمار نشان دهنده اختلاف بیش از ۲۷ میلیون دلاری میان ثبت سفارش و واردات در بهمن ۹۷ است.
همزمان با افزایش ناگهانی اختلاف میان ارزش ثبت سفارش و واردات گوشت و سایر دام‌های زنده، خبرهایی از وقوع فساد در توزیع ارز ۴۲۰۰ تومانی در ثبت سفارش‌های بازار گوشت منتشر شد. در مهرماه سال جاری خبر دستگیری برخی از مدیران اداره کل کشاورزی استان تهران به دلیل اخلال در بازار گوشت و ارز منتشر شد. اتفاقا اتهامات این افراد اخلال در بازار از طریق انحراف ارز ۴۲۰۰ بود که منشاء آن روند غیرشفاف و معیوب ثبت سفارش تا تخصیص ارز بوده است.
سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی در کنار سازوکار معیوب ثبت سفارش در هر بازاری موجب افزایش نوسانات در قیمت‌ها و همچنین افزایش مفاسدی مانند اتفاقات یک سال اخیر بازار گوشت می‌شود. حذف ارز یارانه‌ای بخشی از راهکار مبارزه با اتفاقات بازار گوشت و ارز بوده که این مسئله تایید می‌کند شیوه کنونی ثبت سفارش، یکی از منابع اصلی تامین ارز قاچاق و معضلات بازار گوشت است.
